कृष्णाजी पांडुरंग कुलकर्णी

कृष्णाजी पांडुरंग कुलकर्णी

कृ.पां. ऊर्फ कृष्णाजी पांडुरंग कुलकर्णी (जन्म : इस्लामपूर-सांगली जिल्हा, जानेवारी ५, १८९२ - - मुंबई, जून १२, १९६४) हे मराठी लेखक व भाषातज्ज्ञ होते. त्यांचे एम.ए.बी.टी.पर्यंतचे शिक्षण इस्लामपूर, नाशिक, कोल्हापूर, पुणे, मुंबई इत्यादी ठिकाणी झाले. सुरुवातीला ते शाळेत शिक्षक होते, पण नंतर अहमदाबाद येथे संस्कॄतचे व पुढे मुंबई येथे मराठीचे प्राध्यापक झाले. शेवटी मुंबईतील एका कॉलेजाचे ते प्राचार्य म्हणून निवृत्त झाले.

जी.एफ. म्यूरच्या द बर्थ ॲन्‍ड ग्रोथ ऑफ रिलिजन ह्या ग्रंथाचे भाषांतर त्यांनी धर्म : उद्‍गम आणि विकास ह्या नावाने केले आहे.

कृ.पां. कुलकर्णी यांचे मराठी भाषेसाठीचे कार्य

• मुंबई येथे मराठीचे प्राध्यापक
• मराठी संशोधन मंडळाचे संचालक (१९४८ ते १९५०)
• महाराष्ट्र सरकारच्या भाषा सल्लागार मंडळाचे अध्यक्ष
• मराठी शुद्धलेखन समितीचे कार्यवाह

कृ.पां. कुलकर्णी यांचे प्रकाशित साहित्य

वर्ष	पुस्तक	भाषा	प्रकाशन	प्रकार/विषय
१९५७	ऐतिहासिक पत्रव्यवहार	मराठी		ऐतिहासिक
१९६२	कृष्णाकाठची माती	मराठी		आत्मचरित्र
१९३७	धर्म : उद्‌गम आणि विकास (मूळ इंग्रजी)	मराठी		वैचारिक
१९३०-३४	पेशवे दप्तराचे ४५ खंड (सहसंपादक)	मराठी		ऐतिहासिक
१९२५	भाषाशास्त्र व मराठी भाषा	मराठी		ललितेतर/भाषा
१९३३	मराठी भाषा उद्‌गम व विकास	मराठी		ललितेतर/भाषा
१९६९	मराठी व्याकरणाचे व्याकरण (संपादन डॉ. ग.मो.पाटील)	मराठी		भाषा/ललितेतर
१९४६	मराठी व्युत्पत्तिकोश	मराठी		कोश
१९६०	महाराष्ट्र गाथा (सह-संपादनः प्र.के. अत्रे)	मराठी		ललितेतर
१९५७	मुकुंदराजाचा विवेकसिंधू (संपादन)	मराठी		ललितेतर
१९३७	राजवाडे मराठी धातुकोश (संपादन)	मराठी		कोश
१९५३	शब्द : उगम आणि विकास	मराठी		भाषा/ललितेतर
१९२६	संस्कृत ड्रामा अँड ड्रॅमॅटिस्ट्‌स	इंग्रजी		भाषा/नाट्यशास्त्र

गौरव

• अध्यक्ष, मराठी साहित्य संमेलन, अंमळनेर, १९५२