निर्मलकुमार फडकुले

ओळख

निर्मलकुमार फडकुले (जन्मः १६ नोव्हेंबर, १९२८ मृत्यू: २९ जुलै, २००६) हे मराठी संत साहित्यातले विद्वान होते. त्यांचा जन्म सोलापूर येथे एका संस्कृत विद्वानाच्या (न्यायतीर्थ, पंडित जिनदासशास्त्री फडकुले) घरी झाला.

त्याच्या "लोकहितवादी: काल आणि कर्तृत्व" ह्या संशोधन प्रबंधास डॉक्टरेट मिळाली होती. त्यांनी नांदेडमध्ये (इ.स.१९५४ ते५५ या काळात) व नंतर संगमेश्वर कॉलेजमध्ये मराठी विभाग प्रमुख म्हणून काम केले.

ललित लेखन आणि संतसाहित्याच्या लेखनाबरोबरच त्यांची "आस्वाद समीक्षा" साहित्य जगतात कौतुकास पात्र ठरली होती.

प्रकाशित साहित्य

• अमृतकण कोवळे
• अश्रूंची कहाणी
• आनंदाची डहाळी
• कल्लोळ अमृताचे
• काही रंग, काही रेषा
• चिंतनाच्या वाटा
• परिवर्तनाची चळवळ
• प्रिय आणि अप्रिय
• मन पाखरू पाखरू
• संतकवी तुकाराम : एक चिंतन
• संत चोखामेळा आणि समकालीन संतांच्या रचना
• संत तुकारामांचा जीवन विचार
• संत वीणेचा झंकार
• संत सहवास
• संत साहित्य : सौंदर्य आणि सामर्थ्य
• संतांचिया भेटी
• साहित्यातील प्रकाशधारा
• सुखाचा परिमळ
• हिरव्या वाटा

संपादन

• अमृतधारा (संपादक निर्मलकुमार फडकुले व द. ता. भोसले)
• चिपळूणकरांचे तीन निबंध
• नियतकालिक : आदित्य
• नियतकालिक : शुभंकर
• प्रबोधनातील पाऊलखुणा
• रत्‍नकरंड श्रावकाचार
• ज्ञानेश्वरी प्रथमाध्याय

व्याख्याने

निर्मलकुमार फडकुले ह्यांची आंबेडकर, कवी कुंजविहारी, ना.सी. फडके, प्रल्हाद केशव अत्रे, महात्मा फुले, सावरकर ह्यांच्यावरील व्याख्याने प्रसिद्ध आहेत.

पुरस्कार आणि सन्मान

• भैरुरतन दमाणी साहित्य पुरस्कार.
• डॉ. निर्मलकुमार फडकुले यांचे नाव सोलापुरातील एका सभागृहाला देण्यात आले आहे.

गौरव

• नाशिक येथे झालेल्या अस्मितादर्श साहित्य संमेलनाचे अध्यक्ष (१९८६)

बाह्य दुवे

• पहा: ई-सकाळ रविवार ५ फेब्रुवारी २००६ संतोपदेशातील साम्यस्थळे (डॉ. प्रल्हाद वडेर)

इतर

• डॉ. निर्मलकुमार फडकुले प्रतिष्ठानतर्फे २००७ सालापासून दरवर्षी साहित्यातील व समाजसेवेतील कार्यासाठी पुरस्कार देण्यात येतो.