"महाराष्ट्रातील किल्ले" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added

Inline

१५:३८, २२ जुलै २०१८ ची आवृत्ती

राजगड, रायगड, शिवनेरी, तोरणा, सिंहगड, प्रतापगड, पुरंदर, लोहगड, पन्हाळा, सिंधुदुर्ग, विजयदुर्ग, जंजिरा, विशाळगड इ. महत्त्वाचे किल्ले छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या स्वराज्यात होते. छत्रपती शिवाजी महाराजांचा जन्म शिवनेरी गडावर झाला. त्यांनी प्रथम जिंकलेला किल्ला तोरणा होय. राजगड ही मराठी राज्याची पहिली राजधानी होती. नंतर रायगड झाली. राजगड हा किल्ला शिवाजी महाराजांनी स्वतः बांधून घेतला. त्यापूर्वी त्या शहामृग नावाच्या डोंगरावर मुरुंबदेवाचे(ब्रह्मदेवाचे) देऊळ होते. ते देऊळ अजूनही राजगडाच्या बालेकिल्ल्यावर आहे. सिंधुदुर्ग, विजयदुर्ग व जंजिरा हे अरबी समुद्राला लागून असलेले किल्ले/जलदुर्ग आहेत. ते समुद्रमार्गे होणाऱ्या शत्रूंच्या हल्ल्यापासून स्वराज्याचे रक्षण करत.

शिवाजी महाराजांनी बांधलेले किल्ले:- १११.

महाराष्ट्रातील २३६हून अधिक किल्ल्यांची यादी.

जिल्हावार किल्ले

_{टिप: जिल्ह्याच्या नावापुढील आकडा त्या जिल्ह्याच्या यादीत असलेल्या एकूण किल्ल्यांची संख्या दाखवतो. या किल्ल्यांशिवाय आणखीही काही लहान किल्ले असू शकतात.}

बीड जिल्हा

धर्मापुरीचा किल्ला

उस्मानाबाद जिल्हा (२)

परंडा हा किल्ला भुईकोट किल्ला आहे.या किल्ल्यावर लढाई न झाल्यामुळे त्याला रंडका किल्ला म्हटले जाते.

औरंगाबाद जिल्हा (९)

अंतुर किल्ला
जंजाळा किल्ला/वैशागड
तलतम गड
देवगिरी (दौलताबाद)
भांगशीमाता गड
महादेव टाक किल्ला (लोंझा किल्ला)
लहूगड
वेताळगड किल्ला (वाडीचा किल्ला)

वैशागड/जंजाळा किल्ला

९. सुतोंडा

रायगड जिल्हा (३२)

कोल्हापूर जिल्हा (८)

गोंदिया जिल्हा (१)

गोंदियाचा प्रतापगड

चंद्रपूर जिल्हा (२)

३) माणिकगड ४) भद्रावती किल्ला ५) लोहगड ६) चंदनखेडा किल्ला ७) गोंड राज्याचा किल्ला

जळगाव जिल्हा (४)

ठाणे जिल्हा (३९)

धुळे जिल्हा (१)

सोनगीरचा किल्ला

नंदुरबार जिल्हा (१)

अक्काराणीचा किल्ला (अक्राणीचा किल्ला)

नागपूर जिल्हा (६)

नाशिक जिल्हा (३६)

पुणे जिल्हा (२२)

_{पुणे जिल्ह्यात किमान २९ किल्ले आहेत. या सर्व किल्ल्यांना प्रत्यक्ष भेट देऊन आलेल्या संदीप मा. तापकीर यांनी ’महाराजांच्या जहगिरीतून...’ हे पुस्तक लिहिले आहे. तापकिरांनी आपल्या पुस्तकाची तालुकानिहाय मांडणी करून त्या त्या तालुक्यातल्या गडकोटांची माहिती नकाशे आणि छायाचित्रांसहित दिली आहे. या २९ किल्यांपैकी २२ किल्ल्यांची नावे याप्रमाणे :-}

रत्‍नागिरी व सिंधुदुर्ग जिल्हा (४२)

सांगली जिल्हा (९)

सातारा जिल्हा (२८)

सोलापूर जिल्हा (२)

यादीत समावेश नसलेले किल्ले

भगवान चिले यांच्या ’दुर्गम दुर्ग’ या पुस्तकावरून :-

अचला
कांचन
मनमाडजवळचा कात्रा
कोंढवी
कोळदुर्ग
कोळदेहेर
खारेपाटण (सिंधुदुर्ग जिल्हा)
खैराईगड
मनमाडजवळचा गोरखगड
देहेरगड
आंबोलीजवळचा नारायणगड
जुना पन्हाळा
पालगड
भवानीगड
भास्करगड (नाशिक जिल्हा)
कणकवलीजवळचा भैरवगड (सिंधुदुर्ग जिल्हा)
कोथळ्याचा भैरवगड
नरडव्याचा भैरवगड
मेसणा
मोरधन
मोहनदर (नाशिक जिल्हा)
रांजणगिरी
राजदेहेर
रामदुर्ग
वाघेरा
सदानंदगड (सिंधुदुर्ग जिल्हा)
सिद्धगड (सिंधुदुर्ग जिल्हा)
कणकवलीचा सोनगड (सिंधुदुर्ग जिल्हा)
बांद्याजवळचा हनुमंतगड

हे सुद्धा पहा

महाराष्ट्रातील घाट रस्ते
महाराष्ट्रातील किल्ले - प्रकार आणि अवयव
शिवाजी महाराजांच्या किल्ल्यांची यादी
स्ट्राँगहोल्ड्ज ऑफ वेस्टर्न इंडिया : फोर्ट्‌स ऑफ महाराष्ट्र (पुस्तक)

बाह्य दुवे

@@ ओळ ३५०: / ओळ ३५०: @@
 * [[महाराष्ट्रातील किल्ले - प्रकार आणि अवयव]]
 * [[शिवाजी महाराजांच्या किल्ल्यांची यादी]]
+* स्ट्राँगहोल्ड्ज ऑफ वेस्टर्न इंडिया : फोर्ट्&zwnj;स ऑफ महाराष्ट्र (पुस्तक)
 == बाह्य दुवे ==