औरंगाबाद जिल्हा
| औरंगाबाद औरंगाबाद जिल्हा |
|
|---|---|
| महाराष्ट्र राज्याचा जिल्हा | |
 |
|
| देश |  भारत |
| राज्य | महाराष्ट्र |
| विभागाचे नाव | औरंगाबाद विभाग |
| मुख्यालय | औरंगाबाद |
| तालुके | १ खुलताबाद २ औरंगाबाद ३ सोयगांव ४ सिल्लोड ५ गंगापुर ६ कन्नड़ ७ फुलंब्री ८ पैठण ९ वैजापूर |
| क्षेत्रफळ | १०,११० चौरस किमी (३,९०० चौ. मैल) |
| लोकसंख्या | २८,९७,०१३ (२००१) |
| लोकसंख्या घनता | २८६ प्रति चौरस किमी (७४० /चौ. मैल) |
| शहरी लोकसंख्या | १०,८७,१५० |
| साक्षरता दर | ६१.१५ |
| प्रमुख शहरे | पैठण, सिल्लोड, वेरूळ, अजिंठा-वेरूळची लेणी |
| जिल्हाधिकारी | निधी पांडे (२०१६) |
| लोकसभा मतदारसंघ | औरंगाबाद (लोकसभा मतदारसंघ), जालना (लोकसभा मतदारसंघ) |
| विधानसभा मतदारसंघ | १ पैठण २.फुलंब्री ३.सिल्लोड ४ औरंगाबाद पश्चिम ५ औरंगाबाद पूर्व ६ औरंगाबाद मध्य ७ कन्नड ८ गंगापूर ९ वैजापूर |
| खासदार | चंद्रकांत खैरे (औरंगाबाद), रावसाहेब दानवे(जालना) |
| पर्जन्यमान | ७३४ मिलीमीटर (२८.९ इंच) |
| संकेतस्थळ | |
औरंगाबाद जिल्हा (अनेकवेळा औरंगाबादेस महाराष्ट्रातील युती सरकारने [ संदर्भ हवा ]संभाजीनगर म्हणून संबोधले होते.) महाराष्ट्र राज्यातील मराठवाडा विभागातील महत्त्वाचा जिल्हा आहे. औरंगाबाद शहरात मुंबई उच्च न्यायालयाचे खंडपीठ आहे तर जगप्रसिद्ध अजंठा-वेरूळ गुफा, बीबी का मकबरा, दौलताबाद देवगिरी किल्ला याच जिल्ह्यात आहेत. औरंगाबाद जिल्हा हा भारतातील एकमेव जिल्हा आहे ज्यात २ जगप्रसिद्ध हेरिटेज वास्तू(अजिंठा लेणी व वेरूळ लेण्या) आहेत[ संदर्भ हवा ]. जिल्ह्यातील पैठण हे ऐतिहासीक शहर पैठणी साड्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. मुहम्मद तुघलकाने औरंगाबाद येथील दौलताबादेत आपली राजधानी वसवली होती (या मुळे औरंगाबाद हे एकेकाळी भारताची राजधानी होती असे म्हणण्यास हरकत नाही)[१].
जिल्ह्याचे क्षेत्रफळ १०१०० चौ.कि.मी असून लोकसंख्या २८,९७,०१३ (२००१ जनगणना) इतकी आहे. जिल्ह्यातील प्रमुख पीके- कापूस, बाजरी, मका, तूर, मूग, ज्वारी, गहू जिल्ह्यातील प्रमुख नद्या- गोदावरी, तापी, पूर्णा
हवामान[संपादन]
| Aurangabad साठी हवामान तपशील | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| महिना | जाने | फेब्रु | मार्च | एप्रिल | मे | जून | जुलै | ऑगस्ट | सप्टें | ऑक्टो | नोव्हें | डिसें | वर्ष |
| सरासरी कमाल °से (°फॅ) | 29.7 (85.5) |
32.5 (90.5) |
36.1 (97) |
39.0 (102.2) |
39.9 (103.8) |
34.9 (94.8) |
30.3 (86.5) |
29.1 (84.4) |
30.4 (86.7) |
32.6 (90.7) |
30.9 (87.6) |
29.3 (84.7) |
32.89 (91.2) |
| सरासरी किमान °से (°फॅ) | 14.2 (57.6) |
16.3 (61.3) |
20.2 (68.4) |
23.7 (74.7) |
24.6 (76.3) |
23.0 (73.4) |
21.8 (71.2) |
21.1 (70) |
20.9 (69.6) |
19.7 (67.5) |
16.4 (61.5) |
14.0 (57.2) |
19.66 (67.39) |
| सरासरी वर्षाव मिमी (इंच) | 2.2 (0.087) |
2.9 (0.114) |
5.1 (0.201) |
6.3 (0.248) |
25.5 (1.004) |
131.4 (5.173) |
167.0 (6.575) |
165.0 (6.496) |
135.3 (5.327) |
52.6 (2.071) |
29.3 (1.154) |
8.4 (0.331) |
731 (28.781) |
| स्रोत: IMD[मृत दुवा] | |||||||||||||
सीमा[संपादन]
जिल्ह्याच्या पूर्वेस जालना जिल्हा, पश्चिमेस नाशिक जिल्हा, दक्षिणेस बीड जिल्हा आणि अहमदनगर जिल्हा तर उत्तरेस जळगाव जिल्हा आहे.
जिल्ह्यातील पर्यटनस्थळे[संपादन]
- बिडकीन बाजार
- अजंठा- वेरूळ लेण्या-५व्या-८व्या शतकात गुफेत साकारलेल्या लेण्या,
- दौलताबाद किल्ला-तुघलकाची राजधानी ,
- खुलताबाद- मोगल औरंगजेबाची कबर,
- बीबी का मकबरा- बेगम राबीया (औरंगजेबाच्या पत्नीची) कबर,
- घृष्णेश्वर मंदीर- बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक,
- पानचक्की,
- पैठण- संत एकनाथ यांचे गाव, http://santeknath.org/paithan.html
- जायकवाडी धरण- नाथसागरम,
- औरंगाबाद गुफा
हे सुद्धा पहा
जिल्ह्यातील तालुके[संपादन]
- खुलताबाद तालुका
- औरंगाबाद
- सोयगांव तालुका
- सिल्लोड तालुका
- गंगापुर तालुका
- कन्नड तालुका
- फुलंब्री तालुका
- पैठण तालुका
- वैजापूर तालुका
संदर्भ[संपादन]
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
