बहादूरगड
| बहादुर किल्ला/ पेडगाव किल्ला | |
|---|---|
|
बहादूरगड / पेडगाव चा किल्ला | |
| अहमदनगर जिल्हा, महाराष्ट्र, भारत | |
  बहादुर किल्ला/ पेडगाव किल्ला  बहादुर किल्ला/ पेडगाव किल्ला | |
| Coordinates | 18°30′28.63″N 74°42′14.88″E / 18.5079528°N 74.7041333°E |
| प्रकार | भुईकोट किल्ला |
| उंची | ५०३ मीटर (१,६५० फूट) |
| जागेची माहिती | |
| मालक | भारत सरकार |
| द्वारे नियंत्रित |
|
| सर्वसामान्यांसाठी खुले | होय |
| परिस्थिती | अवशेष |
| Site history | |
| साहित्य | दगड |
बहादूरगड तथा पेडगावचा किल्ला भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील एक भुईकोट किल्ला आहे. हा किल्ला अहमदनगर जिल्ह्यात दौंड जवळ आहे.
स्थान[संपादन]
बहादूरगड पुण्यापासून सुमारे १०० किलोमीटर (६२ मैल) अंतरावर आहे. जवळचे शहर दौंड आहे. हा किल्ला भीमा नदी च्या उत्तरेकडील दौंड शहराच्या पूर्वेस सुमारे १५ किलोमीटर (९.३ मैल) अंतरावर पेडगाव या गावात आहे.
वर्णन[संपादन]
हा किल्ला आयताकृती आकाराचा आहे. या किल्ल्याला दोन प्रवेशद्वारे आहेत. गावाकडे जाण्याचा दरवाजा चांगल्या अवस्थेत आहे तर नदीच्या दिशेला असलेला दरवाजा मोडकळीस आलेला आहे. किल्ल्याच्या आत ५ फूट (१.५ मी) उंचीचा हनुमानाचा पुतळा आहे. या किल्ल्यामध्ये यादव काळात निर्माण झालेल्या ५ मंदिरांचा गट आहे. हेमाडपंती मंदिरे बालेश्वर, लक्ष्मी-नारायण, मल्लिकार्जुन, रामेश्वर आणि भैरवनाथ यांची आहेत. भैरवनाथ मंदिरासमोर अनेक वीर दगड, सतीगल, तोफांचे गोळे, दीपमाळ आणि शिव मूर्ती आहेत. [१]
इतिहास[संपादन]
या किल्ल्याचा फार कमी इतिहास माहिती आहे. मुघल साम्राज्याच्या काळात पेडगाव हे मुघल सैन्याचे मुख्य ठिकाण होते. १६७२ मध्ये दख्खनेतील मुघल सेनापती खान जहान याने येथे तळ ठोकला आणि शिवाजी महाराजांच्या मराठा सैन्याचा पाठपुरावा करण्याचा प्रयत्न केला. भीमा नदीतून पाणी आणण्यासाठी खान जहान याने जलवाहिनी बांधली. यावरील मोट आणि पर्शियन चाक आजही शाबूत आहेत. खान जहान याने या किल्ल्याचे नाव बहादूरगड असे ठेवले. हा किल्ला शिवाजी महाराजांनी मोगल सरदारांना मूर्ख बनवून ताब्यात घेतला होता. गडाच्या आत औरंगजेबाचा दुमजली महाल आहे. या राजवाड्यात संभाजी महाराज औरंगजेबाला भेटले असे समजले जाते. १७५९ मध्ये पेडगाव हे सदाशिवराव भाऊ पेशवे यांनी ताब्यात घेतले आणि ते १८१८ पर्यंत मराठ्यांकडे राहिले. [२]
संदर्भ[संपादन]
- ^ "Bahadurgad, Western Ghats, Sahyadri, Adventure, Trekking". trekshitiz.com.
- ^ "Gazetteers Of The Bombay Presidency - Ahmadnagar". Gazetteers.maharashtra.gov.in. 2019-10-19 रोजी पाहिले.
बाहय दुवे[संपादन]
- महान्यूज.कोम - पेडगावचा बहादुरगड[मृत दुवा](मराठी)
- बहादुरगड (इंग्रजी)