कर्‍हाड

हा लेख कराड नावाचे महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यातील शहर याबद्दल आहे. सातारा जिल्ह्यातील कराड तालुका यासाठी पाहा, कराड तालुका.

कराड
जिल्हा	सातारा जिल्हा
राज्य	महाराष्ट्र
लोकसंख्या	५६,१४९. २००१
दूरध्वनी संकेतांक	०२१६४
टपाल संकेतांक	४१५ ११०
वाहन संकेतांक	MH-50
निर्वाचित प्रमुख	उमा हिंगमिरे . (नगराध्यक्ष)
प्रशासकीय प्रमुख	के.एन.कुंभार. (नगरपालिका आयुक्त)
संकेतस्थळ	[१]

कराड येथील कृष्णा व कोयना नद्यांचा संगम=प्रितीसंगम

कराड हे सातारा जिल्ह्यातील शहर आहे. हे कराड तालुक्याचे प्रशासकीय केंद्र आहे. कराड तालुका भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील एक तालुका आहे.

कऱ्हाड हे सातारा जिल्ह्यातील एक तालुक्याचे गाव आहे. यालाच कराड असेही म्हणतात. कृष्णा आणि कोयना या नद्यांच्या संगमावर हे गाव वसले आहे. त्या संगमाला ’प्रीतिसंगम’ असे म्हणतात. या नद्यांचा महाबळेश्वर येथे उगम झाला आहे. महाबळेश्वर कराड पासुन १०० कि.मी. अंतरावर स्थित आहे. या नद्या महाबलेश्वर येथे वेगळ्या होतात व पुन्हा कराड येथे एकत्रित होत.कराड मध्ये यशवंतराव चावण यांचे मोलाचे योगदान लाभले आहे

इतिहास

कराडचे मूळ नाव करहाट्केश्वर होते. येथे स्थित असलेल्या पुरातन हट्केश्वर मंदिरावरून हे नाव प्रसिद्ध झाले. नंतर त्याचे रूपांतर करहाटक असे झाले. कालांतराने भाषिक बदलांमुळे हे शहर कराड नावाने प्रसिद्ध झाले.

कसे जाल?

पुण्याहुन कराडला जाण्यासाठी, सातारा मार्गे जावे लागते. कराड रेल्वे स्थानक पुणे-मिरज रेल्वेमार्गावर असून येथे रोज अनेक रेल्वेगाड्या थांबतात. कराड -सातारा अंतर-५२ कि.मी. कराड- कोल्हापूर अंतर- ७५ कि.मी.

भौगोलिक महत्त्व

कराड मध्ये कृष्णा व कोयना या नद्यांचा संगम आहे.तसेच कराड पासून ८ किमी वरती शेरे हे गाव या गावात कृष्णवंशीय यादव राहतात.

ऐतिहासिक महत्त्व

• जखीणवाडी लेणी

राजकीय वारसा

• कराड ही यशवंतराव चव्हाण यांची कर्मभूमी म्हणून प्रसिद्ध आहे. यशवंतराव चव्हाण हे संयुक्त महाराष्ट्राचे पहिले मुख्यमंत्री होते.
  • २०१३ साली महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री असणारे पृथ्वीराज चव्हाण हे कराडचे आहेत.
• महाराष्ट्राचे कार्ल मार्क्स म्हणून ओळखले जाणारे थोर विचारवंत यशवंतराव मोहिते हे कराड तालुक्यातील रेठरे बुद्रुक या गावाचे आहेत. यशवंतराव मोहिते हे सुमारे २५-३० वर्षे महाराष्ट्राच्या मंत्रिमंडळात होते.
  • कराड दक्षिणचे आमदार माजी मंत्री विलासराव पाटील उंडाळकर यांनी अनेक खात्यांची मंत्रीपदे भूषवली आहेत.
• पृथ्वीराज चव्हाण यांचे वडील आनंदराव चव्हाण हे केंद्रीय मंत्री मंडळात होते.
  • पृथ्वीराज चव्हाण यांच्या आई प्रेमालाबाई यांनी महत्त्वाची राजकीय पदे भूषवली आहेत.
• कराड उत्तर चे आमदार बाळासाहेब पाटील हे आहेत. त्यांचे वडील पी.डी. पाटील यांनी सर्वाधिक काळ कराड चे नगराध्यक्षपद भूषवले आहे.

बाह्य दुवे

• कराडची माहिती
• कराड नगरपरिषद संकेतस्थळ
• महाराष्ट्राचे कार्ल मार्क्स - यशवंतराव मोहिते, लेखक- प्रकाश पोळ
• आगाशीवची बौद्ध लेणी