विधानसभा

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

भारतातील घटक राज्यांमधील कायदेमंडळाच्या कनिष्ट गृहाला विधानसभा म्हणतात. महाराष्ट्र, कर्नाटक, उत्तर प्रदेश, बिहार), आंध्र प्रदेशतेलंगणा या ६ घटकराज्यांत द्विगृहात्मक कायदेमंडळ पद्धती अस्तित्वात आहे व तेथे विधानसभेसोबत विधान परिषदसुद्धा अस्तित्वात आहे. बाकीच्या सर्व घटकराज्यांत एकगृह कायदेमंडळ पद्धती असून तेथे विधानसभा हे एकच सभागृह आहे. भारतातील विधानसभा हे भारतीय लोकसभा सारखेच काम करणार असे घटनाकारांचे मत होते. घटनेच्या170 व्या कलमानुसार प्रत्येक राज्यात विधानसभा हे सभागृह अस्तित्वात आहे. विधानसभा हे राज्य कायदेमंडळाचे कनिष्ठ पण अधिकाराच्या दृष्टीने वरिष्ठ असलेले जनतेचे प्रतिनिधित्व करणारे सभागृह आहे. विधानसभेत कमीत कमी 60 आणि जास्तीत जास्त 500 सभासद असतात मात्र लहान राज्याच्या विधानसभा अपवाद आहेत. उदा. सिक्किम विधानसभा 32 सदस्य महाराष्ट्राच्या विधानसभेत 288 सदस्य आहेत. विधानसभेच्या मतदारसंघांपैकी काही जागा अनुसूचित जाती आणि जमातींसाठी राखीव असतात. उदा. महाराष्ट्रात 47 जागा राखीव आहेत. विधानसभेचा मतदारसंघ कमीत कमी 75000 ते 350000 मतदारांचा मिळून बनलेला असतो. विधानसभा निवडणूक लढविण्यासाठी कायद्यात पात्रता निश्चत केलेल्या आहेत.

वर्तमान राज्य विधानसभा[संपादन]

विधानसभा ठिकाण सभासद[१] सत्ताधारी पक्ष वर्तमान सत्र
आंध्र प्रदेश विधानसभा अमरावती १७५ style="background-color: साचा:Party color" | वाय.एस.आर. काँग्रेस पक्ष १५ वी
अरुणाचल प्रदेश विधानसभा इटानगर ६० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष १० वी
आसाम विधानसभा दिसपूर १२६ style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष १५ वी
बिहार विधानसभा पाटणा २४३ style="background-color: साचा:Party color" | जनता दल (संयुक्त) १७ वी
छत्तीसगढ विधानसभा रायपूर ९० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस १५ वी
दिल्ली विधानसभा नवी दिल्ली ७० style="background-color: साचा:Party color" | आम आदमी पार्टी १७ वी
गोवा विधानसभा पणजी ४० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष ८ वी
गुजरात विधानसभा गांधीनगर १८२ style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष १५ वी
हरियाणा विधानसभा चंदिगढ ९० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष १४ वी
हिमाचल प्रदेश विधानसभा शिमला (उ.)
धर्मशाळा (हि.)
६८ style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस १४ वी
जम्मू आणि काश्मीर विधानसभा श्रीनगर (उ.)
जम्मू (हि.)
९० (राष्ट्रपती राजवट)
झारखंड विधानसभा रांची ८१ style="background-color: साचा:Party color" | झारखंड मुक्ति मोर्चा १५ वी
कर्नाटक विधानसभा बंगळूर (उ.)
बेळगांव (हि.)
२२४ style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस १६ वी
केरळ विधानसभा तिरुवनंतपुरम १४० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष (मार्क्सवादी) १५ वी
मध्य प्रदेश विधानसभा भोपाळ २३० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष १५ वी
महाराष्ट्र विधानसभा मुंबई (उ.)

नागपूर (हि.)
२८८ style="background-color: साचा:Party color" | शिवसेना १४ वी
मणिपूर विधानसभा इंफाळ ६० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष १२ वी
मेघालय विधानसभा शिलाँग ६० style="background-color: साचा:Party color" | नॅशनल पीपल्स पार्टी ११ वी
मिझोरम विधानसभा ऐझॉल ४० style="background-color: साचा:Party color" | मिझो नॅशनल फ्रंट ८ वी
नागालँड विधानसभा कोहिमा ६० style="background-color: साचा:Party color" | नॅशनलिस्ट डेमोक्रॅटिक प्रोग्रेसिव्ह पार्टी १४ वी
ओडिशा विधानसभा भुवनेश्वर १४७ style="background-color: साचा:Party color" | बिजू जनता दल १६ वी
पुडुचेरी विधानसभा पुडुचेरी ३० style="background-color: साचा:Party color" | अखिल भारतीय एन.आर. काँग्रेस १५ वी
पंजाब विधानसभा चंदिगढ ११७ style="background-color: साचा:Party color" | आम आदमी पार्टी १६ वी
राजस्थान विधानसभा जयपूर २०० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस १५ वी
सिक्कीम विधानसभा गंगटोक ३२ style="background-color: साचा:Party color" | सिक्कीम क्रांतिकारी मोर्चा १० वी
तमिळनाडू विधानसभा चेन्नई २३४ style="background-color: साचा:Party color" | द्रविड मुन्नेत्र कळघम १६ वी
तेलंगणा विधानसभा हैदराबाद ११९ style="background-color: साचा:Party color" | भारत राष्ट्र समिती २ री
त्रिपुरा विधानसभा आगरताळा ६० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष १३ वी
उत्तर प्रदेश विधानसभा लखनौ ४०३ style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष १८ वी
उत्तराखंड विधानसभा Bhararisain (उ.)

देहरादून (हि.)
७० style="background-color: साचा:Party color" | भारतीय जनता पक्ष ५ वी
पश्चिम बंगाल विधानसभा कोलकाता २९४ style="background-color: साचा:Party color" | अखिल भारतीय तृणमूल काँग्रेस १७ वी
एकूण ४१२३

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ "Terms of the Houses". Election Commission of India (इंग्रजी भाषेत). 28 August 2022 रोजी पाहिले.