द ग्रेटेस्ट इंडियन

सर्वात महान भारतीय - डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक असताना, १९१८

सर्वात महान भारतीय (अधिकृत नाव: द ग्रेटेस्ट इंडियन) हे सीएनएन आयबीएन आणि हिस्ट्री टिव्ही १८ या दुरचित्रवाहिन्यांसोबत आऊटलुक मॅगझीन व रिलायंस मोबाईलद्वारे आयोजित केले गेलेले एक सर्वेक्षण होते. भारतीय जनतेच्या आयुष्यात क्रांतिकारी बदल घडवून आणणारा भारतीय स्वातंत्र्य आणि महात्मा गांधी यांच्यानंतरचा ‘सर्वात महान भारतीय कोण’? या संकल्पनेवर जून इ.स. २०१२ ते ऑगस्ट इ.स. २०१२ दरम्यान हे सर्वेक्षण आयोजित करण्यात आले होते. ११ ऑगस्ट रोजी या सर्वेक्षणाचे निष्कर्ष जाहीर झाले आणि त्यांत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना सर्वांत जास्त पसंतीची मते मिळाली.

जनमत चाचणी

सीएनएन-आयबीएन व हिस्ट्री 18 या नामांकित दूरचित्रवाहिन्यांनी भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर भारतीय समाजजीवनाच्या वेगवेगळ्या क्षेत्रातील १०० नामवंतांची यादी केली, ज्यूरींनी यातील ५० नावे निवडून यामध्ये सर्वात महान भारतीय कोण? असा सवाल जनतेसमोर ठेवला होता. दूरध्वनी, मोबाईल फोन व इंटरनेटद्वारे मत नोंदविण्याचे आवाहन करण्यात आले. सर्वेक्षणासाठी एसी नेल्सन या कंपनीची मदत घेण्यात आली. या कंपनीने भारतातील १५ शहरातील नागरिकांची मते दोन टप्प्यात जाणून घेतली. याव्यतिरिक्त वेगवेगळ्या क्षेत्रातील २८ नामांकित व्यक्तींना ज्यूरी म्हणून नेमण्यात आलं. त्यांनाही पसंतीक्रम नोंदविण्यास सांगण्यात आलं होतं. लोकांची मतं, मार्केट रिसर्च आणि ज्यूरी अशा सर्वेक्षणाच्या तीन पद्धतीतून निघालेले निष्कर्ष वेगवेगळे आहेत. मात्र तिन्ही सर्वेक्षणाचा एकंदरीत निष्कर्ष डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना ‘‘द ग्रेटेस्ट इंडियन’’ ठरवून गेला आहे. एकंदरीत निष्कर्षात पहिल्या दहामध्ये (सर्वोत्तम दहा) बाबासाहेबांनंतर एपीजे अब्दुल कलाम, वल्लभभाई पटेल, जवाहरलाल नेहरू, मदर तेरेसा, जे.आर.डी. टाटा, इंदिरा गांधी, सचिन तेंडुलकर, अटलबिहारी वाजपेयी आणि लता मंगेशकर यांच्या नावाला पसंती मिळाली होती. सर्वसामान्य लोकांनी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना ‘द ग्रेटेस्ट इंडियन’ ठरविले. लोकांच्या मतांमध्ये बाबासाहेब पहिल्या, अब्दुल कलाम दुसऱ्या, तर वल्लभ भाई पटेल तिसऱ्या क्रमांकावर आहेत. एकूण सर्वेक्षणात जवळपास दोन कोटी (२,००,००,०००) लोकांनी वेगवेगळ्या माध्यमातून आपली मते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना नोंदविल्याचा सीएनएन-आयबीएन व हिस्ट्री १८ या वाहिन्यांचा दावा आहे.

पहिले १० सर्वात महान भारतीय

मिळालेल्या मतांसह पहिल्या १० (टॉप टेन) महान भारतीयांची यादी खालिलप्रमाणो आहे. या सर्वांना भारतरत्न पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.

क्रम	व्यक्तिमत्त्व		प्रसिद्धी	मते
१	डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर		डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर उपाख्य बाबासाहेब आंबेडकर , भारताचे पहिले कायदा मंत्री, मानवी हक्क आंदोलनाच्या संघर्षाचे प्रमुख नेते, भारतीय संविधानाचे शिल्पकार, दलित बौद्ध चळवळीचे जनक, भारताच्या सामाजिक आंदोलनाचे नेते होते. त्यांना आधुनिक भारताचे निर्माते मानले जाते.	१९,९१,७३५
२	डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम		भारताचे अकरावे राष्ट्रपती डॉक्टर ए. पी. जे. अब्दुल कलाम ज्यांना मिसाईल मॅन म्हणून ओळखले जाते. ते वैज्ञानिक आणि अभियंता (इंजीनियर) म्हणून विख्यात होते.	१३,७४,४३१
३	वल्लभभाई पटेल		सरदार वल्लभभाई पटेल स्वतंत्रता सेनानी, भारताचे पहिले गृहमंत्री आणि उपपंतप्रधान होते. बारडोली सत्याग्रहाचे नेतृत्व केलेल्या पटेलांना तेथील महिलांनी सरदार ही उपाधी दिली.	५,५८,५३५
४	अटल बिहारी वाजपेयी		अटल बिहारी वाजपेयी भारताचे माजी प्रधानमंत्री होते. ते भारतीय जनता पक्षाचे नेते, हिंदी कवी, पत्रकार व प्रखर वक्ते सुद्धा होते. ते भारतीय जनसंघाची स्थापना करण्यात त्यांचा सहभाग होता आणि इ.स. १९६८ ते इ.स.१९७३ पर्यंत त्याचे अध्यक्ष ही राहिले. ते आयुष्याभर भारतीय राजकारणात सक्रिय राहिले.	१,६७,३७८
५	मदर तेरेसा		मदर तेरेसा, रोमन कॅथोलिक चर्च द्वारे कलकत्ताची संत तेरेसा असे घोषित केले आहे, त्यांचा जन्म अग्नेसे गोंकशे बोजशीयु नावाने एका अल्बेनीयाई परिवारात उस्कुब, उस्मान साम्राज्यात झाला होता. मदर तेरेसा रोमन कैथोलिक नन होत्या, ज्यांनी इ.स.१९४८ मध्ये स्वच्छेने भारतीय नागरीकत्व स्विकारले होते. त्या समाज सेविका होत्या.	९२,६४५
६	जे.आर.डी. टाटा		जहांगीर रतनजी दादाभाई टाटा भारताचे वायुयान उद्योग आणि इतर उद्योगांचे अग्रणी होते. ते दशकांपर्यंत टाटा ग्रुपचे निर्देशक राहिले आणि इस्पात, इंजीनीयरींग, होट्ल, वायुयान आणि इतर उद्योगांचा भारतात विकास केला. इ.स.१९३२ मध्ये त्यांनी टाटा एयरलाइंस सुरु केली. भारतासाठी महान इंजीनियरिंग कंपनी उघडण्याच्या स्वप्नासोबत त्यांनी इ.स. १९४५ मध्ये टेल्को ची सुरूवात केली जो मूलतः इंजीनियरिंग आणि लोकोमोटिवसाठी होती.	५०,४०७
७	सचिन तेंडुलकर		सचिन रमेश तेंडुलकर, क्रिकेट विश्वातील सर्वश्रेष्ठ फलंदाज व गोलंदाज म्हणून ओळखले जातात. त्यांनी कसोटी व एकदिवसीय क्रिकेट सामन्यात सर्वाधिक शतक मिळवण्याचा विक्रम केला. ते कसोटी क्रिकेट मध्ये सर्वाधिक धावा काढणारे फलंदाज म्हणून ओळखले जातात.तसेच त्याच्या नावावर १४००० धावा कसोटी सामन्यात करण्याचा विश्व विक्रम आहे. एकदिवसीय सामन्यातही त्यांची कामगिरी सर्वोत्तम आहे.	४७,७०६
८	इंदिरा गांधी		इंदिरा गांधी इ.स. १९६६ ते इ.स.१९७७ पर्यंत तीन वेळा भारताच्या प्रधानमंत्री होत्या.चौथ्या वेळी इ.स.१९८० ते इ.स.१९८४ त्यांची हत्या होईपर्यंत त्या प्रधानमंत्री होत्या. त्या भारताच्या प्रथम आणि आजपर्यंत पहिल्या महिला प्रधानमंत्री होत्या.	१७,६४१
९	लता मंगेशकर		लता मंगेशकर, भारताची सर्वात लोकप्रिय आणि आदरणीय गायिका आहे, ज्यांचा सहा दशकांचा कार्यकाळ उपलब्धींनी भरून पडलेला आहे. परंतु लता मंगेशकरांनी जवळजवळ तीस पेक्षा जास्त भाषांत फिल्मी आणि गैर-फिल्मी गाणे गायले आहे. त्यांची ओळख भारतीय सिनेमात एक पार्श्वगायक म्हणून राहिलेली आहे.	११,५२०
१०	जवाहरलाल नेहरू		जवाहरलाल नेहरू भारताचे प्रथम प्रधानमत्री होते आणि स्वातंत्र्य पूर्व आणि नंतरच्या भारतीय राजनीतीमध्ये केन्द्रीय व्यक्तीमत्त्व होते. त्यांनी १९४७ मध्ये भारताची एक स्वातन्त्र राष्ट्राच्या रूपात स्थाने पासून १९६४ पर्यंत, भारतात शासन केले. ते आधुनिक भारतीय राष्ट्र-राज्य – एक सम्प्रभु, समाजवादी, धर्मनिरपेक्ष, आणि लोकतान्त्रिक प्रजासत्ताकाचे - चे शिल्पकार मानले जातात.	९,९२१

मूळ पन्नास महान भारतीयांची यादी

सर्वेक्षणासाठी निवडलेले मूळ पन्नास भारतीयांची यादी

1. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
2. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम
3. जवाहरलाल नेहरू
4. जयप्रकाश नारायण
5. अटल बिहारी वाजपेयी
6. वल्लभभाई पटेल
7. कांशीराम
8. राम मनोहर लोहिया
9. राजगोपालाचारी
10. सैम मानेकशॉ
11. बाबा आमटे
12. मदर तेरेसा
13. इला भट्ट
14. विनोबा भावे
15. कमलादेवी चट्टोपाध्याय
16. रवि शंकर
17. एम.एस. सुब्बुलक्ष्मी
18. मकबूल फिदा हुसैन
19. बिस्मिल्ला खान
20. आर.के. नारायण
21. आर.के. लक्ष्मण
22. बी. लालकृष्ण एस. अयंगर
23. अमिताभ बच्चन
24. राज कपूर
25. कमल हासन
26. सत्यजीत रे
27. लता मंगेशकर
28. ए.आर. रहमान
29. किशोर कुमार
30. दिलीप कुमार
31. देव आनंद
32. मोहम्मद रफी
33. होमी भाभा
34. धीरूभाई अंबानी
35. वर्गीज कुरियन
36. घनश्याम दास बिडला
37. जहांगीर रतनजी दादाभाई टाटा
38. एन. आर. नारायणमूर्ती
39. विक्रम साराभाई
40. एम. एस. स्वामीनाथन
41. रामनाथ गोयनका
42. अमर्त्य सेन
43. ई श्रीधरन
44. सचिन तेंडुलकर
45. कपिल देव
46. सुनील गावस्कर
47. ध्यानचंद
48. विश्वनाथन आनंद
49. मिल्खा सिंग
50. इंदिरा गांधी

हे सुद्धा पहा

• डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संबंधित लेखांची सूची
• डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नावावर असलेल्या गोष्टींची यादी

बाह्य दुवे

• विधित देशांत सुद्धा त्या त्या देशातील सर्वश्रेष्ठ मानव शोधण्यासाठी अशाप्रकारची सर्वेक्षणे झालेली आहेत. ते इथे पहा – (विविध देशातील महान व्यक्तींची सर्वेक्षणे)