पंचतीर्थ
पंचतीर्थ ही भारत सरकार व महाराष्ट्र सरकार द्वारा घोषित केलेली बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवनाशी निगडित पाच स्थळे आहेत. भारत सरकार व महाराष्ट्र सरकार ही पंचतीर्थे विकसित करित आहे. महाराष्ट्र सरकारने व भारत सरकारने निर्देशित केलेल्या पंचतीर्थांमध्ये तीन समान स्थळे दोन्हीत समाविष्ठ आहेत तर दोन-दोन भिन्न स्थळे आहेत.[१]
महाराष्ट्र सरकार[संपादन]
महाराष्ट्र सरकारद्वारे निर्देशित पंचतीर्थ
- भीम जन्मभूमी — डॉ. आंबेडकर नगर (महू)
- डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक — दिल्ली
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्मारक — आंबडवे
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्मारक/ समतेचा पुतळा — मुंबई
- डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर स्मारक — लंडन
भारत सरकार[संपादन]
भारत सरकारद्वारे निर्देशित पंचतीर्थ
- भीम जन्मभूमी (जन्मस्थळ) — डॉ. आंबेडकर नगर/महू, मध्यप्रदेश
- डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक (परिनिर्वाण भूमी) — दिल्ली
- दीक्षाभूमी (धर्मांतर स्थळ) — नागपूर, महाराष्ट्र
- चैत्यभूमी (समाधी स्थळ) - मुंबई, महाराष्ट्र
- डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर स्मारक (शिक्षण भूमी) — लंडन
महू[संपादन]
दिल्ली[संपादन]
आंबडवे[संपादन]
मुंबई[संपादन]
लंडन[संपादन]
दीक्षाभूमी[संपादन]
चैत्यभूमी[संपादन]
हे सुद्धा पहा[संपादन]
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवनाशी संबंधित इतर स्थळे
- संकल्प भूमी, वडोदरा, गुजरात
- क्रांतिभूमी - चवदार तळे, महाड
- मुक्तिभूमी - येवला, नाशिक जिल्हा
- दीक्षाभूमी - नागपूर
- दीक्षाभूमी, चंद्रपूर
