भारताचे उपपंतप्रधान

भारताचे उपपंतप्रधान Deputy Prime Minister of India
भारताचे राष्ट्रचिन्ह
विद्यमान रिक्त
नियुक्ती कर्ता	राष्ट्रपती (पंतप्रधानाच्या सल्लानुसार)
निर्मिती	१५ ऑगस्ट १९४७
पहिले पदधारक	वल्लभभाई पटेल

भारताचे उपपंतप्रधान (Deputy Prime Minister of India) हे भारत सरकारच्या केंद्रीय मंत्रिमंडळाचे सदस्य आहेत. तांत्रिकदृष्ट्या हे संवैधानिक कार्यालय नाही, हे क्वचितच काही वेळा विशिष्ट अधिकारांचे कार्य करत असतात. उपपंतप्रधान हा सामान्यपणे गृहमंत्री किंवा अर्थमंत्र्यांच्या रूपात एक महत्त्वाच्या कॅबिनेट पोर्टफोलियो ठेवतात. सरकारच्या संसदीय यंत्रणेत पंतप्रधानांना मंत्रिमंडळात "first among equals" असे मानले जाते; उपपंतप्रधान यांच्या स्थितीचा उपयोग गठबंधन सरकारच्या अंतर्गत किंवा राष्ट्रीय आणीबाणीच्या काळात राजकीय स्थिरता आणि ताकद आणण्यासाठी वापरला जातो, जेव्हा आदेशाची एक योग्य श्रृंखला आवश्यक असते.

भारताचे पहिले उपपंतप्रधान वल्लभभाई पटेल होते, जे जवाहरलाल नेहरूंच्या मंत्रिमंडळात गृहमंत्री होते. हे कार्यालय फक्त मधूनमधून व्याप्त केले गेले आहे. सातव्या आणि शेवटचे उपपंतप्रधान लालकृष्ण अडवाणी होते, ज्यांनी अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या सरकारमध्ये २००२ ते २००४ या कालावधीत गृहमंत्री शिवाय हे पद स्वीकारले होते. सध्याच्या सरकारमध्ये उपपंतप्रधान नाही.

उपपंतप्रधानांची यादी

पक्ष भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस जनता पक्ष जनता दल भारतीय जनता पक्ष

नाव		चित्र	पदासीन	पदच्युत	राजकीय पक्ष
१	वल्लभभाई पटेल		१५ ऑगस्ट इ.स. १९४७	१५ डिसेंबर इ.स. १९५० *	भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस
२	मोरारजी देसाई		२१ मार्च इ.स. १९६७	६ डिसेंबर इ.स. १९६९ **	भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस
३	चौधरी चरण सिंह		२८ जुलै इ.स. १९७९	९ ऑक्टोबर इ.स. १९७९ **	जनता पक्ष
४	जगजीवन राम		९ ऑक्टोबर इ.स. १९७९	१० डिसेंबर इ.स. १९७९	जनता पक्ष
५	यशवंतराव चव्हाण		१० डिसेंबर इ.स. १९७९	१४ जानेवारी इ.स. १९८० **	जनता पक्ष
६	चौधरी देवीलाल		१९ ऑक्टोबर इ.स. १९८९	२१ जून इ.स. १९९१	जनता दल
७	लालकृष्ण अडवानी		२९ जून इ.स. २००२	२० मे इ.स. २००४	भारतीय जनता पक्ष

• * कार्यकालीन मृत्यु
• ** राजनामा दिला