"भारतीय प्रजासत्ताक दिन" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Sandesh9822 (चर्चा | योगदान) No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन |
Sandesh9822 (चर्चा | योगदान) No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन |
||
| ओळ २१: | ओळ २१: | ||
या संचलनाबरोबरच भारतातील विविध [[संस्कृती|संस्कृतीं]]ची झलक प्रस्तुत केली जाते. त्यासाठी भारतातील राज्यांनी आपापल्या राज्याचे चित्ररथ पाठविलेले असतात. त्यांमध्ये [[महाराष्ट्राचा चित्ररथ]]ही असतो.<ref name=":0">{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.esakal.com/image-story-94574|शीर्षक=प्रजासत्ताक दिनाचा उत्साह|last=|first=|date=२७ जानेवारी २०१८|work=|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> |
या संचलनाबरोबरच भारतातील विविध [[संस्कृती|संस्कृतीं]]ची झलक प्रस्तुत केली जाते. त्यासाठी भारतातील राज्यांनी आपापल्या राज्याचे चित्ररथ पाठविलेले असतात. त्यांमध्ये [[महाराष्ट्राचा चित्ररथ]]ही असतो.<ref name=":0">{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.esakal.com/image-story-94574|शीर्षक=प्रजासत्ताक दिनाचा उत्साह|last=|first=|date=२७ जानेवारी २०१८|work=|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> |
||
या चित्ररथांच्या सादरीकरणाची विशेष पूर्वतयारी सर्व राज्यांचे कलाकार काही दिवस आधी करतात. या चित्ररथ सादरीकरणाला विशेष पारितोषिकही दिले जात असल्याने प्रत्येक राज्य आपापल्या संस्कृतीचे दर्शन अधिक चांगल्या पद्धतीने चित्ररथात दिसून येईल यासाठी प्रयत्न करते.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.esakal.com/image-story-167180|शीर्षक=चित्ररथ तयार होताना..|last=|first=|date=मंगळवार, 22 जानेवारी 2019|work=|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.loksatta.com/desh-videsh-news/maharashtra-chitrarath-for-republic-day-1393847/|शीर्षक=प्रजासत्ताक दिन संचलनात महाराष्ट्राच्या चित्ररथाला तिसरा क्रमांक|last=|first=|date=२९. १. २०१७|work=|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> |
या चित्ररथांच्या सादरीकरणाची विशेष पूर्वतयारी सर्व राज्यांचे कलाकार काही दिवस आधी करतात. या चित्ररथ सादरीकरणाला विशेष पारितोषिकही दिले जात असल्याने प्रत्येक राज्य आपापल्या संस्कृतीचे दर्शन अधिक चांगल्या पद्धतीने चित्ररथात दिसून येईल यासाठी प्रयत्न करते.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.esakal.com/image-story-167180|शीर्षक=चित्ररथ तयार होताना..|last=|first=|date=मंगळवार, 22 जानेवारी 2019|work=|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://www.loksatta.com/desh-videsh-news/maharashtra-chitrarath-for-republic-day-1393847/|शीर्षक=प्रजासत्ताक दिन संचलनात महाराष्ट्राच्या चित्ररथाला तिसरा क्रमांक|last=|first=|date=२९. १. २०१७|work=|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> |
||
==ध्वजवंदन== |
|||
[[File:शालेय संचलन प्रजासत्ताक दिन.jpg|thumb|शालेय संचलन प्रजासत्ताक दिन]] |
|||
भारतातील सर्व शाळा आणि महाविद्यालये तसेच शासकीय संस्था, खाजगी संस्था, ग्रामपंचायती अशा विविध ठिकाणी २६ जानेवारी रोजी ध्वजवंदन केले जाते आणि भारतीय संविधानाप्रती आदर व्यक्त केला जातो.<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=http://www.lokmat.com/mumbai/flag-high-ours-all-over-country-tricolor-salute-social-media-become-jai-hind/|शीर्षक=झंडा उँचा रहे हमारा..... देशभरात तिरंग्याला सलामी, सोशल मीडिया 'हिंद'मय|last=|first=|date=२६. १. २०१९|work=online Lokmat|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> |
|||
[[File:प्रजासत्ताकदिन झेंडावंदन.jpg|thumb|प्रजासत्ताकदिन झेंडावंदन]] |
|||
==विशेष संचलन== |
==विशेष संचलन== |
||
२१:५२, २७ जानेवारी २०१९ ची आवृत्ती
भारतीय प्रजासत्ताक दिवस हा भारताच्या प्रजासत्ताकात दरवर्षी २६ जानेवारी रोजी पाळला जाणारा राष्ट्रीय दिन आहे.[१] याला गणराज्य दिन असेही म्हटले जाते.[२] भारताचे संविधान संविधान समितीने २६ नोव्हेंबर, इ.स. १९४९ रोजी स्वीकारले व २६ जानेवारी इ.स. १९५० रोजी पासून भारतीय संविधान अंमलात आले. जवाहरलाल नेहरूंनी २६ जानेवारी इ.स. १९३० रोजी लाहोर अधिवेशनात तिरंगा फडकावून पूर्ण स्वराज्याची घोषणा केली होती. त्याची आठवण म्हणून २६ जानेवारी हा दिवस राज्यघटना अंमलात आणण्यासाठी निवडण्यात आला.[३] या दिवशी देशभरात भारताच्या राष्ट्रध्वजाचे आरोहण होऊन त्याला वंदना दिली जाते. भारताचे राष्ट्रगीत म्हटले जाते आणि आदर व्यक्त केला जातो.[४]
इतिहास
भारताला ब्रिटीश राजवटीपासून १५ ऑगस्ट १९४७ ला स्वातंत्र्य मिळाले. यामागे भारताचा स्वातंत्र्य लढा आणि महात्मा गांधी यांच्या अहिंसा पद्धतीचा मोठा सहभाग आहे. स्वतंत्र भारताला स्वत:चे संविधान नव्हते. भारताचे कायदे हे भारतीय राज्यशासनाच्या १९३५ सालच्या कायद्यावर (कलमावर) आधारित होते. २८ ऑगस्ट १९४७ रोजी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या अध्यक्षतेखाली स्वतंत्र भारताचे कायमस्वरूपी संविधान तयार करण्यासाठी एक समिती नेमली गेली. भारताच्या संविधानाच्या निमित्ताने भारताचा प्रजासत्ताक दिन हा साजर करण्यात येऊ लागला.[५] संविधानाचा मसुदा सभेपुढे ४ नोव्हेंबर १९४७ रोजी सादर करण्यात आला. या सभेने सार्वजनिक चर्चेसाठी सभागृहात हा प्रस्ताव १६६ दिवसांसाठी खुला केला आणि २ वर्ष,११ महिने आणि १८ दिवस चर्चा केल्यानंतर समितीने हा मसुदा अंतिम केला. बरेचसे विचार विमर्श आणि सुधारणा केल्यानंतर समितीच्या ३०८ सद्स्यांनी दोन हस्तलिखित प्रती (हिंदी आणि इंग्रजी ) २४ जानेवारी १९५० रोजी स्वाक्षरांकित केल्या. दोन दिवसानंतर हे संविधान संपूर्ण राष्ट्रासाठी लागू करण्यात आले.
उत्सव
दर वर्षी २६ जानेवारी रोजी भारताच्या राजधानीत, म्हणजे नवी दिल्ली येथे, एक मोठे संचलन आयोजित केले जाते.हे संचलन रायसीना हिलपासून राष्ट्रपती भवनापर्यंत राजपथ मार्गाद्वारे जाते. संचलनाच्या अगोदर अनाम सैनिकांसाठी बनवले गेलेले स्मारक, अमर जवान ज्योती, येथे भारताचे पंतप्रधान पुष्पचक्र अर्पण करतात. भारतासाठी आपले प्राण अर्पण करणार्‍या वीर सैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्यात येते. त्यानंतर पंतप्रधान राजपथाच्या मुख्य मंचावर जातात व आलेल्या पाहुण्यांना भेटतात. तितक्यात प्रमुख पाहुण्यांसोबत राष्ट्रपतींचे आगमन होते. राष्ट्रगीत सुरु होताच राष्ट्रपती ध्वजारोहण करतात व २१ तोफांची सलामी दिली जाते. त्यानंतर देशासाठी शौर्य गाजवलेल्या सैनिकांना राष्ट्रपतींच्या हस्ते अशोक चक्र आणि कीर्ती चक्र, हे मुख्य पुरस्कार देण्यात येतात. राष्ट्रीय शौर्य पुरस्कार देऊन सन्मानित करण्यात आलेली देशातील शूर बालके सजवलेल्या हत्तीवरून किंवा वाहनावरून या संचलनात सहभागी होतात.प्रमुख पाहुणे म्हणून परराष्ट्रीय राष्ट्राध्यक्षांना निमंत्रण दिले जाते.[६]
भारतीय फौजांचे (नौदल, पायदल, वायुसेना) वेगवेगळे सेनाविभाग, घोडदळ, पायदळ, तोफखाना आणि इतर अद्ययावत शस्त्रे/ क्षेपणास्त्रे (जसे पृथ्वी, अग्नी), रणगाडे समवेत संचलन करतात. भारताचे राष्ट्रपती या फौजांची मानवंदना स्वीकारतात.[७] या संचलनाच्या सादरीकरणाची पूर्वतयारी विशेष काळजीपूर्वक आणि शिस्तीने केली जाते इतके या संचलनाचे महत्व आहे.[८] नवी दिल्ली येथे होणार्‍या संचलनाप्रमाणेच भारतातील सर्व राज्यांतही एकेक संचलन होते. प्रत्येक राज्यात त्या त्या राज्याचे राज्यपाल फौजांची मानवंदना स्वीकारतात.
सन २०१९ मध्ये, गुगल ने खास प्रजासत्ताक दिनाच्या निमित्ताने आपल्या वेबसाईटच्या भारतीय आवृत्तीवर डुडल दर्शवले. [९]
राष्ट्रीय सुट्टी
२६ जानेवारी, इ.स. १९५० रोजी नव्याने स्वातंत्र्य मिळालेल्या भारत देशाने संविधान अंमलात आणून लोकशाहीतील एका नव्या पर्वाची सुरुवात केली होती. प्रजासत्ताक दिवस भारतातील तीन राष्ट्रीय सुट्ट्यांपैकी एक आहे. (इतर दोनः स्वातंत्र्य दिन (१५ ऑगस्ट) व गांधी जयंती (२ ऑक्टोबर)). ह्या दिवशी भारताची राजधानी, नवी दिल्ली येथे एक मोठी परेड (संचलन) राजपथ मार्गावरून निघते.
चित्ररथ
या संचलनाबरोबरच भारतातील विविध संस्कृतींची झलक प्रस्तुत केली जाते. त्यासाठी भारतातील राज्यांनी आपापल्या राज्याचे चित्ररथ पाठविलेले असतात. त्यांमध्ये महाराष्ट्राचा चित्ररथही असतो.[६] या चित्ररथांच्या सादरीकरणाची विशेष पूर्वतयारी सर्व राज्यांचे कलाकार काही दिवस आधी करतात. या चित्ररथ सादरीकरणाला विशेष पारितोषिकही दिले जात असल्याने प्रत्येक राज्य आपापल्या संस्कृतीचे दर्शन अधिक चांगल्या पद्धतीने चित्ररथात दिसून येईल यासाठी प्रयत्न करते.[१०][११]
ध्वजवंदन
भारतातील सर्व शाळा आणि महाविद्यालये तसेच शासकीय संस्था, खाजगी संस्था, ग्रामपंचायती अशा विविध ठिकाणी २६ जानेवारी रोजी ध्वजवंदन केले जाते आणि भारतीय संविधानाप्रती आदर व्यक्त केला जातो.[१२]
विशेष संचलन
स्वतंत्र भारताचे पहिले राष्ट्रपती डॉ.राजेंद्र प्रसाद यांच्या उपस्थितीत १९५० साली राजधानी दिल्ली येथे राजपथावर पहिले संचलन आयोजित करण्यात आले. भारताच्या विविधतेतून एकता या वैशिष्ट्याला ही मानवंदना होती. २०१६ साली ६७ व्या प्रजासत्ताक दिनाचे औचित्य साधून महाराष्ट्र शासननाच्या शिष्ट समितीतर्फे मरीन द्राइव्ह येथेही एक संचलन आयोजित करण्यात आले.
प्रजासत्ताक दिन मराठी संदेश व शुभेच्छापत्रे
प्रजासत्ताक दिनाच्या शुभेच्छा देण्यासाठी देशभक्तीपर गीतांंच्या ओळी, तिरंंगा ध्वज आदि संंकल्पनांंचा कल्पक वापर करून परस्परांंना शुभेच्छा दिल्या जातात.देशाभिमान मनात टिकून राहण्यासाठी भारतीय नागरिक अशा शुभेच्छा एकमेकांंना देऊन परस्परांंमधले ऐक्य टिकवून ठेवण्याचे आवाहनही करतात.[१३]
प्रमुख अतिथी
सन १९५० पासून भारत देश प्रजासत्ताक दिनानिमित्त दुसर्‍या देशाच्या राष्ट्रप्रमुखाला भारतात आमंत्रित करतो.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
चित्रदालन
-
चित्ररथ -
राष्ट्रपती भवन आणि अन्य इमारती सुशोभित -
प्रजासत्ताक दिन विशेष संचलन -
प्रजासत्ताक दिन विशेष संचलन -
प्रजासत्ताक दिन ध्वजवंदन तयारी
संदर्भ व नोंदी
- ^ Marāṭhī viśvakośa. Mahārāshṭra Rājya Sāhitya Sāskr̥ti Maṇḍaḷa. 1973.
- ^ India Republic Day, January 26, 1956 (इंग्रजी भाषेत). Information Service of India. 1956.
- ^ dailyhunt. १९ जानेवारी https://m.dailyhunt.in/news/india/marathi/hwmarathi+in-epaper-hwmar/republic+day+itihas+bharatiy+prajasattak+dinacha-newsid-106668142.
|date=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य) - ^ पुणे प्रतिनिधी (२८. १. २००९). https://www.loksatta.com/daily/20090128/pun12.htm.
|date=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य) - ^ Narayan, Sunetra Sen; Narayanan, Shalini (2018-11-19). India connected: Nav Madhyamanchya prabhavache sameekshan. SAGE Publications India. ISBN 9789353282660.
- ^ a b . २७ जानेवारी २०१८ https://www.esakal.com/image-story-94574. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ . २४. १. २०१८ http://prahaar.in/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%AD%E0%A5%8C%E0%A4%AE-%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE-%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8/.
|date=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य) - ^ . मंगळवार, 22 जानेवारी 2019 https://www.esakal.com/image-story-167098.
|date=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य) - ^ साचा:Https://www.google.com/search?q=India+Republic+Day&oi=ddle&ct=india-republic-day-2019-5067562814537728&hl=en&ictx=1&sa=X&ved=0ahUKEwir8Pnvz4ngAhUEQo8KHa2aBMcQPQgR&biw=412&bih=604&dpr=2.63
- ^ . मंगळवार, 22 जानेवारी 2019 https://www.esakal.com/image-story-167180.
|date=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य) - ^ . २९. १. २०१७ https://www.loksatta.com/desh-videsh-news/maharashtra-chitrarath-for-republic-day-1393847/.
|date=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य) - ^ online Lokmat. २६. १. २०१९ http://www.lokmat.com/mumbai/flag-high-ours-all-over-country-tricolor-salute-social-media-become-jai-hind/.
|date=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य) - ^ . २६. १. २०१७ https://www.loksatta.com/trending-news/happy-republic-day-2017-wish-your-friends-and-family-happy-republic-day-with-these-greetings-and-messages-in-marathi-and-hindi-1392300/.
|date=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य) - ^ a b c d e f g h i j k l m n Choosing the Republic Day chief guest: continuing principle, changing preferences Indian Express
- ^ http://www.claudearpi.net/maintenance/uploaded_pics/SW29.pdf
- ^ http://books.google.com/books?id=QfqUPmd1nvQC&pg=PA375&lpg=PA375&dq=Voroshilov+visited+india+january&source=bl&ots=DlQvYLLddW&sig=y2KZqSLRHhhvFVMqY4m_BaSFWPE&hl=en&ei=e_b3TL6ZHojUtQPczfn-AQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&sqi=2&ved=0CBMQ6AEwAA#v=onepage&q=Voroshilov%20visited%20india%20january&f=false. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ . 1 January 1957 http://books.google.com/books?ei=RNH6TMSOIY64sQO0lKj3DQ&ct=result&id=41jVAAAAMAAJ&dq=Norodom+Sihanouk+visit+to+india+january+1963+republic+day&q=invitation+1963+radhakrishnan#search_anchor. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ Revolutionary Socialist Party (1968). http://books.google.com/books?id=56sgAQAAIAAJ. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ . 1969 http://books.google.com/books?id=v2LVAAAAMAAJ. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ India. Ministry of Information and Broadcasting (1971). http://books.google.com/books?id=Ij9EAAAAIAAJ. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ India. Ministry of External Affairs (1972). http://books.google.com/books?id=y1IgAAAAMAAJ. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ The Times of India. 1974 http://books.google.com/books?id=nw62AAAAIAAJ. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ India. Ministry of Information and Broadcasting. Publications Division (1973). http://books.google.com/books?id=9mhDAAAAYAAJ. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ India. Parliament. House of the People; India. Parliament. Lok Sabha (1975). http://books.google.com/books?id=BVnVAAAAMAAJ. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ . 1977 http://books.google.com/books?id=s94nAAAAMAAJ. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ http://www.clarelibrary.ie/eolas/claremuseum/projects/hillery_exhibition/5_visits.htm. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ http://www.hcindia-au.org/bilateral_visits.html. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ http://mealib.nic.in/reports/80.81.htm. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ http://mealib.nic.in/reports/81-82.htm. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ http://mealib.nic.in/reports/83.84.htm. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ http://mealib.nic.in/reports/84.85.htm. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ (PDF) http://www.mea.gov.in/meaxpsite/foreignrelation/23fr01.pdf. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ [१][मृत दुवा]
- ^ http://meacommunity.org/Documents/MEA%20Annual%20Report%201986.doc. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ http://meacommunity.org/Documents/ANNUAL%20REPORT%201987.doc. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ http://meacommunity.org/Documents/ANNUAL%20REPORT%201988.doc
- ^ a b c d e f g h i j k Choosing R-Day chief guest: Behind the warm welcome, a cold strategy Indian Express, 25 Jan 2010
- ^ "General South African History timeline" sahistory.org.za Accessed on 13 June 2008.
- ^ http://news.rediff.com/report/2010/aug/03/indonesian-president-next-republic-day-parade-chief-guest.htm. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ New Delhi, 2 Dec (IANS) (20 January 2012). Deccan Herald http://www.deccanherald.com/content/208764/thai-pm-chief-guest-indias.html. 25 January 2012 रोजी पाहिले. Missing or empty
|title=(सहाय्य) - ^ http://www.loksatta.com/desh-videsh-news/live-updates-obama-at-republic-day-parade-1065216/. २६ जानेवारी, २०१६ रोजी पाहिले.
|ॲक्सेसदिनांक=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य) - ^ http://www.loksatta.com/desh-videsh-news/republic-day-2017-live-updates-parade-narendra-modi-pranab-mukherjee-uae-crown-prince-army-air-force-1392288/. २६ जानेवारी, २०१७ रोजी पाहिले.
|ॲक्सेसदिनांक=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य); Missing or empty|title=(सहाय्य)
