गुड फ्रायडे
ख्रिस्ती धर्मातील एक सण  Good Friday Procession in Malta | |||
| माध्यमे अपभारण करा | |||
 विकिपीडिया | |||
| प्रकार | Christian holy day, सार्वजनिक सुट्टी (ऑस्ट्रेलिया, साबा, जर्मनी, चेक प्रजासत्ताक, ग्रीस, ऑस्ट्रिया, स्वित्झर्लंड, स्वीडन, नॉर्वे, फ्रान्स) | ||
|---|---|---|---|
| उपवर्ग | शुक्रवार | ||
| ह्याचा भाग | Paschal Triduum | ||
| स्मरणोत्सव |
| ||
| मागील. |
| ||
| पुढील |
| ||
| |||
 | |||
गूड फ्रायडे याला (पवित्र शुक्रवार Holy Friday /काळा शुक्रवार Black Friday/महा शुक्रवार Great Friday) असेही म्हणतात. हा ख्रिस्ती धर्मातील एक सुटीचा दिवस आहे ; येशूच्या वधस्तंभावर चढवलेल्या आणि कॅलव्हरी किंवा गोलगोथा[१] येथे त्याच्या मृत्युचे स्मरण करणारा ख्रिश्चन पवित्र दिवस आहे.[२] ईस्टरच्या आधील शुक्रवारी हा सण पाळला जातो. भारतामध्ये गूड फ्रायडे निमित्त बहुतांशी सरकारी व खाजगी कार्यालये व शैक्षणिक संस्थांना सुटी असते. ख्रिस्ती धर्मातील समजुतीप्रमाणे या दिवशी येशू ख्रिस्ताला क्रॉसवर चढवण्यात आले. याची आठवण ठेवून ख्रिस्ती जगात हा दिवस शोकदिवस म्हणून मानला जातो. काही ख्रिस्ती पारंपारिक देशांमध्ये राष्ट्रीय दुःखवट्याप्रमाणे साजरा होतो. या दिवशी कोणत्याही आनंदायक कार्यक्रम साजरा करण्यात येत नाहीत. काही भाविक लोक चर्च मध्ये जाउन येशूने केलेल्या बलिदानाबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करतात.
| हा लेख ख्रिश्चन धर्म या प्रकल्पाचा एक भाग आहे |
| ख्रिश्चन धर्म |
|---|
 |
बायबलसंबंधी गणना
[संपादन]शुभवर्तमानानुसार, येशूला गेथसेमानेच्या बागेत त्याचा शिष्य जुडास इस्करिओट यांच्या नेतृत्वाखाली मंदिराच्या रक्षकांनी अटक केली. यहूदाने (३० चांदीच्या नाण्या)च्या बदल्यात येशूचा विश्वासघात केला आणि मंदिराच्या रक्षकांना सांगितले की तो एकच व्यक्ती ज्याचे चुंबन घेईल तो त्यांना अटक करेल. येशूला अटक करण्यात आली आणि अण्णास, कयफाचा सासरा, तत्कालीन महायाजक याच्या घरी आणण्यात आले. तेथे त्याची चौकशी करण्यात आली परंतु त्याचा काही उपयोग झाला नाही, त्यानंतर त्याला महायाजक कैफाकडे पाठवण्यात आले, जिथे महासभा जमली होती.
अनेक साक्षीदारांनी येशूच्या विरोधात परस्परविरोधी विधाने दिली, ज्याला येशूने काहीही उत्तर दिले नाही. शेवटी मुख्य याजकाने येशूला पवित्र शपथ घेऊन उत्तर देण्यास सांगितले - "मी तुम्हाला देवाच्या नावाचे वचन देतो." मी तुम्हाला आज्ञा देतो. देवाचा पुत्र, तू एकटाच अभिषिक्त आहेस की नाही हे सांगण्यासाठी?” येशूने होकारार्थी उत्तर दिले, “तू म्हणालास आणि कालांतराने तुला मनुष्याच्या पुत्राला आकाशातील ढगांमध्ये दिसेल.” उजव्या हाताला बसलेला सर्वशक्तिमानाचा." मुख्य याजकाने येशूला ईश्वरनिंदा केल्याबद्दल दोषी ठरवले आणि येशूच्या खटल्यातील न्यायसभेच्या खटल्यात सर्वानुमते येशूला मृत्यूदंडाची शिक्षा सुनावली (मॅथ्यू २६:५७-६६). पीटरने देखील चौकशी केली तेव्हा त्याने तीन वेळा येशूला ओळखण्यास नकार दिला. येशूला आधीच माहीत होते की पेत्र त्याला तीन वेळा ओळखण्यास नकार देईल. येशूच्या दोन्ही सुनावणीसाठी न्यायसभेच्या चाचणीचा अहवाल पहा, त्यापैकी एक रात्री आणि दुसरी सकाळी झाली आणि अशा प्रकारे वेळेतील फरक गुड फ्रायडेच्या दिवसावर परिणाम करतो.
सकाळी संपूर्ण परिषद येशूला घेऊन रोमन गव्हर्नर पॉन्टियस पायलट याच्याकडे पोहोचली. त्याच्यावर देशद्रोही असल्याचा आरोप करण्यात आला, त्याने सीझरच्या करांना विरोध केला आणि स्वतःला राजा घोषित केले (लूक २३:१-२) पायलटने यहूदी नेत्यांना त्याच्या कायद्यानुसार येशूला सोडवण्याची जबाबदारी दिली परंतु यहूदी नेत्यांनी सांगितले की रोमन त्यांना अंमलात आणू दिले नाही (जॉन १८:३१).
पायलटने येशूची चौकशी केली आणि उपस्थितांना सांगितले की येशूला शिक्षा करण्याचे कोणतेही कारण नाही. येशू गालीलचा मूळ रहिवासी आहे हे जाणून पायलटने हे प्रकरण गालीलचा राजा हेरोद याच्याकडे सोपवले, जो वल्हांडण सणासाठी जेरुसलेमला गेला होता. हेरोदाने येशूला प्रश्न विचारला पण त्याला उत्तर मिळाले नाही. हेरोदने येशूला पायलटकडे परत पाठवले. पायलटने असेंब्लीला सांगितले की त्याला किंवा हेरोदला येशूमध्ये काही दोष आढळला नाही; पायलटने ठरवले की येशूला चाबूक मारून सोडावे (लूक २३:३-१६).
रोममधील वल्हांडण सणाच्या वेळी, यहुद्यांच्या विनंतीनुसार कैद्याला सोडण्याची प्रथा होती. पायलटने लोकांना विचारले की त्यांना कोणाला सोडायचे आहे. मुख्य याजकाच्या सूचनेनुसार, लोकांनी सांगितले की त्यांना बंडखोरीच्या वेळी खून केल्याप्रकरणी तुरुंगात असलेल्या बरब्बास सोडायचे आहे. पायलटने विचारले की ते येशूशी कसे वागतील, आणि त्यांनी मागणी केली, "त्याला वधस्तंभावर लटकवा" (मार्क १५:६-१४). ज्या दिवशी पायलटच्या पत्नीने येशूला स्वप्नात पाहिले होते, त्याच दिवशी तिने पायलटला सावध केले की ते येशूशी कसे वागतील. "या नीतिमान माणसाशी काहीही संबंध ठेवा" (मॅथ्यू २७:१९).
पायलटने येशूला चाबकाचे फटके मारून जमावासमोर सोडले. मुख्य पुजारी पिलातला एका नवीन आरोपाची माहिती देतो की येशू "देवाचा पुत्र असल्याचा दावा करतो" जेणेकरून त्याला मृत्यूदंडाची शिक्षा द्यावी. यामुळे पिलात घाबरला आणि येशूला राजवाड्यात परत नेतो. ते कोठून आले हे त्यांना विचारतात (जॉन १९:१-९).
जमावासमोर शेवटच्या वेळी येताना, पायलटने येशूच्या निर्दोषत्वाची घोषणा केली आणि अध्यादेशात त्याची कोणतीही भूमिका नाही हे दाखवण्यासाठी त्याचे हात पाण्याने धुतले. अखेरीस, दंगल टाळण्यासाठी पायलटने येशूला वधस्तंभावर खिळण्यासाठी स्वाधीन केले (मॅथ्यू २७:२४-२६). या वाक्यात "नाझरेथचा येशू, यहुद्यांचा राजा" असे लिहिले आहे. सायरीनच्या सायमनच्या मदतीने, येशूने स्वतः त्याचा वधस्तंभ ज्या ठिकाणी त्याला वधस्तंभावर खिळले होते तेथे नेले, हिब्रूमध्ये क्रॅनिअमची जागा किंवा "गोलगोथा". लॅटिनमध्ये कॅल्व्हरी म्हणतात. तेथे त्याला दोन गुन्हेगारांसह वधस्तंभावर खिळण्यात आले (जॉन १९:१७-२२).
येशूने वधस्तंभावर सहा तास छळ सहन केला. त्याच्या वधस्तंभावर चढवण्याच्या शेवटच्या तीन तासात, दुपारपासून ते दुपारी ३ पर्यंत संपूर्ण देश अंधारात होता. मोठ्याने ओरडून येशूचा मृत्यू झाला. आणि या मंदिराचा पडदा वरपासून खालपर्यंत फाटला. वधस्तंभाच्या ठिकाणी उपस्थित असलेल्या एका रोमन सैनिकाने घोषित केले, "खरोखर हा देवाचा पुत्र होता!" (मत्तय २७:४५-५४)
अरिमाथियाचा जोसेफ, न्यायसभेचा सदस्य, येशूचा गुप्त शिष्य, ज्याने येशूला या वाक्याला संमती दिली नाही, तो पिलाताकडे गेला आणि त्याने येशूचे शरीर मागितले (लूक 23:50-52). येशूचा आणखी एक गुप्त अनुयायी आणि निकोडेमस नावाच्या न्यायसभेच्या सदस्याने शंभर पाउंड वजनाच्या मसाल्यांचे मिश्रण आणले आणि ख्रिस्ताचे शरीर गुंडाळण्यास मदत केली (जॉन 19:39-40) पायलटने सेंच्युरियनला सांगितले की तो येशू आहे याची पुष्टी करतो. मृत (मार्क 15:44). येशू मेला असल्याची पुष्टी केली (मार्क 15:45).
अरिमथियाच्या जोसेफने येशूचे शरीर स्वच्छ मखमली आच्छादनात गुंडाळले आणि वधस्तंभाच्या जवळ असलेल्या एका बागेत खडकात कोरलेल्या त्याच्या नवीन थडग्यात (मॅथ्यू 27:59-60) त्याला पुरले. निकोडेमस (जॉन 3:1) देखील 75 पाउंड गंधरस आणि औषधाचे भांडे घेऊन आला आणि यहुदी दफन नियमांनुसार, त्याने त्यांना येशूच्या आच्छादनासह खाली ठेवले (जॉन 19:39-40). त्यांनी थडग्याच्या प्रवेशद्वारावर एक मोठा दगड ठेवून ते बंद केले (मॅथ्यू 27:60) मग ते घरी परतले आणि सूर्यास्तानंतर शब्बाथ सुरू झाल्यामुळे विश्रांती घेतली (लूक 23:54-56). तिसऱ्या दिवशी, रविवार, जो आता इस्टर संडे (किंवा भूतकाळ) म्हणून ओळखला जातो, मृत येशू उठला. या दिवशी कबीर परमात्मा जी येशूच्या रूपात कबरीतून बाहेर आले, जेणेकरून लोकांची देवावरील श्रद्धा कायम राहावी.[9]
रोमन कॅथोलिक चर्च मध्ये
[संपादन]रोमन कॅथोलिक चर्च गुड फ्रायडे हा उपवासाचा दिवस म्हणून पाळतो, तर चर्चच्या लॅटिन संस्कारांमध्ये एक पूर्ण जेवण (जरी ते नेहमीच्या जेवणापेक्षा कमी असते आणि त्यात मांसाऐवजी मासे असतात) आणि दोन चकल्या (एक स्नॅक, अगदी पूर्ण जेवणाच्या बरोबरीने दुप्पट रक्कम घेतली जाते. ज्या देशांमध्ये गुड फ्रायडेची सुट्टी नसते, तेथे व्यवसाय सहसा दुपारी ३ नंतर काही तासांसाठी बंद असतो.
रोमन प्रथेनुसार, पवित्र गुरुवारच्या संध्याकाळी लॉर्ड्स सपर नंतर, इस्टर पाळण्यापर्यंत कोणताही सामूहिक उत्सव साजरा केला जात नाही, जोपर्यंत व्हॅटिकन किंवा स्थानिक बिशपकडून एखाद्या गंभीर धार्मिक प्रकरणावर किंवा शोकप्रश्नावर विशेष सूट मिळत नाही. दिले गेले आहेत किंवा बाप्तिस्मा घेत आहेत (ज्यांना मृत्यूचा धोका आहे), प्रायश्चित्त आहेत किंवा मृत्यूला सामोरे जात आहेत. प्रभू येशू ख्रिस्ताच्या स्मरणार्थ कोणताही सण साजरा केला जात नाही आणि तो केवळ प्रभूच्या उत्कटतेच्या सेवेदरम्यान भक्तांमध्ये वाटला जातो, परंतु जे आजारपणामुळे या सेवेला उपस्थित राहू शकत नाहीत ते कोणत्याही वेळी करू शकतात. वेळ नंतर. करू शकता.
उपासनेची वेदी पूर्णपणे रिकामी राहते आणि तेथे काहीही ओलांडत नाही, मेणबत्त्या किंवा झगे राहत नाहीत. पारंपारिकपणे, इस्टर पाळण्याच्या काळात, पाण्याचा आशीर्वाद घेण्यासाठी संस्कारात्मक पात्रे रिकामी केली जातात. [१३] इस्टर वाजवू नये अशी प्रथा आहे. निरीक्षण कालावधी दरम्यान गुड फ्रायडे किंवा पवित्र शनिवारी घंटा.
परमेश्वराच्या उत्कटतेचा उत्सव साजरा करण्याची आदर्श वेळ दुपारी 3 आहे, परंतु ही वेळ पाद्री किंवा वरिष्ठ कारणांसाठी एक तासानंतर देखील निवडली जाऊ शकते. यावेळी पाळकांचा पोशाख लाल रंगाचा असतो. [१५] पूर्वी 1970 हा पोशाख काळा होता, फक्त कम्युनियन भाग जांभळा होता, आणि १९५५ पूर्वी संपूर्ण पोशाख काळा होता.
प्रार्थनेचे तीन भाग असतात: बायबल आणि धर्मग्रंथांचे वाचन, वधस्तंभाची पूजा आणि प्रभुभोजनात सहभाग. बायबलच्या मजकुराच्या पहिल्या भागामध्ये, जॉन किंवा गॉस्पेलमधील एकापेक्षा जास्त वाचक किंवा गायक, प्रभू येशूची स्तुती आणि प्रेमाची पुनरावृत्ती किंवा गायन यांचा समावेश आहे. या पहिल्या टप्प्यात चर्च, पोप, पाद्री आणि चर्चमध्ये येणारे गृहस्थ, बाप्तिस्मा घेण्यास तयार असलेले, ख्रिश्चनांचे ऐक्य, ज्यू लोक, प्रभूवर विश्वास न ठेवणारे लोक अशा प्रार्थनांच्या मालिकेचा समावेश करतात. येशू ख्रिस्त, जे देवावर विश्वास ठेवत नाहीत. लोक, सार्वजनिक कार्यालयात काम करणारे आणि विशेषतः गरजू लोक.
गुड फ्रायडे सणाचा दुसरा टप्पा म्हणजे वधस्तंभाची उपासना, एक वधस्तंभ ज्यामध्ये विशेष पारंपारिक पद्धतीने येशूसाठी गाणी गायली जातात. जरी आवश्यक नसले तरी, मंडळी सहसा वेदीच्या जवळ होते, ज्यामध्ये सत्य आणि प्रामाणिकपणाने आदर व्यक्त केला जातो आणि विशेषतः जेव्हा प्रभू येशूसाठी प्रेमाची गाणी गायली जातात.
त्याचा तिसरा भाग पवित्र लॉर्ड्स सपर आहे, जो या उत्सवाचा अंतिम भाग आहे. याची सुरुवात आमच्या वडिलांपासून होते परंतु "ब्रेड ब्रेकिंग सेरेमनी" आणि त्याच्याशी संबंधित मंत्र "अग्नस डीईआय" सह. उच्चारला जात नाही. पवित्र गुरुवारच्या प्रार्थना सभेत अभिषेक केलेला प्रभुचा प्रसाद भक्तांमध्ये वाटला जातो. प्रार्थनेसह यज्ञपात्र. दारू पिण्याचा अधिकार देखील समाविष्ट होता परंतु प्रार्थनेचा हा विधी रद्द करण्यात आला.
त्यानंतर पाद्री आणि भक्त शांतपणे निघून जातात आणि निर्गमन वेदीवर कपडे काढून टाकले जातात, फक्त क्रॉस आणि वेदीच्या बाजूला दोन किंवा चार अगरबत्ती ठेवतात.
क्रॉसचे स्टेशन चर्चच्या आत किंवा बाहेर आहेत, नियोजित सेवांच्या डिफॉल्ट व्यतिरिक्त, आणि प्रार्थना दुपारी 3 वाजता होते, ज्याला थ्री अवर्स ऑफ सॉरो म्हणतात. माल्टा, इटली, फिलीपिन्स, पोर्तो रिको आणि स्पेनमध्ये, ख्रिस्ताच्या उत्कटतेचे चित्रण करणाऱ्या येशूच्या पुतळ्यांसह मिरवणूक काढली जाते.
पोलिश चर्चमध्ये येशूच्या थडग्याची एक प्रतिकृती प्रार्थना हॉलवर ठेवली जाते. अनेक भक्त रात्री अनेक तास त्याच्या थडग्याजवळ घालवतात, जिथे येशूच्या शरीराच्या जखमांचे चुंबन घेण्याची प्रथा आहे. येशूच्या थडग्यात असलेल्या आकाराच्या पुतळ्याला भक्त विशेषतः पवित्र शनिवारी भेट देतात. या थेट चित्रणात फुले, मेणबत्त्या, घड्याळातील देवदूतांचे पुतळे आणि कॅल्व्हरी पर्वतावरील तीन क्रॉस यांचा समावेश असू शकतो. प्रत्येक रहिवासी सर्वात कलात्मक आणि धार्मिक सुसंवाद सादर करण्याचा प्रयत्न करतो ज्यामध्ये पारदर्शक कापडात गुंडाळून पवित्र सहभागिता दर्शविली जाते.
येशू ख्रिस्तासाठी सुधारणा
[संपादन]रोमन कॅथोलिक परंपरेत विशेष प्रार्थना, येशूने गुड फ्रायडेच्या दिवशी त्याच्या उत्कटतेच्या वेळी सहन केलेल्या यातना आणि अपमानासाठी सुधारणेच्या स्वरूपात समर्पण. किंवा मृत लाभार्थीसाठी याचिका, परंतु केलेल्या पापांसाठी प्रायश्चित करण्याच्या हेतूने समाविष्ट आहे. येशू विरुद्ध. राकोल्टा कॅथोलिक प्रार्थना पुस्तक (१८५४ च्या आदेशाद्वारे मंजूर आणि १८९८ मध्ये होली सी द्वारे प्रकाशित) अशा प्रार्थनांचा समावेश आहे, ज्यामध्ये सुधारणा म्हणून व्हर्जिन मेरीला केलेल्या प्रार्थनांचा समावेश आहे.
सुधारणेवर पोपच्या परिपत्रक Miseratismus Redemptor मध्ये, पोप पायस XI ने सुधारणा हे कॅथोलिकांचे येशू ख्रिस्ताचे कर्तव्य म्हणले आहे आणि "येशूवर झालेल्या आघातांची एक प्रकारची भरपाई म्हणून" आदराने ते समर्पित केले आहे.
पोप जॉन पॉल II यांनी सुधारणेचा उल्लेख "ज्या अथेनियन क्रॉसच्या बाजूला उभा राहण्याचा अखंड प्रयत्न आहे, ज्यावर परमेश्वराच्या पुत्राला सतत वधस्तंभावर खिळले जाते" असे म्हणले आहे.
माल्टा - एक उदाहरण
[संपादन]रोमन कॅथोलिक चर्च ख्रिस्ताच्या उत्कटतेचा उत्सव साजरा करत असताना, पवित्र आठवड्याचे स्मरण गुड फ्रायडेला त्याच्या कळसावर पोहोचते. माल्टा आणि गोझोच्या आसपासच्या विविध गावांमध्ये मिरवणुकीसह सर्व चर्चमध्ये पवित्र संस्कार केले जातात. या उत्सवादरम्यान काही ठिकाणी उत्कटतेच्या कथांचे पठण केले जाते. त्यानंतर क्रॉसची पूजा केली जाते. गुड फ्रायडेच्या मिरवणुका बिरगु, बोरमाला, घक्सक, लुकवा, मोस्ता, नक्सर, पावला, कुर्मी, रबत, सेंगल्या, वेलेट्टा[२९], झेब्बुग (सीता रोहन) आणि झेजटुन येथे काढल्या जातात. गोझोमधील मिरवणुका नादुर, व्हिक्टोरिया (सेंट जॉर्ज आणि कॅथेड्रल), जाघरा आणि झेबुग, गोझो येथे होतील.
बायझँटाईन परंपरेचे चर्च
[संपादन]बायझँटाईन ख्रिश्चन (पूर्वेकडील ख्रिश्चन जे कॉन्स्टँटिनोपलच्या प्रथेचे पालन करतात: पूर्व धर्माभिमानी आणि ग्रीक कॅथलिक) या दिवसाला "पवित्र आणि महान शुक्रवार" किंवा फक्त 'महान फ्रायडे' म्हणून संबोधतात.
या बलिदानाशी निगडीत दुःख आणि वेदनांमुळे, पवित्र लिटर्जी (ख्रिश्चन प्रार्थनेची प्रथा) गुड फ्रायडेला कधीही साजरी केली जात नाही; घोषणेचा महान पर्व साजरा केला जातो तो दिवस वगळता, ज्याची तारीख 25 मार्च अशी निश्चित केली जाते, जे पारंपारिक ज्युलियन कॅलेंडरचे अनुसरण करतात त्यांच्यासाठी, आधुनिक जॉर्जियन कॅलेंडरमध्ये 25 मार्च सध्या 7 एप्रिल रोजी येतो). अगदी शुक्रवारी देखील , पाळक यापुढे जांभळे किंवा लाल वस्त्र परिधान करत नाहीत जे महान लेंट दरम्यान नेहमीचे परिधान केले जात होते, परंतु त्याऐवजी काळा परिधान करतात. पश्चिमेत घडते, येथे नाही, त्याऐवजी चर्चचे सर्व बुरखे काळे केले जातात आणि हे असेपर्यंत चालू राहते. महान शनिवारी पवित्र लीटर्जी.
दिवसभर विशेष भजन गाऊन आणि धार्मिक धडे वाचून आणि येशूच्या मृत्यूशी संबंधित स्तुती गीते गाऊन भक्त या दिवसाचे स्मरण करतात. मौल्यवान दृश्य प्रतिमा आणि चिन्हे तसेच विशेष भजन हे या धार्मिक विधींचे लक्षणीय घटक आहेत. ऑर्थोडॉक्स विचारसरणीमध्ये, पवित्र आठवड्याचे कार्यक्रम हे केवळ भूतकाळातील घटनांचे वार्षिक स्मरणोत्सव नसतात, तर भक्त येशूच्या मृत्यू आणि पुनरुत्थानात भाग घेतात.
या दिवसाचा प्रत्येक तास नवीन दुःख आणि रिडीमरच्या दुःखांसाठी प्रायश्चित करण्याचा एक नवीन प्रयत्न आहे. आणि या दुःखाची प्रतिध्वनी आपल्या प्रार्थनांमध्ये आधीच ऐकली गेली आहे, जी करुणेची शक्ती आणि आत्मा आणि तारणकर्त्याच्या दुःखासाठी करुणेची असीम खोली या दोन्हीमध्ये अद्वितीय आणि अतुलनीय आहे. गेथसेमानेच्या बागेपासून ते गोलगोथा येथील वधस्तंभापर्यंत रक्त आणि घामाने भिजलेल्या परमेश्वराच्या दुःखाचे संपूर्ण चित्र पवित्र चर्च भक्तांच्या डोळ्यांसमोर उलगडते. "पवित्र चर्च आम्हाला गोलगोथा येथे क्रॉसच्या पायथ्याशी आणते आणि तारणकर्त्याच्या जुलूमला प्रेक्षक म्हणून सादर करते" असा विचार करून आम्हाला भूतकाळात नेत आहे.
होली आणि महान फ्रायडे हा कडक उपवास म्हणून पाळला जातो आणि प्रौढ बायझंटाईन ख्रिश्चनांनी संपूर्ण दिवसभर सर्व खाण्यापिण्यापासून दूर राहावे अशी अपेक्षा असते, कारण त्यांच्या आरोग्याला सहन होत नाही. या पवित्र दिवशीना कोणाला अन्न दिले जाते आणिना आम्ही या यज्ञाच्या दिवशी काहीही खा. जर एखादी व्यक्ती असमर्थ असेल किंवा खूप म्हातारी झाली असेल, उपवास करू शकत नसेल तर त्याला सूर्यास्तानंतर भाकरी आणि पाणी दिले जाऊ शकते. अशा प्रकारे आम्ही पवित्र देवदूतांच्या आदेशाच्या जवळ आलो, महान फ्रायडेला जेवू नये.
पवित्र आणि महान शुक्रवारी चर्च सकाळी प्रार्थना
[संपादन]पवित्र आणि महान फ्रायडेची बायझंटाईन ख्रिश्चन प्रथा, औपचारिकपणे 'द ऑर्डर ऑफ द होली अॅण्ड सेव्हिंग पॅशन ऑफ आवर लॉर्ड जिझस क्राइस्ट' गुरुवारी रात्री 'माटेन्स ऑफ द ट्वेल्व्ह पॅशन गॉस्पेल' ने सुरू होते. सर्वत्र विखुरलेल्या या चर्च पूजेच्या सेवा चारही धार्मिक शिकवणींतील बारा वाचन आहेत जे शेवटच्या रात्रीचे जेवण आणि येशूच्या वधस्तंभापर्यंतच्या घटनांचे स्मरण करतात. या बारा वाचनांपैकी पहिले वाचन हे वर्षातील सर्वात मोठे धार्मिक वाचन आहे. सहाव्या प्रवचनाच्या वाचनापूर्वी, ज्यात येशूला वधस्तंभावर खिळले गेल्याची कथा सांगितली जाते; मेणबत्त्या आणि अगरबत्तीसह एक मोठा क्रॉस, पाळक पवित्र स्थानातून बाहेर काढतात. हे बोगद्याच्या मध्यभागी (जेथे सर्व भक्त जमतात) स्थापित केले आहे, त्यावर येशूच्या शरीराचे (सोम किंवा कॉर्पस) द्विमितीय पेंट केलेले चिन्ह चिकटवले आहे. जसजसा क्रॉस वर केला जातो तसतसे पाद्री किंवा गायक एक विशेष पठण गातात.
{आज जो पृथ्वीला पाण्यावर टांगतो; वधस्तंभावर लटकणे (तीन वेळा) जो देवदूतांचा राजा आहे त्याला काटेरी मुकुटाने शोभले आहे. ज्याने स्वर्ग ढगांनी लपेटला आहे, तो उपहासाच्या जांभळ्या रंगाने लपेटलेला आहे. ज्याने आदामला जॉर्डनमध्ये मुक्त केले त्याच्या चेहऱ्यावर आघात झाला. चर्चच्या वराच्या नखेला छेद देण्यात आला आहे. व्हर्जिनचा मुलगा भाला आहे. हे येशू, आम्ही तुमच्या उत्कटतेचा (तीन वेळा) सन्मान करतो. आम्हाला तुमच्या तेजस्वी पुनरुत्थानाचा मार्ग देखील दाखवा.}
सेवेदरम्यान, सर्व उभे राहून वधस्तंभावर लटकलेल्या येशूच्या पायांचे चुंबन घेतात. अभिषेक झाल्यानंतर, चर्चच्या मध्यभागी क्रॉसखाली उभ्या असलेल्या गायकांनी 'द वाईज थीफ' हे छोटे, भजन स्तोत्र गायले आहे. सेवा पहिल्या तासासह संपत नाही, जसे की सामान्यतः केस असते, परंतु पाळकांकडून विशेष डिसमिससह.
सर्वोत्तम तास
[संपादन]दुस-या दिवशी शुक्रवारी, सर्वजण पुन्हा उत्तम तासाच्या प्रार्थनेसाठी एकत्र येतात, काही तासांचा विशेष विस्तारित उत्सव (पहिला तास, तिसरा तास, सहावा तास, नववा तास आणि टायपिका यासह) बायबल वाचनाच्या (जुन्या आदेशांसह) , पत्रे आणि धार्मिक शिकवणी) आणि प्रत्येक तासाला त्यागाची स्तुती केली जाते (काही भाग आदल्या रात्रीची पुनरावृत्ती आहेत) ही सेवा काही प्रमाणात अधिक उत्सवपूर्ण आहे आणि तिचे "श्रेष्ठ" नाव या दोन्ही तथ्यांवरून प्राप्त झाले आहे. मानवजातीच्या उद्धारासाठी आपला विनम्र बलिदान देणाऱ्या येशू राजाच्या स्मरणार्थ घंटाना नेहमीपेक्षा अधिक गांभीर्याने पाळली जायची आणि या सेवेला पूर्वी महाराज आणि त्यांचे दरबारी उपस्थित होते.
पवित्र आणि महान शुक्रवार संध्याकाळची उपासना
[संपादन]दुपारी ३ वाजता वेव्हस्पर्स क्रॉस ऑफ द ओथच्या स्मरणार्थ टेकिंग-डाउन फ्रॉम द क्रॉससाठी एकत्र येतात. हे शास्त्र चार शुभवर्तमानातील एक मालिका आहे. सेवेदरम्यान, मजकूराच्या वेळी जोसेफच्या अरेमेथियाच्या वर्णनाप्रमाणे, येशूचे शरीर (सोमा) क्रॉसवरून काढून पवित्र वेदीवर आणले जाते, मखमली आच्छादनात गुंडाळले जाते. सेवेच्या समारोपाच्या वेळी, येशूच्या समाधीचे प्रतिनिधित्व करणारा एक समाधी किंवा 'वक्र पत्र' (येशूच्या अंत्यसंस्कारासाठी त्याच्या चित्रासह भरतकाम केलेले कापड) मिरवणुकीसोबत चर्चच्या मध्यभागी असलेल्या टेबलवर आणले जाते. ; हे सहसा फुलांच्या गुच्छांनी सजवले जाते. कबर स्वतःच, अंत्यसंस्काराच्या आच्छादनात गुंडाळलेल्या येशूच्या शरीराचे प्रतिनिधित्व करते. त्यानंतर पुजारी सर्वांना प्रवचन देतात आणि सर्वजण पुढे जाऊन समाधीचा आदर करतात. स्लाव्हिक रीतिरिवाजानुसार, संध्याकाळच्या उपासनेनंतर, प्रार्थना म्हणजे लोगोथेटच्या शिमोन आणि पवित्र थियोटोकोसच्या तणांनी दिलेली आपल्या प्रभूची वधस्तंभाची प्रार्थना - एक विशेष धार्मिक विधी.
पवित्र आणि महान शनिवारच्या मध्यरात्रीच्या शुभेच्छा
[संपादन]शुक्रवारी रात्री, पवित्र आणि महान शनिवारच्या मध्यरात्री चर्च पूजेसाठी, 'द लॅमेंटेशन अॅट द टॉम्ब' (एपीटाफिओस थ्रेनोस) म्हणून ओळखला जाणारा एक अनोखा कार्यक्रम आयोजित केला जातो, ज्यामध्ये कबरीवर शोक व्यक्त केला जातो. या घटनेला कधीकधी जेरुसलेमची मध्यरात्री उपासना म्हणतात. चर्चच्या मध्यवर्ती भागात असलेल्या येशूच्या थडग्याभोवती बहुतेक कार्यक्रम घडतात. या कार्यक्रमाचे वैशिष्ट्य म्हणजे एन्कोमिया किंवा स्तोत्र पूजन, स्तोत्र 119च्या श्लोकांमधून काढलेले (जे बायबलच्या सर्वात लांब स्तोत्रांपैकी सर्वात मोठे देखील आहे) आणि पाद्रींनी पाठवले. महान गॉड स्तुतीच्या शेवटी, जेव्हा त्रिसागिन गायले जाते, तेव्हा समाधी चर्चच्या आतील आणि बाहेरून मिरवणुकीत नेली जाते आणि नंतर थडग्याकडे परत येते. समाधीच्या दारात काही मंडळी; कमर पातळीच्या वर ठेवण्याच्या सरावामुळे बहुतेक विश्वासणारे चर्चमध्ये प्रवेश करतात तेव्हा ते येशूच्या मृत्यूचे आणि पुनरुत्थानाचे प्रतीक बनतात.
अँग्लिकन कम्युनियन
[संपादन]1662च्या सामान्य प्रार्थनेच्या पुस्तकात गुड फ्रायडेच्या दिवशी पाळल्या जाणाऱ्या कोणत्याही विशिष्ट विधींचे वर्णन केले जात नाही, परंतु स्थानिक कायद्याने समारंभ वेगळे करण्याचे फर्मान काढले, ज्यामध्ये क्रॉसचे सात अंतिम शब्द आणि तीन तासांचे स्तोत्र समाविष्ट होते. माजी उच्च मतदारांचा समारंभ (पॅरिशच्या उच्च चर्चमध्ये सुरक्षित केलेला संस्कार वापरून) आणि इव्हेंसांग. आजच्या रोमन कॅथलिक चर्चमध्ये घडणाऱ्या गुड फ्रायडेच्या पुनर्रचित स्वरूपांचे स्मरण करण्यासाठी, तसेच इंग्लंडच्या हेन्रिकनचे प्रमुख असलेल्या भजनाचा सन्मान करण्यासाठी अलीकडच्या काळात प्रार्थना पुस्तकांच्या आणि पर्यायी कार्यक्रमांच्या पुस्तकांच्या सुधारित आवृत्त्या पुन्हा केल्या गेल्या आहेत. , एडवर्डियन आणि एलिझाबेथन सुधारणा, क्रॉसकडे पुढे जाण्यासह.
इतर प्रोटेस्टंट परंपरा
[संपादन]अनेक प्रोटेस्टंट समुदाय देखील या दिवशी विशेष कार्यक्रम आयोजित करतात. 16व्या ते 20व्या शतकापर्यंत जर्मन लुथेरन परंपरेत हा सर्वात महत्त्वाचा सण होता. ल्युथेरनियममध्ये गुड फ्रायडेच्या पवित्र कम्युनियनच्या उत्सवावर कोणतेही निर्बंध नव्हते, उलटपक्षी, तो पवित्र कम्युनियन प्राप्त करण्याचा मुख्य दिवस होता आणि उत्सवाचा मुख्य जोर म्हणजे सेंट मॅथ्यूचे विशेष संगीत. लुथेरन जॉन सेबॅस्टियन बाख. पैशाचे आयोजन. 20 व्या शतकाच्या मध्यभागी, गुड फ्रायडेच्या दिवशी होली कम्युनियनमधून लुथेरन लीटर्जी काढून टाकण्यात आली होती, गुड फ्रायडेला होली कम्युनियन साजरे केले जाऊ शकत नव्हते, परंतु त्याऐवजी ते मोंडी गुरुवारी आयोजित केले जाऊ शकते. काहीही असो, लुथरन चर्च-मिसुरी सिनोड त्याच्या अधिकृत सेवा पुस्तक, लुथरन सर्व्हिस बुकमध्ये गुड फ्रायडेला युकेरिस्टला सादर करण्याची परवानगी देते. मोरावियन लोक गुड फ्रायडेला प्रिय मेजवानी साजरे करतात कारण ही पवित्र मेजवानी मोंडी गुरुवारी आयोजित केली जाते. मेथडिस्ट चर्च देखील क्रॉसच्या शेवटच्या सात शब्दांवर आधारित पूजेसह गुड फ्रायडेचे स्मरणोत्सव पाळतात. गुड फ्रायडे आणि बलिदान शुक्रवार ऐवजी बुधवारी साजरे करणे, जे वल्हांडण कोकऱ्याच्या ज्यू बलिदानाशी एकरूप आहे (ज्याला ख्रिस्ती ख्रिस्ताच्या जुन्या करारात संदर्भित करतात). जर बुधवारी येशूच्या बलिदानाचा उत्सव साजरा केला गेला असता, तर येशू तीन दिवस आणि तीन रात्री थडग्यात ('पृथ्वीच्या छातीत') पर्शियन लोकांना म्हणत असे. मृत्यूचा दिवस शुक्रवार म्हणून पाळल्याने, तो दोन रात्री आणि एक दिवस थडग्यात राहील (मॅथ्यू 12:40)
संबंधित प्रथा
[संपादन]बर्मुडा, ब्राझील, कॅनडा, चिली, कोलंबिया, कोस्टा रिका, पेरू, फिलीपिन्स, मेक्सिको, व्हेनेझुएला, कॅरिबियन देश, जर्मनी, माल्टा, ऑस्ट्रेलिया, न्यू झीलंड यासारखे अनेक देश जेथे ख्रिश्चन परंपरा काटेकोरपणे पाळल्या जातात आणि महान ब्रिटनमध्ये हा दिवस सार्वजनिक किंवा फेडरल सुट्टी म्हणून पाळला जातो.
सिंगापूर सारख्या अनेक इंग्रजी भाषिक देशांमध्ये, बहुतेक दुकाने बंद आहेत आणि काही जाहिराती दूरदर्शन आणि रेडिओ प्रसारणातून काढून टाकल्या जातात.
कॅनडात, बँका आणि सरकार (सर्व स्तरावर) आणि सार्वजनिक क्षेत्रातील व्यवसाय बहुतेक धोरण क्षेत्रातील व्यवसायांसह बंद आहेत, क्वेबेकचा अपवाद वगळता जेथे फक्त सरकारी कार्यालये आणि शाळा बंद आहेत परंतु बहुतेक धोरण क्षेत्र. व्यवसाय (बँकाव्यतिरिक्त) उघडे राहा.
हाँगकाँगमध्ये सार्वजनिक सणांसाठी सर्व व्यावसायिक प्रतिष्ठाने आणि सरकारी कार्यालये बंद आहेत. गुड फ्रायडे हा युनायटेड स्टेट्समधील फेडरल स्तरावर राष्ट्रीय सण नसला तरी, वैयक्तिक राज्ये आणि नगरपालिका सुट्टी साजरी करू शकतात. खाजगी व्यवसाय आणि इतर काही संस्था त्यांच्या पसंतीनुसार गुड फ्रायडेसाठी बंद होऊ शकतात किंवा नसतील. गुड फ्रायडेला शेअर बाजार बंद असतो. काहीही असो, गुड फ्रायडेला बहुतांश व्यवसाय खुले असतात. धर्मनिरपेक्षतेचे प्राबल्य असल्यामुळे काही सरकारी शाळा योगायोगाने 'स्प्रिंग ब्रेक' म्हणून सुट्टी पाळू शकतात. पोस्टल सेवा खुली राहते आणि फेडरल सरकारद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या बँका गुड फ्रायडेच्या दिवशी कामकाज थांबवत नाहीत.
आयर्लंड, मुख्यतः कॅथलिक देश, गुड फ्रायडेला विकल्या जाणाऱ्या सर्व अल्कोहोलवर बंदी घालते. या दिवशी बँका आणि सरकारी संस्था बंद असतात पण ही सरकारी बँक सुट्टी (सरकारी सुट्टी) नसते, त्यामुळे अनेक कार्यालये आणि इतर कामाची ठिकाणे खुली असतात. आणि आयर्लंडमधील सर्व पब आणि अनेक रेस्टॉरंट्स या दिवशी बंद आहेत - या प्रकरणात ते ख्रिसमस डे सारखेच आहे. धर्मनिरपेक्ष व्यापाऱ्यांनी धार्मिक सणांना त्यांच्या कमाईच्या तोट्याशी जोडल्यामुळे ही परंपरा अलीकडेच टीकेच्या अधीन आहे.
जर्मनीमध्ये, या दिवशी सार्वजनिक नृत्यांचा समावेश असलेले थिएटर प्रदर्शन आणि कार्यक्रम बेकायदेशीर मानले जातात (जरी हे निर्बंध शिथिलपणे लागू केले गेले आहेत); अनेक दूरचित्रवाणी वाहिन्या या दिवशी धार्मिक विधी दाखवतात तरीही सिनेमा आणि दूरदर्शनवर परिणाम होत नाही. गेल्या दशकात, गैर-ख्रिश्चनांवर या नियमांच्या कडक अंमलबजावणीलाही तीव्र विरोध झाला. दक्षिण आफ्रिकेत, या दिवशी सरकार व्यवसाय उघडते आणि मनोरंजन केंद्रे चालवते (जसे ख्रिसमसच्या दिवशी होते). या दिवशी सर्व सरकारी कार्यालये, शाळा आणि काही विशेष व्यवसाय कायद्यानुसार बंद असतात. दारू विकणे आणि खरेदी करण्यास मनाई आहे. भारतात, गुड फ्रायडे ही केंद्रीय सुट्टी तसेच राज्य सुट्टी असते, जरी शेअर बाजार सामान्यतः बंद असतात. आसाम, गोवा आणि केरळ सारखी काही राज्ये, ज्यात ख्रिश्चन लोकसंख्येची टक्केवारी जास्त आहे, बहुसंख्य नसतानाही (जेथे ख्रिश्चनांची संख्या जास्त आहे इतर व्यवसाय देखील बंद आहेत) परंतु उर्वरित देशात, बहुतेक व्यवसाय चांगले आहे. शुक्रवारी उघडा. गुड फ्रायडेला बहुतांश शाळा बंद असतात. मुस्लिम बहुसंख्य इंडोनेशियामध्ये, गुड फ्रायडे ही राष्ट्रीय सुट्टी आहे. गुड फ्रायडेच्या दिवशी सर्व सरकारी कार्यालये, शाळा, काही विशेष व्यवसाय कायद्याने बंद असतात आणि अनेक वृत्तपत्रे या दिवशी प्रकाशित न करण्याचा निर्णय घेतात. सिंगापूरमध्ये आणि मलेशियातील साबा आणि सारवाक राज्यांमध्ये ही अधिकृत सुट्टी मानली जाते. पूर्व ऑर्थोडॉक्स ख्रिश्चन या दिवशी आणि त्यानंतरच्या दिवशी कडक उपवास पाळतात, तर रोमन कॅथोलिक चर्च या दिवशी आणि ऍश बुधवारी उपवास आणि त्याग पाळतात.
अनेक इंग्रजी भाषिक देशांमध्ये या दिवशी गरम गोड रोट्या खाल्ल्या जातात. बर्म्युडामध्ये पतंग उडवले जातात. अनेकदा हे पतंग लाकूड, रंगीत टिश्यू पेपर, गोंद आणि तार यांच्या मदतीने हाताने बनवले जातात. पतंगाचा आकार आणि लाकडाचा वापर हे क्रॉसचे प्रतीक आहे ज्यावर येशू मरण पावला. तसेच, आकाशात उडणारा पतंग त्याच्या स्वर्गारोहणाचे प्रतीक आहे. पारंपारिकपणे, रोमन कॅथलिक प्रत्येक शुक्रवारी तपश्चर्येचा भाग म्हणून मांस खाणे टाळतात. आजकाल हा नियम फक्त चालिसा शुक्रवारच्या वेळी पाळला जातो; वर्षाच्या दुसऱ्या शुक्रवारी तपश्चर्येच्या इतर पद्धतींचा अवलंब केला जातो, उदाहरणार्थ अतिरिक्त प्रार्थना. आधुनिक परंपरेप्रमाणे, बरेच रोमन कॅथलिक (आणि इतर ख्रिश्चन वर्गाचे सदस्य) गुड फ्रायडेला भाज्या आणि मासे खातात. गुड फ्रायडे रोजी यूकेमध्ये घोड्यांची शर्यत नाही, जरी 2008 मध्ये प्रथमच या दिवशी जुगाराची घरे उघडली गेली. बीबीसीने अनेक वर्षांपासून रेडिओ 4 वर सकाळी ७ वाजता गुड फ्रायडेची बातमी प्रसारित केली आहे, ज्याची सुरुवात वॅट्सच्या भजन 'व्हेन आय सर्व्हे द वंडर्स क्रॉस' या श्लोकाने होते.
तारीखेची गणना
[संपादन]गुड फ्रायडे हा इस्टरच्या आधीचा शुक्रवार आहे, जो पूर्व ख्रिश्चन आणि पाश्चात्य ख्रिश्चन धर्मात वेगळ्या प्रकारे मोजला जातो. (तपशीलवार कॉम्प्युटस पहा) इस्टर हा पास्कल पौर्णिमेनंतरच्या पहिल्या रविवारी येतो, जो पौर्णिमा 21 मार्च रोजी किंवा नंतर येतो. पाश्चात्य गणना जॉर्जियन कॅलेंडर वापरतात, तर पूर्व गणना ज्युलियन कॅलेंडर वापरतात, ज्याची 21 मार्च जॉर्जियन कॅलेंडरच्या 3 एप्रिलशी संबंधित आहे. पौर्णिमेची तारीख ठरवण्याच्या वेगवेगळ्या पद्धतीही आहेत. इस्टर तारखांची गणना करण्याचे नियम पहा (दक्षिणी ऑस्ट्रेलियाची खगोलशास्त्रीय संस्था).
पूर्व ख्रिश्चन धर्मात, ज्युलियन कॅलेंडरनुसार इस्टर 20 मार्च ते 25 एप्रिल दरम्यान येऊ शकतो (अशा प्रकारे जॉर्जियन कॅलेंडरमध्ये 4 एप्रिल ते 8 मे दरम्यान; 1900 आणि 2099 या कालावधीत), म्हणून गुड फ्रायडे 20 मार्च ते 23 एप्रिल.
- ^ Webdunia. "Good Friday 2023 गुड फ्रायडे का साजरा केला जातो, येथे जाणून घ्या". marathi.webdunia.com. 2025-01-10 रोजी पाहिले.
- ^ "Good Friday". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2025-01-04.