आंबडवे
| ?आंबडवे महाराष्ट्र • भारत | |
| — गाव — | |
| |
| प्रमाणवेळ | भाप्रवे (यूटीसी+५:३०) |
| जवळचे शहर | मंडणगड |
| विभाग | कोकण |
| जिल्हा | रत्नागिरी |
| तालुका/के | मंडणगड |
| लोकसंख्या लिंग गुणोत्तर |
२४० (२०११) १,१६२ ♂/♀ |
| भाषा | मराठी |
आंबडवे हे रत्नागिरी जिल्ह्याच्या मंडणगड तालुक्यातील एक छोटे गाव आहे. हे गाव मंडणगड या तालुक्याच्या ठिकाणापासून १७ किलोमीटर अंतरावर आहे. इथे पुण्याच्या अशोक सर्वांगीण विकास संस्थेने अशोक स्तंभ आणि शिलालेख उभारून त्याला स्फूर्तिभूमी असे नाव दिले आहे. आंबडवे हे बाबासाहेब आंबेडकर यांचे मूळ गाव होय. हे गाव खासदार अमर साबळे यांनी त्यांच्या विकास योजनेत सामील केले आहे. येथे विश्वभूषण भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्मारक आहे, जे एक पंचतीर्थ आहे.
भौगोलिक स्थान व लोकसंख्या
[संपादन]आंबडवे हे रत्नागिरी जिल्ह्यातल्या मंडणगड तालुक्यातील ३२४.३३ हेक्टर क्षेत्राचे गाव असून २०११ च्या जनगणनेनुसार ह्या गावात ६४ कुटुंबे व एकूण २४० लोकसंख्या आहे. ह्याच्या सर्वात जवळचे शहर खेड ६० किलोमीटर अंतरावर आहे. यामध्ये १११ पुरुष आणि १२९ स्त्रिया आहेत. यामध्ये अनुसूचित जातीचे लोक ५७ असून अनुसूचित जमातीचे ११ लोक आहेत.ह्या गावाचा जनगणना स्थल निर्देशांक ५६४७१२ [१] आहे.
साक्षरता
[संपादन]- एकूण साक्षर लोकसंख्या: १७१
- साक्षर पुरुष लोकसंख्या: ८१ (७२.९७%)
- साक्षर स्त्री लोकसंख्या: ९० (६९.७७%)
हवामान
[संपादन]पावसाळ्यात येथे भरपूर प्रमाणात पाऊस पडतो आणि हवामान समशीतोष्ण राहते. हिवाळ्यात येथील हवामान थंड असते व अनेकदा सकाळी धुके पडते. उन्हाळ्यात हवामान उष्ण असते. पावसाळ्यात येथे भातशेती, नागलीशेती केली जाते.
पिण्याचे पाणी
[संपादन]गावात विहिरीतील शुद्धीकरण न केलेल्या नळाच्या पाण्याचा पुरवठा आहे.
स्वच्छता
[संपादन]गावात गटारव्यवस्था नाही. या क्षेत्राचा संपूर्ण स्वच्छता अभियानात समावेश आहे.गावात सार्वजनिक स्वच्छता गृह उपलब्ध नाही.
डॉ. आंबेडकरांचे गाव
[संपादन]डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या पूर्वजांचे हे गाव आहे. इथे डॉ. आंबेडकरांचे पूर्वज सकपाळ कुटुंबीय वास्तव्य करून राहतात. या सकपाळ घराण्यातीलच डॉ. आंबेडकर आहेत. बाबासाहेबांचे खरे आडनाव सकपाळ. कोकणामधील लोक पूर्वी आपले आडनाव आपल्या गावाच्या नावावरून ठेवत असे व त्यात शेवटी कर शब्द जोडत असे. त्यामुळेच बाबासाहेबांचे आडनाव सकपाळ असतांना त्यांचे वडील रामजी आंबेडकर यांनी सातारा येथील गव्हर्नमेंट हायस्कूल (आता प्रतापसिंह हायस्कूल) मध्ये ‘आंबडवेकर’ असे आडनाव ७ नोव्हेंबर १९०० रोजी नोंदवले. अनेक जण या गावचा आणि बाबासाहेबांच्या या आडनावाचा अनुक्रमे ‘आंबवडे’ व ‘आंबवडेकर’ असा चूकीचा उल्लेख करतात.[२]
साताऱ्याच्या शाळेत बाबासाहेबांना शिकवण्यासाठी कृष्णाजी केशव आंबेडकर नावाचे ब्राह्मण शिक्षक होते. शाळेच्या दप्तरात नोंदवलेले आंबडवेकर हे आडनाव उच्चारताना त्यांना ते आडनीड वाटत असे म्हणून माझे आंबेडकर हे नाव तू धारण कर, त्यांनी असे भीमाला सुचविले. त्याला बाळ भीमाने लगेच होकार दिला आणि बाबासाहेबांचे आडनाव आंबडवेकराचे आंबेडकर झाले. तशी नोंद शाळेत झाली.[३]
लोकसंख्या
[संपादन]| घटक | एकूण | पुरुष | स्त्री |
| कुटुंब | ६४ | ||
| लोकसंख्या | २४० | १११ | १२९ |
| मुले (० ते ६ ) | २५ | १६ | ९ |
| अनु. जाती | ५७ | २७ | ३० |
| अनु. जमाती | ११ | ७ | ४ |
| साक्षरता | ७९.५३% | ८५.२६% | ७५.००% |
| एकूण कामगार | ५१ | ४४ | ७ |
ग्रामसंसद
[संपादन]शैक्षणिक सुविधा
[संपादन]आरोग्य केंद्र
[संपादन]- प्राथमिक आरोग्य केंद्र —
- प्राथमिक आरोग्य उपकेंद्र —
- पशुवैद्यकिय दवाखाना —
- अंगणवाडी —
वीज
[संपादन]प्रतिदिवस १५ तासांचा वीजपुरवठा सर्व प्रकारच्या वापरासाठी उपलब्ध आहे.
जमिनीचा वापर
[संपादन]आंबडवे ह्या गावात जमिनीचा वापर खालीलप्रमाणे होतो (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):
- बिगरशेती वापरात असलेली जमीन: १०.२५
- ओसाड व लागवडीला अयोग्य जमीन: ६२.०८
- फुटकळ झाडीखालची जमीन: १८३.३२
- पिकांखालची जमीन: ६८.६८
- एकूण बागायती जमीन: ६८.६८
हे सुद्धा पहा
[संपादन]- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संबंधित लेखांची सूची
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नावावर असलेल्या गोष्टींची यादी
- महू
बाह्य दुवे
[संपादन]
संदर्भ आणि नोंदी
[संपादन]- ^ http://www.censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB.html
- ^ आंबेडकर आडनाव[permanent dead link]
- ^ "आंबेडकर गुरुजींचं कुटुंब जपतंय सामाजिक वसा, कुटुंबानं सांभाळल्या 'त्या' आठवणी". दिव्य मराठी. २४ फेब्रुवारी २०२१ रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. ५ नोव्हेंबर २०२३ रोजी पाहिले.
