तिबेटी बौद्ध धर्म

तिबेटी बौद्ध धर्म बौद्ध धर्माच्या महायान शाखेची एक उपशाखा आहे जी तिबेट, मंगोलिया, भूतान, उत्तर नेपाळ, उत्तर भारताच्या लडाख, अरुणाचल प्रदेश, लाहौल व स्पीती जिल्हा आणि सिक्किम क्षेत्रांत, रशियाच्या काल्मिकिया, तुवा आणि बुर्यातिया क्षेत्रांत आणि आग्नेय चीनमध्ये प्रचलित आहे.^[१] तिबेटी या संप्रदायाची धार्मिक भाषा आहे आणि याचे बहुतांश धर्मग्रंथ तिबेटी व संस्कृतमध्येच लिहिलेले आहेत. वर्तमानकाळात १४ वे दलाई लामा याचे सर्वात मोठे धार्मिक नेते आहेत.^[२]

पाच प्रमुख संप्रदाय

तिबेटी बौद्ध धर्माचे पाच प्रमुख संप्रदाय खालीप्रमाणे आहेत:

लोकसंख्या

तिबेटमध्ये तिबेटी बौद्ध धर्माला मानणाऱ्यांची लोकसंख्या ८९ टक्के आहे.

हे सुद्धा पहा

संदर्भ

^ An alternative term, "lamaism", and was used to distinguish Tibetan Buddhism from other buddhism. The term was taken up by western scholars including Hegel, as early as 1822 (Lopez, Donald S. Jr. (1999). Prisoners of Shangri-La: Tibetan Buddhism and the West. Chicago: University of Chicago Press. pp. 6, 19f. ISBN 0-226-49311-3.). Insofar as it implies a discontinuity between Indian and Tibetan Buddhism, the term has been discredited (Conze, 1993).
^ Statistics on Religion in America Report -- The 2007 Pew Forum on Religion & Public Life Survey estimates that although Tibetan Buddhism adherents are less than 0.3 percent of the population, Buddhism has had a 0.5 net increase in reported adherents.

बाह्य दुवे

तिबेटी बौद्ध धर्माची प्राथमिक माहिती

[lopez-1] An alternative term, "lamaism", and was used to distinguish Tibetan Buddhism from other buddhism. The term was taken up by western scholars including Hegel, as early as 1822 (Lopez, Donald S. Jr. (1999). Prisoners of Shangri-La: Tibetan Buddhism and the West. Chicago: University of Chicago Press. pp. 6, 19f. ISBN 0-226-49311-3.). Insofar as it implies a discontinuity between Indian and Tibetan Buddhism, the term has been discredited (Conze, 1993).

[2] Statistics on Religion in America Report -- The 2007 Pew Forum on Religion & Public Life Survey estimates that although Tibetan Buddhism adherents are less than 0.3 percent of the population, Buddhism has had a 0.5 net increase in reported adherents.

[१]

[२]

ब च सं बौद्ध धर्म विषय सूची
बौद्ध धर्म • बौद्ध सण • बौद्ध वर्ष
स्थापना	त्रिरत्न बुद्ध धम्म संघ चार आर्यसत्य अष्टांगिक मार्ग निर्वाण मध्यम मार्ग
बुद्ध	तथागत जयंती चार दृश्य शारीरिक वैशिष्ट्ये पदचिह्न अवशेष लाओस आणि थायलंडमधील मूर्तिविद्या चित्रपट चमत्कार कुटुंब शुद्धोधन (वडिल) महामाया (आई) महाप्रजापती गौतमी (मावशी, सावत्र आई) यशोधरा (पत्नी) राहुल (मुलगा) आनंद (चुलत भाऊ) देवदत्त (चुलत भाऊ) बुद्धांनी वास्तव्य केलेली स्थळे जागतिक धर्मांमध्ये बुद्ध
मुख्य संज्ञा	त्रिशरण अंतरभाव (Bardo) धम्म अस्तित्वाच्या तीन खुणा अनित्य दुःख अनत्ता (अनात्मा) पटिच्चसमुप्पाद (प्रतीत्यसमुत्पाद) खन्ध (स्कंध) कर्म पुनर्जन्म संसार संस्कार किलेस (क्लेश) अविद्या तण्हा (तृष्णा) पाच अडथळे दहा बंधने इंद्रिय Enlightenment परिनिर्वाण तथाता धर्म दोन सत्य शिकवण सुञ्ञता (शून्यता) बोधिचित्त बोधिसत्व बुद्धस्वभाव Mind Stream
विश्वउत्पत्ती	दहा आध्यात्मिक क्षेत्रे सहा क्षेत्रे देव (स्वर्ग) Human realm असुर क्षेत्र प्रेत प्राणी क्षेत्र नरक त्रिलोक
प्रथा	आश्रय बौद्ध भक्ती पूजा अर्पण प्रस्थापन Chanting पून्न (पूण्य) Paritta दान नेक्खम्मा शील पंचशील बोधिसत्त्व प्रतिज्ञा प्रातिमोक्ष Threefold Training शील समाधी प्रज्ञा बह्मविहार मेत्ता करूणा मुदिता उपेक्खा पारमिता Bodhipakkhiyādhammā Seven Factors of Enlightenment Sati Dhamma vicaya Pīti Passaddhi वीर्य Four Right Exertions Iddhipada Five Strengths श्रद्धा Mindfulness Satipatthana ध्यान भावना सत्य सच्च समाधी Mantras Recollection Smarana Anapanasati शमथ विपस्सना Shikantaza Zazen Kōan Mandala Tonglen तंत्र Tertön Terma
निर्वाण	बोधी बुद्धत्व प्रत्येकबुद्ध बोधीसत्त्व Four stages of enlightenment सोतापन्न Sakadagami अनागामी अर्हत
बौद्ध विहार	भिक्खु भिक्खूणी श्रामणेर श्रामणेरी अनागरिक Ajahn Sayadaw झेन गुरू रोशी लामा रिन्पोचे Geshe Tulku Householder उपासक उपासिका श्रावक दहा प्रमुख शिष्य शाओलिन मठ
महान व्यक्तिमत्वे	गौतम बुद्ध कौण्डिन्य Assaji सारिपुत्त Mahamoggallāna Mulian आनंद महाकश्यप अनुरूद्ध Mahākaccana नंद सुभूती Punna उपाली महाप्रजापती गौतमी खेमा Uppalavanna Asita Channa Yasa बुद्धघोष नागसेन अंगुलिमाल बोधीधर्म नागार्जुन असंग वसुबंधू Atiśa पद्मसंभव निचिरेन Songtsen Gampo Emperor Wen of Sui दलाई लामा पंचेन लामा कर्मपा डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर शमर्पा नारोपा Xuanzang अनागरिक धम्मपाल
ग्रंथ	त्रिपिटक मध्यमकालमकार महायान सूत्र बुद्धवचन पाली त्रिपिटक चिनी बौद्ध त्रिपिटक तिबेटी बौद्ध त्रिपिटक सुत्तपिटक अभिधम्मपिटक विनयपिटक भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म मिलिंदपन्ह बौद्ध साहित्य
संप्रदाय	थेरवाद महायान चान बौद्ध धर्म झेन Seon Thiền प्युअर लँड Tiantai निचिरेन मध्यमक योगाचार नवयान वज्रयान तिबेटी शिंगोन डिझोगचेन सुरुवातीच्या बौद्ध शाखा Pre-sectarian Buddhism Basic points unifying Theravāda and Mahāyāna
देशनिहाय	अफगाणिस्तान बांगलादेश भूतान म्यानमार कंबोडिया चीन भारत महाराष्ट्र इंडोनेशिया जपान कोरिया लाओस मलेशिया मालदिव मंगोलिया नेपाळ पाकिस्तान फिलीपीन्स रशिया कालमिकिया सिंगापूर श्रीलंका तैवान थायलंड तिबेट व्हियेतनाम मध्य पूर्व इरान पाश्चात्य देश अर्जेंटिना ऑस्ट्रेलिया ब्राझिल फ्रान्स युनायटेड किंग्डम अमेरिका व्हेनेझुएला
इतिहास	कालानुक्रम सम्राट अशोक बौद्ध परिषदा भारतामधील बौद्ध धर्माचा इतिहास भारतामधील बौद्ध धर्माचा ऱ्हास Great Anti-Buddhist Persecution ग्रीक-बौद्ध धर्म बौद्ध धर्म आणि रोमन जग पूर्वेतील बौद्ध धर्म रेशीम मार्ग बौद्ध धर्म प्रसार Persecution of Buddhists Banishment of Buddhist monks from Nepal Buddhist crisis सिंहली बौद्ध राष्ट्रवाद बौद्ध आधुनिकतावाद नवबौद्ध चळवळ विपस्सना चळवळ ९६९ चळवळी बौद्ध धर्मातील स्त्रिया
तत्त्वज्ञान	अभिधम्म Logic Buddhology Eschatology Reality Creator Secular Buddhism Humanism Eight Consciousnesses Engaged Buddhism Socialism Economics Atomism Evolution Ethics The unanswered questions
संस्कृती	जयश्री महाबोधी दंत मंदिर कला गांधार बौद्ध कला कविता बुद्ध मुर्ती Budai Symbolism धम्मचक्र ध्वज भावचक्र स्वतिक Thangka प्राथना चक्र Mala मुद्रा मंत्र ओं मणिपद्मे हूं Funeral संगीत बौद्ध सण वैशाख Uposatha माघ पुजा Asalha Puja Rains retreat Kassaya वास्तुकला मंदिर विहार वॅट स्तूप पॅगोडा Candi Dzong architecture जपानी बौद्ध वास्तुकला कोरियन बौद्ध विहारे Thai temple art and architecture तिबेटी बौद्ध वास्तुकला Pilgrimage लुंबिनी मायादेवी विहार बोधगया सारनाथ कुशीनगर बोधिवृक्ष महाबोधी विहार दिनदर्शिका Cuisine शाकाहार
Miscellaneous	Lineage मैत्रेय अवलोकितेश्वर Guanyin अमिताभ ब्रह्मा Māra धम्मपद विनय सुत्त कोलिय हीनयान पवित्र भाषा पाली संस्कृत धम्मचर्चा Kalpa अभिज्ञग रिद्धी सिद्धी
बौद्ध धर्म आणि:	विज्ञान लोकशाही मानसशास्त्र हिंदू धर्म जैन धर्म यहुदी धर्म पूर्व आशियाई धर्म ख्रिश्चन धर्म प्रभाव तुलना ब्रह्मविद्या गूढवाद हिंसा पाश्चात्य तत्त्वज्ञान
याद्या	बुद्ध अठ्ठावीस बुद्ध बोधिसत्त्वे बौद्ध सुत्त पुस्तके विहारे Candi
बौद्ध संगीती	पहिली दुसरी तिसती चौथी पाचवी सहावी
प्रकल्प वर्ग