लाओसमधील बौद्ध धर्म

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
लाओसमधील बौद्ध
Monks gathering morning alms
एकूण लोकसंख्या

४३,३९,७३१ ते ५८,३०,५०३
प्रमाणः- ६७% ते ९०%

लोकसंख्येचे प्रदेश
संपूर्ण लाओ प्रांत
भाषा
लाओ
धर्म
बौद्ध धर्म
संबंधित वांशिक लोकसमूह
लाओ व्यक्ती


बौद्ध धर्म लाओसचा प्राथमिक धर्म आहे. लाओसमध्ये प्रचलित बौद्ध धर्म हा थेरवाद परंपरेचा आहे. लाओ बौद्ध धर्म हा थेरवाद बौद्ध धर्माचे एक अद्वितीय रूप असून तो लाओ संस्कृतीच्या आधारावर आहेत. लाओसमधील बौद्ध धर्मात अनेकदा जवळच्या लोकांच्या ग्रामीण भागात राहणाऱ्या विश्वासांबद्दल आणि पूर्वजांच्या विचारांचा विश्वास टिकवून आहेत.[१]

आज लाओसमध्ये बौद्ध धर्माचे पालन करणाऱ्या लोकांची संख्या एका अहवालानुसार ९०% आहे.[२][३][४][५][६] तर सीआयए वर्ल्ड फॅक्टबुकने अंदाज दर्शवला आहे की, एकूण लोकसंख्येच्या ६७% व्यक्ती बौद्ध म्हणून ओळखले जातात.[७][८] लाओस सरकारमधील बौद्धांच्या संख्येचा अचूक अंदाज तयार करणे हे लाओटियन सरकारद्वारे उपलब्ध केलेल्या माहितीच्या कमतरतेमुळे गुंतागुंतीचे आहे आणि लाओसमध्ये बौद्ध व चैतन्यवादी (जीवात्मवाद) प्रथा यांच्यातील घनिष्ठ संबंध बौद्ध-जीवात्मवादी (बुद्धिस्ट-एनिमिस्ट) या दोन्ही बौद्धधर्माचे अनुयायी ९०% ते ९८% आहेत.[९][१०] येथे चिनी किंवा व्हिएतनामी महायान बौद्धांचीदेखील मोठी संख्या आहे.

इतिहास[संपादन]

लाओ बौद्ध धर्म[संपादन]

थेरवाद बौद्धधर्म देशातील सर्वात प्रतिष्ठित व संघटित धर्म आहे, सुमारे ५००० विहारे धार्मिक कार्याच्या केंद्रस्थानासह तसेच ग्रामीण भागामध्ये समुदाय जीवनाचे केंद्र म्हणून कार्य करतात. सर्वात सखल प्रदेश असलेल्या लाओ गावात धार्मिक परंपरा मजबूत राहतात. बहुतांश बौद्ध पुरुष विहारातील भिक्खुंच्या रूपात आपल्या जीवनाचा काही भाग खर्च करतात, अगदी काही दिवसातच. या देशात सुमारे २२,००० बौद्ध भिक्खू आहेत, ज्यापैकी ९,००० भिक्खूंना "वरिष्ठ भिक्खू"च्या पदव्या प्राप्त झाल्या आहेत, जेणेकरून त्या विहारातील वर्षभराचा अभ्यास दर्शवितात. याव्यतिरिक्त येथे, अंदाजे ४५० भिक्खूणी आहेत, सर्वसाधारणपणे वृद्ध स्त्रिया विधवा आहेत, सर्व देशभरात विहारे आहेत. बौद्ध चर्च वियेतअन मध्ये राहते आणि मंडळीच्या केंद्रीय कार्यालयाच्या कार्यांचे पर्यवेक्षण करणाऱ्या सर्वोच्च पितृरूच्या दिशेने आहे, हो थममासाफ.

औपचारिकपणे, इ.स. १९७५ नंतर बौद्ध धर्मात महानिकाय (Mahanikai) संप्रदायाचा समावेश करण्यात आला असला तरी बौद्ध धर्माचा थम्मयुध (Thammayudh) पंथ अजूनही देशात खालीलप्रमाणे कार्यरत आहे. विशेषतः व्हिआंतियानमधील अनेक विहारांत मठाधिपती (मठ प्रमुख) आणि भिक्खूंमध्ये थम्मयुध पंथाचे अनुयायी आहेत, जे ध्यान आणि शिस्त यांच्यावर अधिक जोर देतात.

व्हिआंतियानात चार महायान बौद्ध विहारे आहेत, दोन पारंपारिक व्हिएतनामी समुदायांची सेवा करणारे आणि दोन पारंपारिक चीनी समुदायाची सेवा करणारे आहेत. व्हिएतनाम, चीन आणि भारत या देशातील बौद्ध भक्खूंनी या विहारास मुक्तपणे सेवा आणि पूजकांसाठी सेवा करण्यासाठी भेटी दिल्या आहेत. इतर शहरी भागात कमीत कमी चार मोठे महायान बौद्ध पॅगोडे आहेत आणि वियेतनाम आणि चीनच्या सीमेजवळच्या खेड्यांत लहान महायान विहारे - पॅगोडे आहेत.

लाओ संस्कृतीत बौद्ध धर्म[संपादन]

लाओ बौद्ध अतिशय धर्माभिमानी आहेत आणि जवळजवळ प्रत्येक लाओ माणसाला कमीतकमी काळासाठी बौद्ध मठ किंवा विहारात सामील व्हावे लागते. बरेच लोक आपले आयुष्य उरलेल्या आयुष्याला आराम मिळण्यासाठी भिक्खू बनतात. बहुतेक लोक पात्रतेसाठी व कर्म सुधारण्यासाठी भिक्खूंना अन्न देतात. लाओसच्या विहारांना एकेकाळी भिक्खूंसाठीची "विद्यापीठे" म्हणून पाहिले जात होते. लाओ भिक्खूंच्या संवेदनांचा आदर केला जातो आणि लाओ समुदायात ते सन्मानित आहेत. लाओटियन बौद्ध धर्मावर आधारित, लाओसमधील स्त्रिया शिकवले जाते की, केवळ पुरुष म्हणून पुनर्जन्म झाल्यानंतरच त्या निर्वाण गाठू शकतात.[११]

कला आणि वास्तुकला[संपादन]

फा थाट लुआंग (Pha That Luang), वॅट सिसाखेट (Wat Sisakhet), वॅट शिंग टाँग (Wat Xieng Thong), व थाट डाम (That Dam) सर्व बौद्ध संरचना लाओस मध्ये आहेत. बुद्धांच्या विशिष्ट मुद्रा, किंवा इशारणे व प्रतिमा यासाठीही लाओ बौद्ध धर्म प्रसिद्ध आहे. वसाहतयुगाच्या कालखंडात, इ.स. १९६० आणि इ.स. १९७० (पॅरेंटीर १९८८) मध्ये झालेल्या नाश होण्याआधी हे क्षेत्रातील सामान्य दस्तऐवजीकरणासाठी महत्त्वपूर्ण मूल्य असलेले लाओ कला व स्थापत्यकलेचे एक प्रचंड सर्वेक्षण करण्यात आले.

हे सुद्धा पहा[संपादन]

संदर्भ आणि नोंदी[संपादन]

  1. ^ Savada, Andrea Matles (1994). Laos: A Country Study. Washington, D.C.: GPO for the Library of Congress.
  2. ^ "संग्रहित प्रत". Archived from the original on 2017-04-18. 2017-07-03 रोजी पाहिले.
  3. ^ http://www.bol.gov.la/english/religion.html
  4. ^ "संग्रहित प्रत". Archived from the original on 2017-06-29. 2017-07-03 रोजी पाहिले.
  5. ^ https://www.revolvy.com/topic/Buddhism%20in%20Laos&item_type=topic
  6. ^ https://www.asia-planet.net/laos/luanguage.htm
  7. ^ "संग्रहित प्रत". Archived from the original on 2017-05-16. 2017-07-03 रोजी पाहिले.
  8. ^ "CIA World Factbook- Laos". Archived from the original on 2010-12-29. 2007-04-10 रोजी पाहिले.
  9. ^ International Religious Freedom Report 2007 - Laos
  10. ^ http://www.liquisearch.com/list_of_religious_populations/by_proportion/buddhists
  11. ^ Women in Laos, activetravellaos, 2005. Archived September 3, 2011, at the Wayback Machine.

बाह्य दुवे[संपादन]