भारतीय स्वातंत्र्य दिवस

Dia de la Independencia (es); સ્વતંત્રતા દિવસ (gu); آزادی ہنٛد دۄہ (ہندوستان) (ks); Dia de la Independència de l'Índia (ca); Unabhängigkeitstag (de-ch); Unabhängigkeitstag (de); Дзень незалежнасці (be); روز استقلال (fa); 印度獨立日 (zh); Mam Sa̱t (kcg); آزادی دن، بھارت (pnb); 独立記念日 (ja); یوم آزادی (ur); Ημέρα Ανεξαρτησίας της Ινδίας (el); Indiens självständighetsdag (sv); Independence Day (en-gb); ඉන්දීය නිදහස් දිනය (si); ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೊ ದಿನಾಚರಣೆ (tcy); स्वातन्त्र्यदिनोत्सवः (sa); स्वतन्त्रता दिवस (hi); స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం (te); ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ (pa); স্বাধীনতা দিৱস (as); Independence Day (en-ca); Independence Day (en); இந்தியாவின் விடுதலை நாள் (ta); Giorno dell'indipendenza dell'India (it); স্বাধীনতা দিবস (bn); jour de l'Indépendance (fr); День независимости Индии (ru); Дзень незалежнасьці (be-tarask); 독립기념일 (ko); den indiske uavhengighetsdagen (nb); Dia da Independência (pt); Հնդկաստանի անկախության օր (hy); भारतीय स्वातंत्र्यदिवस (mr); Tasavallan päivä (fi); ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ‌ (or); День незалежності Індії (uk); วันเอกราช (ประเทศอินเดีย) (th); Onafhanklikheidsdag (af); Дан независности (sr); dan neodvisnosti (sl); स्वतंत्रता दिवस (bho); 印度独立日 (wuu); ᱯᱷᱩᱨᱜᱟ.ᱞ ᱢᱟᱸᱦᱟ (sat); Hari Kemerdekaan (India) (id); Dzień Niepodległości (Indie) (pl); സ്വാതന്ത്ര്യദിനം (ml); onafhankelijkesdag (nl); Tago de Sendependeco (eo); Үндістанның тəуелсіздік күні (kk); ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನಾಚರಣೆ (kn); יום העצמאות (הודו) (he); Día da Independencia (gl); يوم الاستقلال (ar); dì de ła indipendensa (vec); Bağımsızlık Günü (tr) fiesta nacional India (es); ১৫ আগস্ট ভারতে পালিত জাতীয় দিবস (bn); fête nationale en Inde (fr); ભારતનો સ્વતંત્રતા દિવસ (gu); भारतीय लोकांसाठी गर्वाचा , अभिमानाचा दिवस (mr); Nationalfeiertag in Indien (de); ଆମ ଦେଶ ଆମ ଭାରତ (or); 印度纪念日 (zh); nasionale dag in Indië, op 15 Augustus gevier (af); mam a̱byin mi̱ Ndiya, á̱ song nhu 15 Zwat A̱ni̱nai (kcg); feriado comemorado em 15 de agosto (pt); بھارت کا یوم آزادی (ur); festotatgo en Barato; 15a de Aŭgusto (eo); national day in India, celebrated on 15 August (en); allmän helgdag i Indien (sv); święto państwowe w Indiach obchodzone 15 sierpnia (pl); ഇന്ത്യയ്ക്ക് ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണത്തിൽ നിന്നും സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടിയ ദിനം (ml); ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದ ದಿನದ ಆಚರಣೆ (kn); ভাৰতে ব্ৰিটিছৰ শাসনৰ পৰা স্বাধীনতা লাভ কৰাৰ ঐতিহাসিক দিন (as); भारत गणराज्य का स्वतंत्रता दिवस (hi); భారత స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం (te); हर बरिस 15 अगस्त के भारत मे मनावल जाये वाला राष्ट्रीय परब हवे (bho); festa nacional da India (gl); مهرجان هندي (ar); Ινδική εθνική αργία (el); இந்தியா விடுதலை பெற்ற நாள் (ta) आजादी दिवस (bho); স্বাধীনতা দিবস (ভারত), ভারতের স্বাধীনতা দিবস (bn); Independence Day (sv); Día de la Independencia de India (es); స్వతంత్ర్య దినోత్సవం (te); ১৫ আগষ্ট (as); ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನಾಚರಣೆ (kn); १५ अगस्त (hi); Swatantrata Divas (de); ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଦିବସ (or); Swatantrata Diwas, Swadhinata Diwas (en); švatantrata divas, swatantrata divas, dan neodvisnosti Indije, indijski dan neodvisnosti (sl); Σβατάντρατα ντιβάς, Σβαντίνατα ντιβάς, 15η Αυγούστου (el); swatantrata diwas, Swak ma̱ng A̱fwuon Zwat A̱ni̱nai, mam fwung mi̱ Ndiya (kcg)

भारतीय स्वातंत्र्यदिवस 

भारतीय लोकांसाठी गर्वाचा , अभिमानाचा दिवस
माध्यमे अपभारण करा
विकिपीडिया
प्रकार	भारतीय सण आणि उत्सव, स्वातंत्र्यदिवस, सार्वजनिक सुट्टी, independence day
स्मरणोत्सव	भारताचा स्वातंत्र्यलढा independence of India
स्थान	भारत
२२° ४८′ ००″ N, ८३° ००′ ००″ E
अधिकार नियंत्रण  Q56106
रिसोनेंटेर पेटस्केन सखोलीया ओपनस्ट्रीट मॅप शोधक साधन विकिशूटमी चित्रित शोध

दिल्लीतील लाल किल्ल्यावरील ध्वजारोहण

स्वातंत्र्य दिन हा भारताचा विशेष महत्वाचा दिवस आहे. ब्रिटिश साम्राज्यापासून दिनांक १५ ऑगस्ट इ.स. १९४७ रोजी भारताला स्वातंत्र्य मिळाले. त्यामुळे भारताचा स्वातंत्र्य दिन दरवर्षी १५ ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो. हा भारतातील एक राष्ट्रीय सण आहे. या दिवशी दिल्लीतील लाल किल्ल्यावर भारताचा राष्ट्रध्वज फडकवला जातो. देशभरातही बहुतांश ठिकाणी ध्वजारोहण, मिरवणुका व सांस्कृतिक कार्यक्रमांद्वारे हा दिवस साजरा केला जातो.

भारताला स्वातंत्र्य मिळवून देण्यात योगदान असलेल्या सर्व ज्ञात-अज्ञात व्यक्तींचे कृतज्ञतापूर्वक स्मरण या दिवशी केले जाते.

इतिहास

इ.स. १७७० पासून भारतावर इंग्रजांचे राज्य होते. १९व्या शतकापासूनच सर्व राजांना इंग्रजांनी आपल्या सैन्यबळावर ताब्यात ठेवले होते. १८५७ च्या स्वातंत्र्य समरानंतर ब्रिटिशांनी त्यांची व्यवस्था अजूनच शिस्तीची केली. १८८५ साली भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसची स्थापना झाली. २०व्या शतकात महात्मा गांधी ह्यांनी अहिंसेच्या मार्गाने चले जाओ आंदोलन व अशी अनेक आंदोलने केली. गांधींनी सविनय कायदेभंग चळवळीचे नेतृत्व केले. १९२९ साली लाहोर च्या सत्रात काँग्रेसने 'संपूर्ण स्वराज्या'ची घोषणा केली. त्यावेळी त्यांनी २६ जानेवारी ही तारीख भारताचा स्वातंत्र्यदिन म्हणून घोषणा करायची योजना केली. १९३० साली काँग्रेसने निवडणुका जिंकल्या. त्यानंतर संपूर्ण स्वराज्यासाठी सर्व नेत्यांनी असहकार आंदोलन केले. १९४० साली मुस्लिम कार्यकर्ते हे मुख्य प्रवाहापासून वेगळे झाले व त्यांनी ऑल इंडिया मुस्लिम लीगची स्थापना केली.

दुसऱ्या महायुद्धानंतर ब्रिटिशांना लक्षात आले की, आपल्याला भारतावरचे राज्य व युद्ध हे सांभाळता येणार नाही आहे. तसेच दुसऱ्या बाजूला भारतीय क्रांतिकारकांचा जोर वाढत होता. ही गोष्ट कळल्यानंतर ब्रिटनच्या पंतप्रधानांनी जून १९४८ पर्यंत भारत पूर्णपणे स्वतंत्र करण्याची हमी दिली. अखेर दिनांक १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारत स्वतंत्र झाला. पण त्यावेळी भारताचे पाकिस्तान आणि भारत असे दोन तुकडेही पडले. पाकिस्तानी भागात राहणाऱ्या अनेक पंजाब्यांना व सिंधीना त्यांचे घरदार, पैसा सोडून यावे लागले. अनेक लोक ह्यामध्ये मारलेही गेले. पुढे ह्या विभाजनामुळे काश्मीरचा प्रश्नही पुढे आला.

स्वतंत्र भारत

स्वतंत्र भारत २६ जानेवारी १९५० रोजी प्रजासत्ताक झाला. भारताची राज्यघटना तयार करण्यात बाबासाहेब अांबेडकर ह्यांचा मोलाचा वाटा होता. प्रजासत्ताक भारताचे पहिले पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू व पहिले राष्ट्रपती राजेंद्र प्रसाद होते. रविंद्रनाथ टागोर ह्यांनी लिहिलेले जन गण मन हे भारताचे राष्ट्रगीत तर बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय ह्यांनी लिहिलेले वन्दे मातरम् हे राष्ट्रीय गीत म्हणून ठरवले गेले.

स्वातंत्र्य दिनाचा उत्सव

चित्र:Swatantryadin.jpg

भारतीय स्वातंत्र्यदिनी आनंद व्यक्त करणारी मुले.

भारतात सर्व ठिकाणी स्वातंत्र्य दिनाची सार्वजनिक सुट्टी दिली जाते. सर्व शाळा, महाविद्यालये-कार्यालयांमध्ये ध्वजारोहण व ध्वजवंदन असते. राजधानी दिल्लीमध्ये राजपथावर सैन्यदले परेड करतात. भारताचे पंतप्रधान हे दरवर्षी भाषण देतात. त्यादिवशी बहुतांश रेडिओ केंद्रावर तसेच दूरदर्शनवर देशभक्तिपर गाणी, कार्यक्रम, चित्रपट लागतात.

संबंधित पुस्तके

• ते पंधरा दिवस.. : १ ऑगस्ट १९४७ ते १५ ऑगस्ट १९४७ या, भारताचे भवितव्य ठरविणाऱ्या पंधरा दिवसांची गाथा (लेखक - प्रशांत पोळ)