उन्हाळी ऑलिंपिक क्रीडा स्पर्धा

उन्हाळी ऑलिंपिक स्पर्धा
बीजिंगमधील २००८ उन्हाळी ऑलिंपिक स्पर्धेची ज्योत
स्पर्धा
१९२४ • १९२८ • १९३२ • १९३६ • १९४० • १९४४ • १९४८ • १९५२ • १९५६ • १९६० • १९६४ • १९६८ • १९७२ • १९७६ • १९८० • १९८४ • १९८८ • १९९२ • १९९६ • २००० • २००४ • २००८ • २०१२ • २०१६

उन्हाळी ऑलिंपिक क्रीडा स्पर्धा ह्या दर चार वर्षांनी खेळवल्या जाणाऱ्या बहू-क्रीडा स्पर्धा आहेत. सर्वात पहिली उन्हाळी ऑलिंपिक स्पर्धा १८९६ साली ग्रीसच्या अथेन्समध्ये भरवली गेली. तेव्हापासून दर चार वर्षांनी (१९१६, १९४० व १९४४चा अपवाद वगळता) उन्हाळी ऑलिंपिक स्पर्धांचे आयोजन केले जात आहे. आंतरराष्ट्रीय ऑलिंपिक समिती ह्या संस्थेवर स्पर्धा आयोजित करण्याची जबाबदारी आहे. उन्हाळी ऑलिंपिकच्या प्रचंड यशानंतर १९२४ सालापासून हिवाळी ऑलिंपिक क्रीडा स्पर्धा देखील भरवल्या जात आहेत.

स्पर्धेच्या प्रत्येक प्रकारामध्ये पहिल्या येणाऱ्या खेळाडू अथवा संघाला सुवर्ण पदक, दुसऱ्याला रौप्य पदक तर तिसऱ्याला कांस्य पदक देण्यात येते. २००८ च्या बीजिंगमधील ऑलिंपिक स्पर्धेत २०५ देशांच्या १०,५०० खेळाडूंनी ३०२ प्रकारच्या खेळप्रकारांमध्ये सहभाग घेतला होता.

ग्रीस, ग्रेट ब्रिटन, फ्रान्स, ऑस्ट्रेलिया व स्वित्झर्लंड ह्या जगातील केवळ पाच देशांनी आजवरच्या सर्व उन्हाळी स्पर्धांमध्ये सहभाग घेतला असून सर्व स्पर्धांमध्ये किमान एक सुवर्णपदक जिंकणारा ग्रेट ब्रिटन हा एकमेव देश आहे.

उन्हाळी ऑलिंपिक स्पर्धांची यादी

उन्हाळी ऑलिंपिक स्थानांचा नकाशा. एकदा यजमानपद भुषवलेले देश हिरव्या तर दोन व अधिक वेळा हा मान मिळालेले देश निळ्या रंगाने दर्शवले आहेत.

आवृत्ती	वर्ष	यजमान	तारखा	देश	खेळाडू			स्पर्धा	प्रकार	संदर्भ
					एकूण	पुरूष	महिला
I	१८९६	अथेन्स, ग्रीस	६–१५ एप्रिल	14	241	241	0	9	43	[१]
II	१९००	पॅरिस, फ्रान्स	१४ मे – २८ ऑक्टोबर	24	997	975	22	18	95	[२]
III	१९०४	सेंट लुईस, अमेरिका	१ जुलै – २३ नोव्हेंबर	12	651	645	6	17	91	[३]
IV	१९०८	लंडन, युनायटेड किंग्डम	२७ एप्रिल – ३१ ऑक्टोबर	22	2008	1971	37	22	110	[४]
V	1912	स्टॉकहोम, स्वीडन	१२ मे – २७ जुलै	28	2407	2359	48	14	102	[५]
VI	१९१६	पहिल्या महायुद्धामुळे रद्द
VII	१९२०	ॲंटवर्प, बेल्जियम	२० एप्रिल – १२ सप्टेंबर	29	2626	2561	65	22	154	[६]
VIII	१९२४	पॅरिस, फ्रान्स	४ मे – २७ जुलै	44	3089	2954	135	17	126	[७]
IX	१९२८	ॲम्स्टरडॅम, नेदरलँड्स	१७ मे – १२ ऑगस्ट	46	2883	2606	277	14	109	[८]
X	१९३२	लॉस एंजेल्स, अमेरिका	३० जुलै – १४ ऑगस्ट	37	1332	1206	126	14	117	[९]
XI	१९३६	बर्लिन, जर्मनी	१–१६ ऑगस्ट	49	3963	3632	331	19	129	[१०]
XII	१९४०	दुसऱ्या महायुद्धामुळे रद्द
XIII	१९४४	दुसऱ्या महायुद्धामुळे रद्द
XIV	१९४८	लंडन, युनायटेड किंग्डम	२९ जुलै – १४ ऑगस्ट	59	4104	3714	390	17	136	[११]
XV	१९५२	हेलसिंकी, फिनलंड	१९ जुलै – ३ ऑगस्ट	69	4955	4436	519	17	149	[१२]
XVI	१९५६	मेलबर्न, ऑस्ट्रेलिया	२२ नोव्हेंबर – ९ डिसेंबर	72	3314	2938	376	17	145	[१३]
XVII	१९६०	रोम, इटली	२५ ऑगस्ट – ११ सप्टेंबर	83	5338	4727	611	17	150	[१४]
XVIII	१९६४	तोक्यो, जपान	१०–२४ ऑक्टोबर	93	5151	4473	678	19	163	[१५]
XIX	१९६८	मेक्सिको सिटी, मेक्सिको	१२–२७ ऑक्टोबर	112	5516	4735	781	18	172	[१६]
XX	१९७२	म्युनिक, पश्चिम जर्मनी	२६ ऑगस्ट – ११ सप्टेंबर	121	7134	6075	1059	21	195	[१७]
XXI	१९७६	मॉंत्रियाल, कॅनडा	१७ जुलै – १ ऑगस्ट	92	6084	4824	1260	21	198	[१८]
XXII	१९८०	मॉस्को, सोव्हिएत संघ	१९ जुलै – ३ ऑगस्ट	80	5179	4064	1115	21	203	[१९]
XXIII	१९८४	लॉस एंजेल्स, अमेरिका	२८ जुलै – १२ ऑगस्ट	140	6829	5263	1566	21	221	[२०]
XXIV	१९८८	सोल, दक्षिण कोरिया	१७ सप्टेंबर – २ ऑक्टोबर	160	8391	6197	2194	23	237	[२१]
XXV	१९९२	बार्सिलोना, स्पेन	२५ जुलै – ९ ऑगस्ट	169	9356	6652	2704	25	257	[२२]
XXVI	१९९६	अटलांटा, अमेरिका	१९ जुलै – ४ ऑगस्ट	197	10318	6806	3512	26	271	[२३]
XXVII	२०००	सिडनी, ऑस्ट्रेलिया	१५ सप्टेंबर – १ ऑक्टोबर	199	10651	6582	4069	28	300	[२४]
XXVIII	२००४	अथेन्स, ग्रीस	१३–२९ ऑगस्ट	201	10625	6296	4329	28	301	[२५]
XXIX	२००८	बीजिंग, चीन	८–२४ ऑगस्ट	204	10942	6305	4637	28	302	[२६]
XXX	२०१२	लंडन, युनायटेड किंग्डम	२७ जुलै – १२ ऑगस्ट	भविष्य घटना
XXXI	२०१६	रियो दि जानेरो, ब्राझिल	५–२१ ऑगस्ट	भविष्य घटना
XXXII	२०२०	तोक्यो, जपान	ठरले नाही	भविष्य घटना

खेळ

आजवर एकूण ४३ विविध खेळ उन्हाळी ऑलिंपिक स्पर्धांमध्ये भरवले गेले आहेत. २०१२मधील स्पर्धेत २६ खेळ खेळवले जातील.

खेळ वर्षे तिरंदाजी 1900–1912, 1920, 1972-चालू अ‍ॅथलेटिक्स सर्व बॅडमिंटन 1992-चालू बेसबॉल 1992–2008 बास्केटबॉल 1936-चालू बास्क पेलोटा 1900 बॉक्सिंग 1904, 1908, 1920-चालू कनूइंग व कयाकिंग 1936-चालू क्रिकेट १९०० क्रॉकेट १९०० सायकलिंग सर्व डायव्हिंग 1904-चालू इकेस्ट्रियन 1900, 1912-चालू तलवारबाजी सर्व फुटबॉल 1900–1928, 1936-चालू गोल्फ 1900, 1904, 2016, 2020 जिम्नॅस्टिक्स सर्व हॅंडबॉल 1936, 1972-चालू हॉकी 1908, 1920, 1928-चालू ज्यू दे पॉम 1908 ज्युदो 1964, 1972-चालू लॅक्रॉस 1904, 1908

खेळ वर्षे मॉडर्न पेंटॅथलॉन 1912-चालू पोलो 1900, 1908, 1920, 1924, 1936 रॅकेट्स 1908 रोक 1904 रोइंग 1900-चालू रग्बी युनियन 1900, 1908, 1920, 1924 रग्बी सेव्हन्स 2016 सेलिंग 1900, 1908-चालू नेमबाजी 1896, 1900, 1908–1924, 1932-चालू सॉफ्टबॉल 1996–2008 जलतरण सर्व सिंक्रोनाइज्ड जलतरण 1984-चालू टेबल टेनिस 1988-चालू ताईक्वांदो 2000-चालू टेनिस 1896–1924, 1988-चालू ट्रायथलॉन 2000-चालू टग ऑग वॉर 1900–1920 व्हॉलीबॉल 1964-चालू Water motorsports 1908 वॉटर पोलो 1900, 1908-चालू वेटलिफ्टिंग 1896, 1904, 1920-चालू कुस्ती 1896, 1904-चालू

सर्वाधिक पदक विजेते देश

     भूतपूर्व राष्ट्रे

#	देश	स्पर्धा	सुवर्ण	रजत	कांस्य	एकूण
1	अमेरिका	25	930	728	639	2297
2	सोव्हियेत संघ	9	395	319	226	1010
3	जर्मनी	22	247	284	320	851
4	युनायटेड किंग्डम	26	207	255	203	715
5	फ्रान्स	26	191	212	233	636
6	इटली	25	191	157	174	522
7	चीन	8	163	117	105	385
8	हंगेरी	24	159	141	159	459
9	पूर्व जर्मनी	5	153	129	127	409
10	स्वीडन	25	142	160	173	475

बाह्य दुवे

• अधिकृत संकेतस्थळ
• पदक विजेते व विक्रम (जर्मन मजकूर)