बेल्जियम

	बेल्जियम ; Koninkrijk België (डच); Royaume de Belgique (फ्रेंच); Königreich Belgien (जर्मन); बेल्जियमचे राजतंत्र
ध्वज	चिन्ह
	ब्रीद वाक्य: Eendracht maakt macht (डच); L'union fait la force (फ्रेंच); Einigkeit macht stark (जर्मन); (एकात्मतेतील शक्ती)
	राष्ट्रगीत: La Brabançonne
	बेल्जियमचे स्थानबेल्जियमचे जागतिक नकाशावरील स्थान
राजधानी; (व सर्वात मोठे शहर)	ब्रसेल्स;
अधिकृत भाषा	डच, फ्रेंच, जर्मन
सरकार	राजेशाही व सांसदीय लोकशाही
- राजा	आल्बर्ट दुसरा
- पंतप्रधान	एल्यो दि ऱ्युपो
महत्त्वपूर्ण घटना
- स्वातंत्र्य दिवस	(नेदरलँड्सपासून); ऑक्टोबर ४, १८३० (घोषित); एप्रिल १९, १८३९ (लंडन तहान्वये मान्यता)
युरोपीय संघात प्रवेश	२५ मार्च १९५७
क्षेत्रफळ
- एकूण	३०,५२८ किमी२ (१३९वा क्रमांक)
- पाणी (%)	६.४
लोकसंख्या
- २०११	१,१०,०७,०२० (७६वा क्रमांक)
- गणती	{{{लोकसंख्या_गणना}}} {{{लोकसंख्या_गणना_वर्ष}}}
- घनता	३५४.७/किमी²
	वार्षिक सकल उत्पन्न (पीपीपी)
- एकूण	३९४.३४६ अब्ज अमेरिकन डॉलर (३०वा क्रमांक)
- वार्षिक दरडोई उत्पन्न	३५,४२१ अमेरिकन डॉलर (१२वा क्रमांक)
मानवी विकास निर्देशांक .	▲ ०.८६७ (अति उच्च) (१८ वा) (२०१०)
राष्ट्रीय चलन	युरो (€)
आंतरराष्ट्रीय कालविभाग	मध्य युरोपीय प्रमाणवेळ (यूटीसी+१)
आय.एस.ओ. ३१६६-१	BE
आंतरजाल प्रत्यय	.be
आंतरराष्ट्रीय दूरध्वनी क्रमांक	३२
	राष्ट्र_नकाशा

बेल्जियम हा पश्चिम युरोपातील एक देश आहे. बेल्जियमच्या उत्तरेला नेदरलँड्स व उत्तर समुद्र, पूर्वेला जर्मनी, दक्षिणेला लक्झेंबर्ग व फ्रान्स व पश्चिमेला फ्रान्स हे देश आहेत. बेल्जियम हा युरोपियन युनियनचा स्थापनेपासूनचा सदस्य देश आहे व संघाचे मुख्यालय ब्रसेल्स येथे स्थित आहे. तसेच नाटोसकट इतर अनेक आंतरराष्ट्रीय संस्थांचा बेल्जियम सदस्य देश आहे.

३०,५२८ वर्ग किमी क्षेत्रफळ असलेल्या बेल्जियमची लोकसंख्या सुमारे १.१ कोटी आहे. बेल्जियममध्ये दोन भिन्न भाषिक प्रदेश आहेत व ह्या प्रदेशांना बव्हंशी स्वायत्तता आहे. उत्तरेकडील फ्लांडर्स हा डच भाषिक तर दक्षिणेकडील वालोनी हा प्रदेश फ्रेंच भाषिक आहे. तसेच देशाच्या पूर्व भागात एक लहान जर्मन भाषिक प्रदेश आहे. राजधानीचे शहर ब्रसेल्स भौगोलिक दृष्ट्या जरी फ्लांडर्स भागामध्ये असले तरी तो एक वेगळे प्रशासकीय विभाग मानला जातो.^[५]

मध्ययुगीन काळापासून बेल्जियम हा एक संपन्न देश राहिला आहे. १८३० साली बेल्जियम नेदरलँड्सपासून स्वतंत्र झाला. १८व्या शतकातील औद्योगिक क्रांतीदरम्यान बेल्जियमचा झपाट्याने विकास झाला. विसाव्या शतकामध्ये बेल्जियमने इतर युरोपियन देशांप्रमाणे आफ्रिका खंडामध्ये अनेक वसाहती स्थापन केल्या. सध्या बेल्जियमची अर्थव्यवस्था युरोझोनमधील इतर देशांशी संलग्न आहे.

इतिहास

नावाची व्युत्पत्ती

प्रागैतिहासिक कालखंड

भूगोल

चतुःसीमा

बेल्जियमच्या उत्तरेला नेदरलँड्स व उत्तर समुद्र, पूर्वेला जर्मनी, दक्षिणेला लक्झेंबर्ग व फ्रान्स व पश्चिमेला फ्रान्स हे देश आहेत.

राजकीय विभाग

मुख्य लेख: बेल्जियमचे प्रांत

बेल्जियममध्ये तीन स्वायत्त संघ व १० प्रांत आहेत: फ्लांडर्स, वालोनी व राजधानी ब्रसेल्स. फ्लांडर्स प्रदेशामध्ये ॲंटवर्प, पूर्व फ्लांडर्स, पश्चिम फ्लांडर्स, लिमबर्ग व फ्लाम्स ब्राबांत हे पाच प्रांत आहेत तर वालोनी प्रदेशामध्ये एनो, लीज, लक्झेंबर्ग, नामुर व ब्राबांत वालों हे ५ प्रांत आहेत.

मोठी शहरे

क्र	नाव	१९८४ लो.	२००० लो	२००७ लो.	प्रांत
१.	ॲंटवर्प	4,88,425	4,46,525	4,66,203	ॲंटवर्प
2.	गेंट	2,35,401	2,24,180	2,35,143	पूर्व फ्लांडर्स
3.	चार्लेरॉय	2,13,041	2,00,827	2,01,550	एनो
4.	लीज	2,03,065	1,85,639	1,88,907	लीज
5.	ब्रसेल्स	1,37,211	1,33,859	1,45,917	-
6.	ब्रूज	1,18,146	1,16,246	1,16,982	पश्चिम फ्लांडर्स

समाजव्यवस्था

वस्तीविभागणी

धर्म

शिक्षण

संस्कृती

राजकारण

अर्थतंत्र

खेळ

ऑलिंपिक खेळात बेल्जियम

संदर्भ

^ "Government of Belgium". The World Factbook. CIA. 2019-09-12 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित.
^ "Total population as of January". Eurostat. 9 February 2010 रोजी पाहिले.
^ "Belgium". International Monetary Fund. 20 April 2011 रोजी पाहिले.
^ "Human Development Report 2010" (PDF). United Nations. 2010. 5 November 2010 रोजी पाहिले.
^ Leclerc, Jacques, , membre associé du TLFQ (18 January 2007). "Belgique • België • Belgien—Région de Bruxelles-Capitale • Brussels Hoofdstedelijk Gewest". L'aménagement linguistique dans le monde (French भाषेत). Host: Trésor de la langue française au Québec (TLFQ), Université Laval, Quebec. 2007-06-09 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 18 June 2007 रोजी पाहिले. C'est une région officiellement bilingue formant au centre du pays une enclave dans la province du Brabant flamand (Vlaams Brabant)CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
* "About Belgium". Belgian Federal Public Service (ministry) / Embassy of Belgium in the Republic of Korea. 2011-10-04 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 21 June 2007 रोजी पाहिले. the Brussels-Capital Region is an enclave of 162 km² within the Flemish region.
* "Flanders (administrative region)". Microsoft Encarta Online Encyclopedia. Microsoft. 2007. 2009-06-15 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 21 June 2007 रोजी पाहिले. The capital of Belgium, Brussels, is an enclave within Flanders.
* McMillan, Eric (1999). "The FIT Invasions of Mons" (PDF). Capital translator, Newsletter of the NCATA, Vol. 21, No. 7, p. 1. National Capital Area Chapter of the American Translators Association (NCATA). 2006-09-23 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 21 June 2007 रोजी पाहिले. The country is divided into three increasingly autonomous regions: Dutch-speaking Flanders in the north; mostly French-speaking Brussels in the center as an enclave within Flanders and French-speaking Wallonia in the south, including the German-speaking Cantons de l'Est). Unknown parameter |month= ignored (सहाय्य)
* Van de Walle, Steven, lecturer at University of Birmingham Institute of Local Government Studies, School of Public Policy. "Language Facilities in the Brussels Periphery" (PDF). KULeuven—Leuvens Universitair Dienstencentrum voor Informatica en Telematica. 2009-06-20 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 21 June 2007 रोजी पाहिले. Brussels is a kind of enclave within Flanders—it has no direct link with Wallonia.CS1 maint: multiple names: authors list (link)

बाह्य दुवे

[1] "Government of Belgium". The World Factbook. CIA. 2019-09-12 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित.

[2] "Total population as of January". Eurostat. 9 February 2010 रोजी पाहिले.

[IMF-3] "Belgium". International Monetary Fund. 20 April 2011 रोजी पाहिले.

[4] "Human Development Report 2010" (PDF). United Nations. 2010. 5 November 2010 रोजी पाहिले.

[5] Leclerc, Jacques, , membre associé du TLFQ (18 January 2007). "Belgique • België • Belgien—Région de Bruxelles-Capitale • Brussels Hoofdstedelijk Gewest". L'aménagement linguistique dans le monde (French भाषेत). Host: Trésor de la langue française au Québec (TLFQ), Université Laval, Quebec. 2007-06-09 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 18 June 2007 रोजी पाहिले. C'est une région officiellement bilingue formant au centre du pays une enclave dans la province du Brabant flamand (Vlaams Brabant)CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
* "About Belgium". Belgian Federal Public Service (ministry) / Embassy of Belgium in the Republic of Korea. 2011-10-04 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 21 June 2007 रोजी पाहिले. the Brussels-Capital Region is an enclave of 162 km² within the Flemish region.
* "Flanders (administrative region)". Microsoft Encarta Online Encyclopedia. Microsoft. 2007. 2009-06-15 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 21 June 2007 रोजी पाहिले. The capital of Belgium, Brussels, is an enclave within Flanders.
* McMillan, Eric (1999). "The FIT Invasions of Mons" (PDF). Capital translator, Newsletter of the NCATA, Vol. 21, No. 7, p. 1. National Capital Area Chapter of the American Translators Association (NCATA). 2006-09-23 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 21 June 2007 रोजी पाहिले. The country is divided into three increasingly autonomous regions: Dutch-speaking Flanders in the north; mostly French-speaking Brussels in the center as an enclave within Flanders and French-speaking Wallonia in the south, including the German-speaking Cantons de l'Est). Unknown parameter |month= ignored (सहाय्य)
* Van de Walle, Steven, lecturer at University of Birmingham Institute of Local Government Studies, School of Public Policy. "Language Facilities in the Brussels Periphery" (PDF). KULeuven—Leuvens Universitair Dienstencentrum voor Informatica en Telematica. 2009-06-20 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 21 June 2007 रोजी पाहिले. Brussels is a kind of enclave within Flanders—it has no direct link with Wallonia.CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

ब च सं युरोपातील देश व संस्थाने
देश व भूभाग	अझरबैजान^१ · आइसलँड · आर्मेनिया^२ · आयर्लंड · आल्बेनिया · इटली · एस्टोनिया · आंदोरा^४ · ऑस्ट्रिया · कझाकस्तान^१ · क्रो‌एशिया · ग्रीस · चेक प्रजासत्ताक · जर्मनी · जॉर्जिया^१ · डेन्मार्क · तुर्कस्तान^१ · नेदरलँड्स · नॉर्वे^३ · पोर्तुगाल · पोलंड · फ्रान्स · फिनलंड · बल्गेरिया · बेल्जियम · बेलारूस · बॉस्निया आणि हर्झगोव्हिना · माल्टा · मोनॅको^४ · मोल्दोव्हा · मॅसिडोनिया · माँटेनिग्रो · युक्रेन · युनायटेड किंग्डम · रशिया^१ · रोमेनिया · लक्झेंबर्ग · लात्व्हिया · लिश्टनस्टाइन^४ · लिथुएनिया · व्हॅटिकन सिटी · स्पेन · सर्बिया · स्वित्झर्लंड · स्वीडन · सान मारिनो · सायप्रस^२ · स्लोव्हाकिया · स्लोव्हेनिया · हंगेरी
अन्य भूभाग	आक्रोतिरी आणि ढेकेलिया ^२ · फेरो द्वीपसमूह · जिब्राल्टर · गर्न्सी · यान मायेन · जर्सी · आईल ऑफ मान · स्वालबार्ड
अंशत: मान्य देश	अबखाझिया · कोसोव्हो^५ · नागोर्नो-काराबाख^२ · दक्षिण ओसेशिया · ट्रान्सनिस्ट्रिया · उत्तर सायप्रस^२
टीपा: (१) देशाचा काही भाग युरोपबाहेर मात्र युरोपला लागून; (२) देश संपूर्णतः युरोपबाहेर मात्र युरोपशी राजकीय आणि सामाजिक संबंध; (४) स्वायत्त संस्थाने (Principalities). (५) स्वातंत्र्य घोषित मात्र आंतरराष्ट्रीय समुदायाकडून देश म्हणून मान्यता नाही.