भारतातील मिठायांची यादी

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
भारतीय मिठाई
दिवाळीतील मिठाया, चित्र: ऑक्टोबर २००९

ही भारतीय मिठाईंची यादी आहे. मिठाई हा भारतीय पाककृतीमधील एक महत्त्वाचा घटक आहे. भारतीय लोक त्यांच्या अनोख्या चवीसाठी आणि खाद्यपदार्थांच्या बाबतीत प्रायोगिक वर्तनासाठी ओळखले जातात. अनेक भारतीय मिष्टान्न हे साखर, दूध किंवा कंडेन्स्ड दुधाने बनवलेले आणि तळलेले पदार्थ असतात.

हलवाईचे दुकान, चित्र: मे २०१६

पदार्थ आणि मिठाईचे प्राधान्य प्रकार प्रदेशानुसार बदलतात. उदाहरणार्थ भारताच्या पूर्व भागात बहुतेक पदार्थ हे दूध उत्पादनांवर आधारित आहेत. अनेकांना बदाम आणि पिस्त्याची चव असते, वेलची, जायफळ, लवंग आणि काळी मिरी यांचा मसालेदार आणि मेव्यांनी तसेच सोन्याच्या किंवा चांदीच्या ताटांमध्ये सजवलेले असते.[१]

उत्तर भारत[संपादन]

नाव चित्र प्रमुख घटक प्रकार
अरिसा पीठा Home made Arsa.jpg तांदळाचे पीठ फ्राईड, गूळ आधारित
सफरचंद हलवा[२] Apple Halwa.jpg सफरचंद, दूध, दही हलवा
बालूशाही Balu shahi.jpg मैदा पीठ, तूप, तेल, साखर. साखर सिरप आधारित
बुंदी Bonde - Kolkata 2011-03-15 1991.JPG हरभरा पीठ (बेसन), तूप, साखर. साखर सिरप आधारित
गाजर हलवा Carrot gajar halwa with kheer India Sweets.jpg गाजर, दूध, साखर, तूप हलवा
घेवर GhevarRajasthaniSweet.jpg पीठ, तूप, केवरा, दूध, बटर, साखर, बदाम, पिस्ता, केशर, हिरवी वेलची फ्राईड, साखर सिरप आधारित
गुलाबजाम 1 Gulab Jamun Mithai Sweets of India cropped.jpg फ्राईड दूध, गोड सिरपमध्ये भिजवलेले गोळे, गुलाब सिरप किंवा मध .[३] फ्राईड, साखर सिरप आधारित
इम्रती JalebiIndia.jpg साखर सिरप, मसूर पीठ. फ्राईड, साखर सिरप आधारित
जिलबी Jalebi (sweet).jpg साखरेच्या पाकात बुडवून गुंडाळीच्या आकारात तळलेले पीठ, अनेकदा दूध, चहा, दही किंवा लस्सी सोबत घेतले जाते.[४] फ्राईड, साखर सिरप आधारित
काजू कतली Kaju katli dessert - side view.jpg काजू, वेलची आणि साखर.[५] बर्फी
कलाकंद Kalakand.jpg दूध, चीज. बर्फी
खीर Kheer.jpg तांदूळ पुडींग, दूध, तांदूळ, साखर आणि सुकामेवा[६] पुडींग
खीरमोहन Khir Mohan.jpg छेना, साखर, रवा, पाणी. साखर सिरप आधारित
कुल्फी[७] Matkakulfi.jpg आंबा, केशर किंवा वेलची यांसारख्या विविध स्वादांसह दूध आणि साखर वापरून बनवलेले आइस्क्रीम.[८] आईस्क्रीम
लाडू Besan Laddoo Sweets India cropped.jpg हरभरा पीठ (बेसन), तूप, साखर. लाडू
लस्सी Fatfreelassi.jpg तूप, दूध, मेवा. तूप पेय
मोतीचूर लाडू Motichur ka laddu.JPG बेसन पीठ, साखर. लाडू
मालपुआ Malapua.jpg गहू किंवा तांदळाचे पीठ.[९] फ्राईड, साखर सिरप आधारित
नानखटाई Nankhatai, an Indian sweet परिष्कृत पीठ, बेसन, चूर्ण साखर, तूप हिरवी वेलची बिया. भाजलेले
पेठा Petha-from-Agra.JPG दूधी भोपळा, साखर, स्वयंपाकघरातील चुना, तुरटी पावडर. साखर सिरप आधारित
फिरनी Phirni.jpg तांदूळ, साखर, मेवा पुडींग
रबडी Homemade Rabri.jpg तेल, दूध, साखर, मेवा आणि मसाले.[१०] पुडींग
शिरा Sooji Halwa (Semolina Pudding).JPG रवा, तूप, मेवा, दूध. पुडींग
शिंगोरी Singori.jpg खावा, नारळ, मोलू पाने. दुग्धजन्य
सोहन हलवा Sohan Halwa.JPG कॉर्नफ्लोअर, तूप, सुकामेवा हलवा
सोनपापडी, पटीसा Soan sohan papdi India Festive Sweets.jpg बेसन पीठ बर्फी

पूर्व भारत[संपादन]

नाव चित्र प्रमुख घटक प्रकार
अमरिती Amriti - Dum Dum - Kolkata 2012-04-22 2205.JPG फ्राईड विग्ना मुंगो, साखर सिरप. फ्राईड, साखर सिरप आधारित
चमचम Chum chums.jpg पीठ, क्रीम, साखर, केशर, लिंबाचा रस, नारळ फ्लेक्स. दुग्धजन्य
चंरपुली Balaram-Mullick-Chandrapuli 2.jpg खावा, साखर, तूप, नारळ. नारळ आणि दुग्धजन्य
छेना गजा Chena gaja Odia cuisine.jpg छेना, साखर, तूप. दुग्धजन्य
छेना जिलेबी Food-chhanar-jilipi.jpg छेना, साखर, तूप. दुग्धजन्य
छेना झिली chenna jhilli दूध, पीठ, साखर, वेलची, तेल/तूप दुग्धजन्य
छेना खिरी छेना, साखर, दूध. दुग्धजन्य
छेना पोडा Chennapoda.jpg साखर, छेना चीज. दुग्धजन्य
चुडा घासा Chuda ghasa.jpg तांदूळ फ्लेक्स, साखर, गूळ, देशी तूप, नारळ,मिरी पावडर, मोठी वेलची पावडर, ड्राय फ्रूट्स ऐच्छिक तांदूळ, फ्लेक्स साखर/गूळ, तूप आधारित
नारळाची बर्फी Coconut Barfi.jpg नारळ, साखर, तूप, वेलची पावडर आणि दूध. नारळ आणि दुग्धजन्य
खीरा सागर Khira sagara.jpg छेना, दूध, साखर, केशर, वेलची दुग्धजन्य
लडीकेनी छेना, साखर, तूप. दुग्धजन्य
लांगचा KalaJamoon.JPG पीठ, फ्राईड दूध, साखर सिरप. दुग्धजन्य
मालपुवा Malapua Odia cuisine.jpg पीठ, तूप, बडीशेप दुग्धजन्य
मिहीदाना Mihidana - Saktigarh 2014-06-29 5578.JPG बेसन पीठ, साखर, तूप. फ्राईड, साखर सिरप आधारित
मिस्ती दोई Mishti Doi.jpg तूप, गूळ. दुग्धजन्य
पंतुआ Pantua - Kolkata 2011-09-20 5431.JPG छेना, साखर, तूप दुग्धजन्य
पीठे Pitha for Wedding- Pakan, Patishapta, Bharandash.jpg तांदूळ पीठ. दुग्धजन्य
पुरी खाजा Baleswari khaja pheni Oriya cuisine.jpg रिफाइंड पीठ (मैदा), तूप, साखर,

तेल

तूप आणि रिफाइंड पीठ-आधारित
रबडी Homemade Rabri.jpg दूध. दुग्धजन्य
रसबली Rasabali in sugar syrup.JPG छेना, दूध. दुग्धजन्य
रसमलाई Rasmalai - 02.JPG छेना, दूध, पिस्ता दुग्धजन्य
रसगुल्ला Rasgullas.JPG छेना, साखर दुग्धजन्य
संदेश Sandesh - Oberoi Grand - Kolkata 2013-05-23 8046.JPG चीज,साखर आणि गूळ.[११] दुग्धजन्य
शिरीर नारु Sirir naru made from jaggery and gram flour IMG 20201030 123846.jpg गूळ, हरभरा पीठ, मोहरीचे तेल गूळ आधारित

दक्षिण भारत[संपादन]

नाव चित्र प्रमुख घटक प्रकार
आडा Ada (food).jpg तांदूळ पीठ, नारळ, गूळ किंवा साखर
अधीशम Adhirasam2a.jpg तांदूळ पीठ, गूळ, तूप, वनस्पती तेल, इलायची
अर्कोट मक्कन पेढा खावा, मैदा, साखर, वेलची पावडर गुलाबजामून सारखा पण मेव्यांनी भरलेला पदार्थ. आर्कोट, तामिळनाडू येथे प्रसिद्ध
बांदर लाडू Bandar Laddu.jpg बेसन, गूळ, वेलची पावडर, तूप, काजू आणि मनुका, गूळ सिरप, साखर लाडू. आंध्र प्रदेशातील मछलीपट्टनममध्ये लोकप्रिय[१२]
चिक्की Chikki assortment.jpg मेवा, शेंगदाणे, गूळ
धारवाडी पेढे Dharwad peda.jpg दूध, साखर, धारवाडी म्हशीचे दूध बर्फी
डबल का मीठा Double Ka Meetha.JPG पाव ब्रेड, दूध
गव्वलू Sweet gavvalu 27.11.13. (1).JPG तांदूळ पीठ
जांगिरी Jaangiri.JPG काळा हरभरा फ्राय सिरप आधारित
ककींदा खाजा Kakinada Khaja or Kotayya Khaja or Gottam Khaja- Sweet From kakinada, Andhrapradesh-1.JPG गव्हाचे पीठ, साखर
कुझी पानीयरम Kuzhi Paniyaram.jpg काळी मसूर, तांदूळ
म्हैसूर पाक Mysore pak.jpg बेसन पीठ, साखर, तूप बर्फी
ओब्बाट्टू/होलीगे/बोब्बाटलू/पोलेलू/बोली Coconut holige.jpg मैदा, नारळ, चना डाळ, गूळ ब्रेड
पाल्कोवा दूध, साखर
पलथकालू तांदळाचे पीठ, दूध
पूर्णालू Poornalu.JPG चना डाळ, गूळ
पोंगल तांदूळ, गूळ, तूप,काजू
पूथरेकुलू Pootharekulu dry fruits.jpg तांदळाचे पीठ, साखर, तूप
खुबनी का मिठा Khobani Ka Meetha.JPG जर्दाळू, साखर सिरप
केसरी बात Sooji Halwa (Rava Sheera).jpg रवा, तूप, साखर
खीर कोरमा Sheer khurma.jpg शेवया, पुडींग, दूध
उन्नी अप्पम Unniyappam.jpg तांदूळ पीठ, केळी, गूळ, नारळ
कज्जीकाया तांदूळ पीठ, गूळ, नारळ

पश्चिम भारत[संपादन]

नाव चित्र प्रमुख घटक प्रकार
अनारसे Anarsa.jpg आंबवलेले तांदूळ पीठ, गूळ, खसखस बिया
बासुंदी Basundi Indian Dessert Mithai Sweets.jpg साखर, दूध
बेबिंका Bebinca com 9 folhas.JPG पीठ, साखर, तूप, अंड्याचा बलक, नारळाचे दूध भाजलेली स्तरित ख्रिसमस मिठाई
धोंडस काकडी, रवा भाजलेला केक
दूधपाक दूध, तांदूळ, साखर, सुकामेवा दुग्धजन्य
काजू कतली Kaju katli dessert - side view.jpg काजू, तूप
माहीम हलवा Mahim halwa.jpg रवा, साखर
मोदक ModakSL370103.JPG तांदूळ पीठ, नारळ गूळ फ्राईड
अळूच्या वड्या Patoli Amchi Style.JPG तांदूळ पीठ, नारळ गूळ आणि नारळाचा कीस हळदीच्या पानात गुंडाळलेला आणि वाफवून घेतलेला पदार्थ
पुरणपोळी Obbattu.jpg गव्हाचे पीठ, हरभरा, गूळ ब्रेड
शंकरपाळी Shankarpali sweets mithai Western India 2012.jpg साखर, तूप, मैदा, रवा
श्रीखंड Shrikhand london kastoori.jpg गाळलेल्या तुपापासून बनवलेले मलईदार मिष्टान्न, बहुतेकदा सुकामेवा जसे की आंब्याबरोबर सर्व्ह केले जाते.[१३] तूप-आधारित
सुतारफेणी Pathar peni.jpg मैदा, साखर, तूप

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ Alan Davidson (2014). Tom Jaine (ed.). The Oxford Companion to Food (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press. pp. 410–411. ISBN 978-0-19-967733-7.
  2. ^ Apple, Halwa. "Marraige [sic] Cuisine Style Apple Halwa Recipe- Super Suvai Tamil". Super Suvai Tamil. Archived from the original on 2020-11-10. 12 October 2020 रोजी पाहिले.
  3. ^ Priya Wickramasinghe; Carol Selva Rajah (1 February 2005). Food of India. Murdoch Books. pp. 264–. ISBN 978-1-74045-472-8. 16 June 2012 रोजी पाहिले.
  4. ^ Lise Winer (16 January 2009). Dictionary of the English/Creole of Trinidad & Tobago: On Historical Principles. McGill-Queen's Press – MQUP. pp. 460–. ISBN 978-0-7735-3406-3. 16 June 2012 रोजी पाहिले.
  5. ^ Elizabeth M. Collingham (2006). Curry: A Tale of Cooks And Conquerors. Oxford University Press. pp. 71–. ISBN 978-0-19-517241-6. 16 June 2012 रोजी पाहिले.
  6. ^ Subodh Kapoor (1 July 2002). The Indian Encyclopaedia. Cosmo Publications. p. 1745. ISBN 978-81-7755-257-7. 4 June 2012 रोजी पाहिले.
  7. ^ Caroline Liddell, Robin Weir (15 July 1996), Frozen Desserts: The Definitive Guide to Making Ice Creams, Ices, Sorbets, Gelati, and Other Frozen Delights, Macmillan, 1996, ISBN 978-0-312-14343-5, ... Kulfi is the traditional Indian ice cream and has a strongly characteristic cooked-milk flavour and dense icy texture. ... The basis of making kulfi is to reduce a large volume of milk down to a very small concentrated amount ...
  8. ^ Malvi Doshi (1 November 2002). Cooking Along the Ganges: The Vegetarian Heritage of India. iUniverse. pp. 448–. ISBN 978-0-595-24422-5. 16 June 2012 रोजी पाहिले.
  9. ^ Gil Marks (10 September 2010). Encyclopedia of Jewish Food. John Wiley & Sons. pp. 382–. ISBN 978-0-470-39130-3. 16 June 2012 रोजी पाहिले.
  10. ^ Mohini Sethi (1 January 2008). Institutional Food Management. New Age International. pp. 850–. ISBN 978-81-224-1525-4. 16 June 2012 रोजी पाहिले.
  11. ^ Priya Wickramasinghe; Carol Selva Rajah (1 February 2005). Food of India. Murdoch Books. pp. 260–. ISBN 978-1-74045-472-8. 16 June 2012 रोजी पाहिले.
  12. ^ Varma, Sujatha (13 April 2013). "In search of Bandar Laddu". The Hindu.
  13. ^ Barry A. Law (31 July 1997). Microbiology and Biochemistry of Cheese and Fermented Milk. Springer. pp. 128–. ISBN 978-0-7514-0346-6. 16 June 2012 रोजी पाहिले.