चांदी
 | हा लेख/विभाग स्वत:च्या शब्दात विस्तार करण्यास मदत करा. |
चांदी हा एक खूप मौल्यवान धातू आहे .
(Ag) (अणुक्रमांक ४७) रासायनिक पदार्थ. इंग्लिश नाव सिल्व्हर. शास्त्रीय नाव आर्जेन्टिनम. चाँदी एक चमकणारी आणि बहुमूल्य धातु आहे. याचे परमाणु क्रमांक 47 आणि परमाणु द्रव्यमान 107.9 आहे. हे एक तन्य धातु असल्याने याचे उपयोग तार आणि आभूषण बनविण्यासाठी होताे.
चाँदी सर्वोत्तम विद्युतचालक आणि ऊष्माचालक धातु आहे.
| सामान्य गुणधर्म | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| साधारण अणुभार (Ar, standard) | १०७.८८ ग्रॅ/मोल | |||||||
| चांदी - आवर्तसारणीमधे | ||||||||
| ||||||||
| अणुक्रमांक (Z) | ४७ | |||||||
| गण | अज्ञात गण | |||||||
| श्रेणी | संक्रामक (धातू) | |||||||
| भौतिक गुणधर्म | ||||||||
| स्थिती at STP | घन | |||||||
| विलयबिंदू | १२३५ °K (९६२ °C, १७६३ °F) | |||||||
| क्वथनबिंदू (उत्कलनबिंदू) | २४३५ °K (२१६२ °C, ३९२४ °F) | |||||||
| घनता (at STP) | १०.४९ ग्रॅ/लि | |||||||
| आण्विक गुणधर्म | ||||||||
| इतर माहिती | ||||||||
| H | He | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |||||||||||||||||||||||
| Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |||||||||||||||||||||||
| Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |||||||||
| Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Uuq | Uup | Uuh | Uus | Uuo | |||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
चांदी हा एक चमकदार मौल्यवान धातू आहे. लॅटिनभाषेत "चमकदार" किंवा "पांढरा" ह्या शब्दाला आर्जेन्टमअसे म्हणतात. त्यामुळेच Ag असे चिन्ह चांदीसाठी वापरले जाते. शुद्ध, मुक्त मूलभूत स्वरूपात चांदी, सोने आणि इतर धातूंचे मिश्रण आर्जेन्टिटा आणि क्लोरारगिराइट सारख्या खनिजांमध्ये आढळते. बहुतेक चांदी तांबे, सोने, शिसे आणि झिंक ह्या धातूंच्या परिष्करण प्रक्रियेतून उत्पादित केले जाते.
चांदीचा फार आधीपासून चलनातील नाण्यांमध्ये वापर केला गेला आहे. चलना व्यतिरिक्त, गुंतवणूकीचे माध्यम म्हणून (नाणी व सराफा) चांदीचा वापर केला जातो. सौरऊर्जा पटल, दागिने आणि भांडी ह्यात चांदीचा विशेष वापर होतो. विद्युत उपकरणे, रासायनिक प्रतिक्रियांचे उत्प्रेरक, आरसे बनवण्यात चांदी वापरली जाते. तसेच चांदीची संयुगे फोटोग्राफिक आणि एक्स-रे फिल्ममध्ये वापरली जातात. चांदीच्या नायट्रेट आणि इतर चांदीच्या संयुगेचे जंतुनाशक म्हणून वापरले जाते.
वैशिष्ट्ये[संपादन]
चांदी हा मऊ, लवचिक व वाकवता येण्याजोगा धातू आहे. चांदीची विद्युत वाहकता सर्व धातुंपैकी सर्वात जास्त आहे, तांबेपेक्षा देखील जास्त आहे, परंतु जास्त किंमतीमुळे या चांदीचा मोठ्या प्रमाणात वापर केला जात नाही. यु.एस. मध्ये दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान तांब्याच्या युद्धाच्या कमतरतेमुळे, युरेनियम समृद्ध करण्यासाठी विद्युत चुंबकांमध्ये कित्येक टन चांदी वापरली गेली. [१]
शुद्ध चांदी कोणत्याही धातूपेक्षा सर्वात जास्त औष्णिक वाहकता असते. चांदीमध्ये कोणत्याही धातूपेक्षा सर्वात कमी संपर्क प्रतिकार असतो. [२]
समस्थानिक[संपादन]
नैसर्गिकरित्या उद्भवणारी चांदीचे Ag१०७ व Ag१०९ हे दोन स्थिर समस्थानिक आहेत. ज्यात Ag१०७ किंचित जास्त प्रमाणात (५१.८३९% नैसर्गिक भरपूर प्रमाणात असणे) आहे. चांदीचे अठ्ठावीस किरणोत्सारी समस्थानिक आहेत. त्यातील सर्वात स्थिर Ag१०५ (अर्धआयुष्य ४१.३ दिवस), Ag१११ (अर्धआयुष्य ७.४७ दिवस) आणि Ag११२ (अर्धआयुष्य ३.१३ दिवस) आहेत. [३]
प्रतिक्रिया[संपादन]
चांदी हवामानाशी प्रतिक्रिया देत नाही आणि म्हणूनच किमियागारांनी सोन्यासह चांदीला थोर धातू मानले आहे. चांदीची प्रतिकीय द्यायची क्षमता तांबे आणि सोन्याच्या दरम्यानची असते. तांबे प्रमाणेच, चांदी सल्फर आणि त्याच्या यौगिकांसह प्रतिक्रिया देते. त्यांच्या उपस्थितीत, चांदीवर सल्फाईडचे डाग पडतात.
संदर्भ[संपादन]
- ^ https://web.archive.org/web/20120208054014/http://www.tnengineering.net/AICHE/eastman-oakridge-young.htm Enriched Uranium
- ^ https://www.tibtech.com/conductivite.php?lang=en_US[permanent dead link] Metal Conductivity
- ^ https://www.webelements.com/silver/isotopes.html Silver Isotopes