पुरणपोळी

पुरणपोळी

पुरणपोळी हा महाराष्ट्रात बनणारा एक गोड खाद्यपदार्थ आहे. देवास पुरणपोळी चा नैवेद्य हा सणादिवशी दाखवला जातो. इतर् भाषांमध्ये (मराठी, कोंकणी: पुरणपोळी/पुरणाची पोळी ,गुजराती: પોળી, तमिळ: போளி पोली, कन्नड: ಹೋಳಿಗೆ ओबट्टु/होलिगे, तेलुगु:बूरेलु या बोब्बाटु या बोब्बाटलु या पोलेय्लु, भाकशालू).

मराठी मध्ये काहीठीकाणी चपातीसाठी पोळी हा शब्द आहे. एक अर्थ होतो की भरलेली चपाती . पोळी हा शब्द पल या धातूपासून बनलेला आहे त्याचा अर्थ असा आहे की विस्तार,पांगापांग आणि संरक्षण करणे. अशाप्रकारे पोळीचा अर्थ असा होती कि ज्याचा विस्तार केला जावू शकतो . लाटण्याच्या प्रक्रियेने पोळीचा विस्तारच केला जातो .पोळी बनवण्याची प्रत्येक प्रांतात वेगवेगळी पद्धत आहे . महाराष्ट् ,कर्नाटक आणि आंध्रप्रदेश मध्ये वेगवेगळी पद्धत आहे .

पुरणपोळी माहिती

महाराष्ट्रात गुडीपाडवा,मकर संक्रांत ,होळी, बैल-पोळा इत्यादि सणांच्या दिवशी पुरणपोळी करतात. पुरणपोळी ही तुप आणि दुधाबरोबर खाल्ली जाते. धामि॔क पंरपंरेत पुरणपोळीला फार चांगले महत्त्व आहे. महाराष्ट्रात पुरण पोळी लहान-मोठे मोठ्या आवडीने खातात. पुरण पोळी सारखा गोड पदार्थ कसा बनवतात ते पाहू खालीलप्रमाणे :

पुरणपोळीसाठी लागणारे घटक :

1. ३०० ग्राम् चणे डाळ
   
2. ३०० ग्राम् गुळ किंवा साखर
   
3. एक छोटा चमचा वेलची पावडर आणि सुंठ
   
4. १५० ग्राम् गहू पीठ किंवा मैदा
   
5. पाणी

अपवाद : गुजरात मधे तुर डाळ वापरतात. सामान्यपणे तूर डाळ किंवा तोगरि बेले ह्यांचा कर्नाटक आणि तमिळ नाडू राज्यांमध्ये उपयोग करतात.

कृती

1. प्रथम चण्याची डाळ कुकरमध्ये चांगली शिजवून घेतली जाते .ती १५ मिनिटे व्यवस्थित शिजवून दयावी.
   
2. डाळ शिजल्यानंतर त्याच्यातले आदान (उकळलेले पाणी ) काढून घ्यावे . काढून घेतलेले आदान कटाच्या आमटीसाठी वापरतात.
   
3. शिजलेली डाळ बारीक् वाटून घेतात. नंतर त्यात गुळ घालून मंद आचेवर गॅस् वर शिजवून घेतात व पुरण तयार होते .
   
4. गव्हाचे पीठ किंवा मैदा मळून त्याचे कणिक तयार करावे . पुरण पोळीला पिवळा रंग येण्यासाठी पुराणामध्ये हळद वापरतात .
   
5. नंतर पुरणाचे सारण कणिकेचा गोळा करून त्याच्यात भरतात आणि छान पुरणपोळी लाटून घेतात. तव्यावर मध्यम आचेवर तेल लावून पोळी भाजुन घेतात.
   

इतर माहिती

पुरण पोळी गुळवणी ह्या गोड पदार्थाबरोबर खालली जाते. गुळवणी बनवण्यासाठी साखर किंवा गूळ , वेलची , सुंठ आणि पाणी इत्यादी साहित्य वापरतात. गॅस वर एका पातेल्यात पाणी,साखर,वेलची आणि सुंठ समप्रमाणात घ्यावे आणि पाण्याला उकळी येवून द्यावी . थंडझाल्यानंतर त्याच्यात दुध आणि तूप टाकावे आणि पोळीबरोबर खाण्यासाठी स्वादिष्ट गुळवणी तयार होईल .

काहीजण पुरणपोळी कटाच्या आमटीबरोबर सुदधा खातात. जेवताना ताटातगरमागरम पुरण पोळी गुळवणीआणि सार(कटाची आमटी)भात ताटात वाढले जाते. कटाची आमटी कशी बनवतात ते खालील प्रमाणे पहा .

हेसुद्धा पहा

• कटाची आमटी

बाह्य दुवे

• पुरणपोळीच्या विविध पाककृती. मराठीमाती. (मराठी मजकूर)

• पुरणपोळीची कृती
• पुरण पोळी