२०२१-२३ विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा

२०२१-२३ आय.सी.सी विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा (World Test Championship)
तारीख	४ ऑगस्ट २०२१ – जून २०२३
व्यवस्थापक	आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती
क्रिकेट प्रकार	कसोटी सामने
स्पर्धा प्रकार	लीग आणि अंतिम सामना
यजमान	विविध
सहभाग	९
← २०१९-२१ (आधी) (नंतर) २०२३-२५ →

२०२१-२३ आय.सी.सी विश्व कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा ही आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटनेने २०१९ साली सुरू केलेल्या कसोटी सामने असणाऱ्या लीग स्पर्धेची ही दुसरी आवृत्ती आहे. ४ ऑगस्ट २०२१ रोजी इंग्लंड आणि भारत यांच्या कसोटी सामन्याद्वारे या स्पर्धेस सुरुवात होईल व जून २०२३ मध्ये अंतिम सामना खेळवला जाईल. या आवृत्तीमध्ये केवळ २०२१-२२ ॲशेस मालिका आणि इंग्लंड आणि भारत कसोटी मालिका या दोनच मालिका अश्या आहेत ज्यामध्ये पाच कसोटी सामने खेळवले गेले. बाकी मालिका दोन किंवा तीन सामने असलेल्या होत्या. न्यू झीलंड संघ गतविजेता आहे.

सहभागी देश

एकूण १२ कसोटी देशांपैकी झिम्बाब्वे, अफगाणिस्तान आणि आयर्लंड या तीन देशांव्यतिरिक्त उर्वरीत खालील ९ देशांनी या स्पर्धेत भाग घेतला :

देश/संघ	पात्रतेचा मार्ग	पुर्वीच्या विश्वचषकांमध्ये सहभाग संख्या	मागील सहभाग स्पर्धा	मागील स्पर्धांमधील उच्च कामगिरी
ऑस्ट्रेलिया	आयसीसी संपूर्ण सदस्य	२	२०१९-२१	तिसरे स्थान (२०१९-२१)
बांगलादेश		२	२०१९-२१	नववे स्थान (२०१९-२१)
इंग्लंड		२	२०१९-२१	चौथे स्थान (२०१९-२१)
भारत		२	२०१९-२१	उपविजेते (२०१९-२१)
न्यूझीलंड		२	२०१९-२१	विजेते (२०१९-२१)
पाकिस्तान		२	२०१९-२१	सहावे स्थान (२०१९-२१)
दक्षिण आफ्रिका		२	२०१९-२१	पाचवे स्थान (२०१९-२१)
श्रीलंका		२	२०१९-२१	सातवे स्थान (२०१९-२१)
वेस्ट इंडीज		२	२०१९-२१	आठवे स्थान (२०१९-२१)

स्पर्धा प्रकार

सदर स्पर्धा ही २ वर्षांच्या कालावधीत खेळवली गेली. प्रत्येक संघाने कोणत्याही ६ संघांबरोबर मालिका खेळल्या. तीन मालिका घरच्या मैदानावर तर तीन मालिका परदेशी भूमीवर अश्या तत्त्वावर गट फेरीचे सामने आणि मालिका खेळवल्या गेल्या. त्यामुळे जरी कसोटींची संख्या वेगळी असली तरी सर्व संघ हे समसमान मालिका खेळले. सर्व सामने पाच दिवसांचे नियोजित होते.

गुण वाटप पद्धत

या आवृत्तीसाठी मागच्या आवृत्तीपेक्षा वेगळी गुण वाटप पद्धत अंगीकारली गेली. या वेळेस मालिकांना मिळणाऱ्या गुणांची पद्धत रद्दबातल ठरविण्यात आली आणि प्रत्येक सामन्यासाठी स्वतंत्र गुण पद्धत स्वीकारली गेली.

गुणवाटप पद्धत :

• सामना जिंकल्यास १२ गूण
• सामना टाय झाल्यास ६ गूण
• सामना बरोबरीत सुटल्यास ४ गूण

गुणकपात पद्धत : सामना चालु असताना जर एखादा संघ गोलंदाजी करत असतान त्या संघाची षटक गती कमी असल्यास संघ जितके षटके मागे आहे तितके गूण कापण्याच्या शिक्षेची तरतूद करण्यात आली.

गुणफलक

संघ	सा	वि	प	अ	ब	गुण	गुणांमध्ये कपात	प्रतिस्पर्धात्मक गुणांपैकी गुणांची टक्केवारी	नोट्स
ऑस्ट्रेलिया	१३	९	१	३	०	१२०	०	७६.९२%	अंतिम सामन्यात बढती
भारत	१३	७	४	२	०	८७	५	५५.७७%
दक्षिण आफ्रिका	११	६	५	०	०	७२	०	५४.५५%
श्रीलंका	१०	५	४	१	०	६४	०	५३.३३%
इंग्लंड (बा)	२१	९	८	४	०	११२	१२	४४.४४%
पाकिस्तान (बा)	११	४	५	२	०	५६	०	४२.४२%
वेस्ट इंडीज (बा)	११	४	५	२	०	५४	२	४०.९१%
न्यूझीलंड (बा)	९	२	६	१	०	२८	०	२५.९३%
बांगलादेश (बा)	११	१	९	१	०	१६	०	१२.१२%

कापलेल्या गुणांचा तपशील

• भारताविरुद्ध पहिल्या कसोटीत धीमी गोलंदाजी केल्यामुळे इंग्लंडचे २ गुण कापले गेले.
• इंग्लंडविरुद्ध पहिल्या कसोटीत धीमी गोलंदाजी केल्यामुळे भारताचे २ गुण कापले गेले.
• ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध पहिल्या कसोटीत धीमी गोलंदाजी केल्यामुळे इंग्लंडचे ८ गुण कापले गेले.
• दक्षिण आफ्रिकेविरुद्ध पहिल्या कसोटीत धीमी गोलंदाजी केल्यामुळे भारताचा १ गुण कापला गेला.
• इंग्लंडविरुद्ध पहिल्या कसोटीत धीमी गोलंदाजी केल्यामुळे वेस्ट इंडीजचे २ गुण कापले गेले.
• न्यू झीलंडविरुद्ध दुसऱ्या कसोटीत धीमी गोलंदाजी केल्यामुळे इंग्लंडचे २ गुण कापले गेले.

वेळापत्रक

फेरी	विंडो	यजमान संघ	पाहुणा संघ	दिनांक	कसोटी संख्या	निकाल
१	सीजन २०२१	इंग्लंड	भारत	४ ऑगस्ट २०२१	५	२-२
		वेस्ट इंडीज	पाकिस्तान	१२ ऑगस्ट २०२१	२	१-१
२	सीजन २०२१-२२	श्रीलंका	वेस्ट इंडीज	२१ नोव्हेंबर २०२१	२	२-०
		भारत	न्यूझीलंड	२५ नोव्हेंबर २०२१	२	१-०
		बांगलादेश	पाकिस्तान	२६ नोव्हेंबर २०२१	२	०-२
		ऑस्ट्रेलिया	इंग्लंड	८ डिसेंबर २०२१	५	४-०
		दक्षिण आफ्रिका	भारत	२६ डिसेंबर २०२१	३	२-१
		न्यूझीलंड	बांगलादेश	१ जानेवारी २०२२	२	१-१
		न्यूझीलंड	दक्षिण आफ्रिका	१७ फेब्रुवारी २०२२	२	१-१
		भारत	श्रीलंका	४ मार्च २०२२	२	२-०
		पाकिस्तान	ऑस्ट्रेलिया	४ मार्च २०२२	३	०-१
		वेस्ट इंडीज	इंग्लंड	८ मार्च २०२२	३	१-०
		दक्षिण आफ्रिका	बांगलादेश	३० मार्च २०२२	२	२-०
३	सीजन २०२२	बांगलादेश	श्रीलंका	१५ मे २०२२	२	०-१
		इंग्लंड	न्यूझीलंड	२ जून २०२२	३	३-०
		वेस्ट इंडीज	बांगलादेश	१६ जून २०२२	२	२-०
		श्रीलंका	ऑस्ट्रेलिया	२९ जून २०२२	२	१-१
		श्रीलंका	पाकिस्तान	१६ जुलै २०२२	२	१-१
		इंग्लंड	दक्षिण आफ्रिका	१७ ऑगस्ट २०२२	३