ग्रीन पार्क

ग्रीन पार्क स्टेडियम

मैदान माहिती
स्थान	कानपूर, भारत
गुणक	26°28′55″N 80°20′52″E
स्थापना	१९४५
आसनक्षमता	३३,०००
मालक	उत्तर प्रदेश सरकार
प्रचालक	उत्तर प्रदेश क्रिकेट असोसिएशन
आंतरराष्ट्रीय माहिती
प्रथम क.सा.	१२-१४ जानेवारी १९५२: भारत  वि. इंग्लंड
अंतिम क.सा.	२२-२६ सप्टेंबर २०१६: भारत  वि. न्यूझीलंड
प्रथम ए.सा.	२४ डिसेंबर १९८६: भारत वि. श्रीलंका
अंतिम ए.सा.	११ ऑक्टोबर २०१५: भारत वि. दक्षिण आफ्रिका
एकमेव २०-२०	२६ जानेवारी २०१७: भारत वि. इंग्लंड
यजमान संघ माहिती
उत्तर प्रदेश क्रिकट असोसिएशन (२००९-सद्य)
शेवटचा बदल ३ नोव्हेंबर २०१६ स्रोत: क्रिकइन्फो (इंग्लिश मजकूर)

उत्तर प्रदेश क्रिकेट संघाचे होम ग्राउंड असलेले आणि प्रकाशझोताची सुविधा असलेले भारतातील कानपूर शहरामध्ये वसलेल्या ग्रीन पार्क स्टेडियम ह्या बहुउपयोगी मैदानाची आसनक्षमता ३३,००० इतकी आहे. सदर मैदान उत्तर प्रदेश क्रीडा विभागाच्या नियंत्रणात आहे. उत्तर प्रदेशतील ह्या एकमेव आंतरराष्ट्रीय मैदानावर अनेक आंतरराष्ट्रीय कसोटी आणि एकदिवसीय सामने खेळवले गेले आहेत. त्याशिवाय विवो आयपीएलचे २ सामने १९ आणि २१ मे २०१६ रोजी येथे खेळवले गेले होते. जगातील सर्वात मोठा हाताने बदलावा लागणारा धावफलक ह्या मैदानावर आहे. गंगा नदी जवळ वसलेले हे मैदान भारतातील दुसरे सर्वात मोठे मैदान आहे. मैदानाचे नाव हे येथे घोडदौडीला येणारी ब्रिटिश महिला मॅडम ग्रीनच्या नावावरून ठेवण्यात आले आहे. ह्या मैदानाचे टोपण नाव 'बिलियर्ड्स टेबल' असे आहे. मैदाना समोर असलेल्या मॅकरॉबर्ट हॉस्पिटलमध्ये जन्मलेला दिवंगत क्रिकेट खेळाडू आणि प्रशिक्षक बॉब वूल्मरच्या आठवणीत सदर मैदानाला वूल्मर्स टर्फ असेही संबोधले जाते.

इतिहास

ग्रीन पार्क मैदान, कानपूर येथे फलंदाजीसाठी उतरताना महेंद्र शुक्ला

१९४० च्या दशकात घोडदौडीचा सराव करणाऱ्या मॅडम ग्रीनच्या नावावरून ह्या मैदानाचे नाव ग्रीन पार्क असे पडले. मैदानाच्या मागून वाहणाऱ्या गंगा नदीच्या किनाऱ्याजवळ कानपूर शहराच्या इशान्येकडील सिव्हिल लाईन्स येथे हे मैदान वसलेले आहे. भारतातील हे एकमेव मैदान आहे जेथे विद्यार्थ्यांसाठी एक गॅलरी उपलब्ध आहे. ग्रीन पार्क वर जगातील सर्वात मोठा हाताने बदलावा लागणारा धावफलक आहे. त्याशिवाय मैदानामध्ये आंतरराष्ट्रीय सामन्यांदरम्यान वापरल्या जाणाऱ्या दोन व्हिडियो स्क्रीन सुद्धा आहेत.

भारताने ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध पहिला कसोटी विजय डिसेंबर १९५९ मध्ये येथे नोंदवला होता. टर्फवर खेळवला गेलेला हा पहिलाच सामना होता ऑफ-स्पिनर जसु पटेल ह्यांची १४ बळींची कामगिरी भारताला विजय मिळवून देण्यात मोलाची ठरली.

१९५८/५९ मध्ये सुभाष गुप्तेने वेस्ट इंडीजचे १०२ धावांमध्ये ९ गडी बाद केले, यष्टिरक्षक नरेन ताम्हाणेने झेल सोडल्यामुळे तो केवळ लान्स गिब्सला बाद करु शकला नाही.

१९५७ नंतर ह्या मैदानावर भारताने आजवर फक्त दोन कसोटी सामने गमावले आहेत ते वेस्ट इंडीज विरुद्ध. १९५८ मधील सुभाष गुप्तेची स्वप्नवत कामगिरी वेस हॉलच्या १० बळींमुळे झाकोळून गेली आणि भारताच्या १९८३ च्या विश्वचषक विजयाचा आनंद माल्कम मार्शलच्या भीतीदायक गोलंदाजीने हिरावून घेतला. ह्या मैदानावर सर्वात जास्त कसोटी धावा करण्याचा विक्रम गुंडप्पा विश्वनाथच्या (७७६ धावा) नावावर आहे. ज्यामागोमाग सुनील गावस्कर (६२९ धावा) आणि मोहम्मद अझरुद्दीन (५४३ धावा) ह्यांचा क्रमांक लागतो. कसोटी क्रिकेटमध्य कपिल देवने मैदानावर सर्वात जास्त २१ गडी बाद केले आहेत आणि त्यामागोमाग हरभजनसिंगने २० गड्यांना तंबूत धाडले आहे. एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये सचिन तेंडुलकरने ह्या मैदानावर सर्वाधिक ३४२ धावा केल्या आहेत, त्यान तर विनोद कांबळीने २१७ तर सौरभ गांगुलीने २०८ धावा फटकावल्या आहेत. सर्वात जास्त ९ एकदिवसीय बळी जवागल श्रीनाथ आणि त्यानंतर अजित आगरकरच्या (८ बळी) नावावर आहेत.

सुविधा

ग्रीन पार्क मैदानावरील खेळपट्टी

एंड्स

मैदानाजवळ असलेल्या एल्गिन मिल आणि डीएव्ही कॉलेजमुळे येथील एंडला मिल एंड आणि होस्टेल एंड अशी नावे दिली गेली आहेत.

खेळपट्टी

मैदानाची खेळपट्टी नेहमीच फिरकी गोलंदाजांना मदत करत असलेली आहे. जसु पटेल, सुभाष गुप्ते आदींनी याचा फायदा घेतला.

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट सामन्यांची यादी

कसोटी सामने

ह्या मैदानांवर खेळवल्य गेलेल्या कसोटी सामन्यांची यादी खालीलप्रमाणे आहे.

दिनांक	यजमान संघ	विरोधी संघ	निकाल	फरक	धावफलक
१२–१४ जानेवारी १९५२	भारत	इंग्लंड	पराभूत	८ गडी राखून	धावफलक
१२–१७ डिसेंबर १९५८	भारत	वेस्ट इंडीज	पराभूत	२०३ धावा	धावफलक
१९–२४ डिसेंबर १९५९	भारत	ऑस्ट्रेलिया	विजयी	११९ धावा	धावफलक
१६–२१ डिसेंबर १९६०	भारत	पाकिस्तान	अनिर्णित	-	धावफलक
१–६ डिसेंबर १९६१	भारत	इंग्लंड	अनिर्णित	-	धावफलक
१५–२० फेब्रुवारी १९६४	भारत	इंग्लंड	अनिर्णित	-	धावफलक
१५–२० नोव्हेंबर १९६९	भारत	ऑस्ट्रेलिया	अनिर्णित	-	धावफलक
२५–३० जानेवारी १९७३	भारत	इंग्लंड	अनिर्णित	-	धावफलक
१८–२३ नोव्हेंबर १९७६	भारत	न्यूझीलंड	अनिर्णित	-	धावफलक
२–८ फेब्रुवारी १९७९	भारत	वेस्ट इंडीज	अनिर्णित	-	धावफलक
२–७ ऑक्टोबर १९७९	भारत	ऑस्ट्रेलिया	विजयी	२५३ धावा	धावफलक
२५–३० डिसेंबर १९७९	भारत	पाकिस्तान	अनिर्णित	-	धावफलक
३० जानेवारी – ४ फेब्रुवारी १९८२	भारत	इंग्लंड	अनिर्णित	-	धावफलक
२१–२५ ऑक्टोबर १९८३	भारत	वेस्ट इंडीज	पराभूत	१ डाव आणि ८३ धावा	धावफलक
३१ जानेवारी – ५ फेब्रुवारी १९८५	भारत	इंग्लंड	अनिर्णित	-	धावफलक
१७–२२ डिसेंबर १९८६	भारत	श्रीलंका	अनिर्णित	-	धावफलक
८–१२ डिसेंबर १९९६	भारत	दक्षिण आफ्रिका	विजयी	२८० धावा	धावफलक
२२–२५ ऑक्टोबर १९९९	भारत	न्यूझीलंड	विजयी	८ गडी	धावफलक
२०–२४ नोव्हेंबर २००४	भारत	दक्षिण आफ्रिका	अनिर्णित	-	धावफलक
११–१३ एप्रिल २००८	भारत	दक्षिण आफ्रिका	विजयी	८ गडी	धावफलक
२४–२७ नोव्हेंबर २००९	भारत	श्रीलंका	विजयी	१ डाव आणि १४४ धावा	धावफलक
२२–२६ सप्टेंबर २०१६	भारत	न्यूझीलंड	विजयी	१९७ धावांनी	धावफलक

आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय

ह्या मैदानांवर खेळवल्या गेलेल्या कसोटी सामन्यांची यादी खालीलप्रमाणे आहे.

दिनांक	स्पर्धा	संघ १	संघ २	विजेते	फरक	धावफलक	नोंदी
बुधवार, २४ डिसेंबर १९८६	द्विदेशीय मालिका	भारत	श्रीलंका		११७ धावा	धावफलक
बुधवार, २१ ऑक्टोबर १९८७	रिलायन्स विश्वचषक	श्रीलंका	वेस्ट इंडीज		२५ धावा	धावफलक
बुधवार, २५ ऑक्टोबर १९८९	नेहरु चषक	भारत	इंग्लंड		६ गडी	धावफलक
रविवार, ७ नोव्हेंबर १९९३	हिरो चषक	भारत	श्रीलंका		७ गडी	धावफलक	जवागल श्रीनाथ २४-५
रविवार, ३० ऑक्टोबर १९९४	विल्स विश्व मालिका	भारत	वेस्ट इंडीज		४६ धावा	धावफलक
बुधवार, ६ मार्च १९९६	विल्स विश्वचषक	भारत	झिम्बाब्वे		४० धावा	धावफलक
मंगळवार, ७ एप्रिल १९९८	पेप्सी त्रिकोणी मालिका	भारत	ऑस्ट्रेलिया		६ गडी	धावफलक
सोमवार, ११ डिसेंबर २०००	द्विदेशीय मालिका	भारत	झिम्बाब्वे		९ गडी	धावफलक
सोमवार, २८ जानेवारी २००२	द्विदेशीय मालिका	भारत	इंग्लंड		८ गडी	धावफलक
शुक्रवार, १५ एप्रिल २००५	द्विदेशीय मालिका	भारत	पाकिस्तान		५ गडी	धावफलक
रविवार, ११ नोव्हेंबर २००७	द्विदेशीय मालिका	भारत	पाकिस्तान		४६ धावा	धावफलक
गुरुवार, २० नोव्हेंबर २००८	द्विदेशीय मालिका	भारत	इंग्लंड		१६ धावांनी	धावफलक
बुधवार, २७ नोव्हेंबर २०१३	द्विदेशीय मालिका	भारत	वेस्ट इंडीज		५ गडी	धावफलक
रविवार, ११ ऑक्टोबर २०१५	गांधी-मंडेला मालिका	भारत	दक्षिण आफ्रिका		५ धावा	धावफलक	द.आ. ३०३/५; रोहित शर्मा १५० (१३३)

आंतरराष्ट्रीय टी२०

ह्या मैदानांवर खेळवल्या गेलेल्या टी२० सामन्यांची यादी खालीलप्रमाणे आहे.

दिनांक	संघ १	संघ २	निकाल	फरक	धावफलक
२६ जानेवारी २०१७	भारत	इंग्लंड	इंग्लंड	५ धावा	धावफलक