षोडशोपचार पूजा

भारतीय संस्कृतीमध्ये पूजा विधीत सोळा उपचार प्रचलित आहेत. अश्या पूजेला षोडशोपचार पूजा असे म्हणतात.

• सोळा उपचार

1. आवाहन - देवदेवतांना पूजेसाठी आमंत्रण करणे.
2. आसन - त्यांना स्थानापन्न होण्यासाठी आसन देणे.
3. पाद्य - त्यांचे पाय धुणे.
4. अर्घ्य - फूल, गंथ, अक्षता आणि पाणी आचमन पळीत एकत्र करून सन्मानपूर्वक अर्पण करणे.
5. आचमनीय - देवाला पिण्यासाठी पाणी देणे.
6. स्नान - देवदेवतांना अंघोळ घालणे.
7. वस्त्र - त्यांना वस्त्र नेसवणे.
8. यज्ञोपवीत - देवांना जानवे घालणे.
9. अनुलेपन - त्यांच्या कपाळावर गंध लावणे.
10. पुष्प - त्यांना फुले वाहणे.
11. धूप - त्यांना उदबत्ती ओवाळणे.
12. दीप - त्यांना निरांजन ओवाळणे.
13. नैवेद्य - त्यांना नैवेद्य दाखविणे.
14. नमस्कार - त्यांना वंदन करणे.
15. प्रदक्षिणा - देवदेवतांना भोवती फेरी मारणे.
16. विसर्जन - मंत्रपुष्पांजली म्हणून पूजाविधी समाप्त करणे.

हे सुद्धा पहा

• पूजा
• पंचायतन पूजा
• मूर्तिपूजा
• अभिषेक