कर्नाटकमधील जिल्हे

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

भारताच्या कर्नाटक राज्यात ३१ जिल्ह्यांचा समावेश होतो, त्यांची ४ प्रशासकीय विभागांमध्ये विभागणी करण्यात आली आहे. राज्यामध्ये भौगोलिकदृष्ट्या 3 प्रमुख प्रदेश आहेत: करावलीचा किनारी प्रदेश, पश्चिम घाटाचा समावेश असलेला डोंगराळ मालेनाडू प्रदेश आणि दख्खनच्या पठाराच्या मैदानाचा समावेश असलेला बायलुसेमी प्रदेश.

इतिहास[संपादन]

1956 मध्ये म्हैसूर आणि कूर्ग ही पूर्वीची राज्ये बॉम्बे, हैदराबाद आणि मद्रास या पूर्वीच्या राज्यांतील कन्नड भाषिक जिल्ह्यांमध्ये विलीन करून म्हैसूर राज्याची निर्मिती करण्यात आली. बेंगळुरू, कोलार, तुमाकुरु, मंड्या, म्हैसूर, हसना, चिक्कमगालुरू, शिवमोग्गा, चित्रदुर्ग आणि बल्लारी या दहा जिल्ह्यांचे एकत्रित म्हैसूर राज्य बनले होते जे 1953 मध्ये मद्रास राज्यातून म्हैसूरला हस्तांतरित करण्यात आले होते, जेव्हा आंध्र प्रदेश हे नवीन राज्य होते. मद्रासच्या उत्तर जिल्ह्य़ातून निर्माण झाले. कूर्ग राज्य हा कोडागु म्हणून ओळखला जाणारा जिल्हा बनला, दक्षिण कन्नड मद्रास राज्यातून, उत्तरा कन्नड, धारवाडा, बेलगावी आणि विजयपुरा बॉम्बे राज्यातून हस्तांतरित करण्यात आले. हैदराबाद राज्यातील बिदर, कलबुर्गी आणि रायचुरु. 1973 मध्ये राज्याचे नाव बदलून कर्नाटक हे नवीन नाव ठेवण्यात आले.

  • 15 ऑगस्ट 1986 रोजी मुख्यमंत्री रामकृष्ण हेगडे यांच्या प्रशासनाने पूर्वीच्या बेंगळुरूपासून बेंगळुरू ग्रामीण आणि बेंगळुरू शहरी या दोन जिल्ह्यांची निर्मिती केली.
  • 25 ऑगस्ट 1997 रोजी मुख्यमंत्री जे. एच. पटेल यांच्या प्रशासनाने नवीन सात जिल्ह्यांची निर्मिती केली.
  1. म्हैसूरपासून चामराजनगर
  2. चित्रदुर्ग, बल्लारी आणि शिवमोग्गा यांच्यापासून दावणगेरे
  3. विजयपुरापासून बागलकोट
  4. धारवाडपासून गदगा आणि हावेरी ही दोन जिल्हे
  5. दक्षिण कन्नडपासून उडुपी
  6. रायचुरु पासून कोपला
  • 21 जून 2007 रोजी मुख्यमंत्री एच.डी. कुमारस्वामी यांच्या प्रशासनाने बंगळुरू ग्रामीणपासून रामनगर तर कोलारपासून चिक्कबल्लापुरा या दोन जिल्ह्यांची निर्मिती केली.

प्रशासकीय रचना[संपादन]

बेळगांव विभाग बंगळूर विभाग गुलबर्गा विभाग मैसूर विभाग

जिल्ह्याची यादी[संपादन]

क्र. नाव कोड स्थापना मुख्यालय क्षेत्रफळ (किमी२) लोकसंख्या (२०११) नकाशा
१ उडुपी UD 25 August 1997[२] उडुपी ३,८८० चौ. किमी (१,५०० चौ. मैल) 1,177,361 ३२९ /चौ. किमी (८५० /चौ. मैल)
२ उत्तर कन्नड UK 1 नोव्हेंबर 1956 कारवार १०,२९१ चौ. किमी (३,९७३ चौ. मैल) 1,437,169 १४० /चौ. किमी (३६० /चौ. मैल)
३ कोडागु KD 1 नोव्हेंबर 1956 मडिकेरी ४,१०२ चौ. किमी (१,५८४ चौ. मैल) 554,519 १३५ /चौ. किमी (३५० /चौ. मैल)
४ कोप्पळ KP 24 August 1997[२] कोप्पळ ७,१८९ चौ. किमी (२,७७६ चौ. मैल) 1,389,920 २५० /चौ. किमी (६५० /चौ. मैल)
५ कोलार KL 1 नोव्हेंबर 1956 कोलार ३,९६९ चौ. किमी (१,५३२ चौ. मैल)[३] 1,536,401 ३८६ /चौ. किमी (१,००० /चौ. मैल)
६ गदग GA 24 August 1997[२] गदग ४,६५६ चौ. किमी (१,७९८ चौ. मैल) 1,064,570 २२९ /चौ. किमी (५९० /चौ. मैल)
७ गुलबर्गा GU 1 नोव्हेंबर 1956 गुलबर्गा १०,९५१ चौ. किमी (४,२२८ चौ. मैल) 2,566,326 २३४ /चौ. किमी (६१० /चौ. मैल)
८ चामराजनगर CJ 15 August 1997[२] चामराजनगर ५,१०१ चौ. किमी (१,९७० चौ. मैल) 1,020,791 १८१ /चौ. किमी (४७० /चौ. मैल)
९ चिकबल्लपूर 10 सप्टेंबर 2007[२] चिकबल्लपूर ४,५२४ चौ. किमी (१,७४७ चौ. मैल)[४] 1,255,104 २९६ /चौ. किमी (७७० /चौ. मैल)
१० चिकमगळूर CK 1 नोव्हेंबर 1956 चिकमगळूर ७,२०१ चौ. किमी (२,७८० चौ. मैल) 1,137,961 १५८ /चौ. किमी (४१० /चौ. मैल)
११ चित्रदुर्ग CT 1 नोव्हेंबर 1956 चित्रदुर्ग ८,४४० चौ. किमी (३,२६० चौ. मैल) 1,659,456 १९७ /चौ. किमी (५१० /चौ. मैल)
१२ तुमकुर TU 1 नोव्हेंबर 1956 तुमकुर १०,५९७ चौ. किमी (४,०९२ चौ. मैल) 2,678,980 २५३ /चौ. किमी (६६० /चौ. मैल)
१३ दक्षिण कन्नड DK 1 नोव्हेंबर 1956 मंगळूर ४,५६० चौ. किमी (१,७६० चौ. मैल) 2,089,649 ४३० /चौ. किमी (१,१०० /चौ. मैल)
१४ दावणगेरे DA 15 August 1997[२] दावणगेरे ५,९२४ चौ. किमी (२,२८७ चौ. मैल) 1,945,497 ३२८ /चौ. किमी (८५० /चौ. मैल)
१५ धारवाड DH 1 नोव्हेंबर 1956 धारवाड ४,२६० चौ. किमी (१,६४० चौ. मैल) 1,847,023 ४३४ /चौ. किमी (१,१२० /चौ. मैल)
१६ बंगळूर ग्रामीण BR 15 August 1986[५] बंगळूर २,२५९ चौ. किमी (८७२ चौ. मैल) 990,923 ४३१ /चौ. किमी (१,१२० /चौ. मैल)
१७ बंगळूर नागरी BN 1 नोव्हेंबर 1956 बंगळूर २,१९० चौ. किमी (८५० चौ. मैल) 9,621,551 ४,३८१ /चौ. किमी (११,३५० /चौ. मैल)
१८ बागलकोट BK 15 ऑगस्ट 1997[२] बागलकोट ६,५७५ चौ. किमी (२,५३९ चौ. मैल) 1,889,752 २८८ /चौ. किमी (७५० /चौ. मैल)
१९ बीदर BD 1 नोव्हेंबर 1956 बीदर ५,४४८ चौ. किमी (२,१०३ चौ. मैल) 1,703,300 ३१३ /चौ. किमी (८१० /चौ. मैल)
२० बेल्लारी BL 1 नोव्हेंबर 1956 बेल्लारी ८,४५० चौ. किमी (३,२६० चौ. मैल) 2,452,595 २९० /चौ. किमी (७५० /चौ. मैल)
२१ बेळगाव BG 1 नोव्हेंबर 1956 बेळगाव १३,४१५ चौ. किमी (५,१८० चौ. मैल) 4,779,661 ३५६ /चौ. किमी (९२० /चौ. मैल)
२२ मंड्या MA 1 नोव्हेंबर 1956 मंड्या ४,९६१ चौ. किमी (१,९१५ चौ. मैल) 1,805,769 ३६४ /चौ. किमी (९४० /चौ. मैल)
२३ म्हैसूर MY 1 नोव्हेंबर 1956 म्हैसूर ६,८५४ चौ. किमी (२,६४६ चौ. मैल) 3,001,127 ४७६ /चौ. किमी (१,२३० /चौ. मैल)
२४ यादगीर 30 डिसेंबर 2009 यादगीर ५,२७३ चौ. किमी (२,०३६ चौ. मैल) 1,174,271 २२३ /चौ. किमी (५८० /चौ. मैल)
२५ रायचूर RA 1 नोव्हेंबर 1956 रायचूर ६,८२७ चौ. किमी (२,६३६ चौ. मैल) 1,928,812 २२८ /चौ. किमी (५९० /चौ. मैल)
२६ रामनगर 10 September 2007[२] रामनगर ३,५५६ चौ. किमी (१,३७३ चौ. मैल) 1,082,636 ३०८ /चौ. किमी (८०० /चौ. मैल)
२७ विजापूर BJ 1 नोव्हेंबर 1956 विजापूर १०,४९४ चौ. किमी (४,०५२ चौ. मैल) 2,177,331 २०७ /चौ. किमी (५४० /चौ. मैल)
२८ विजयनगर VN 18 नोव्हेंबर 2020 होस्पेट
२९ शिमोगा SH 1 नोव्हेंबर 1956 शिमोगा ८,४७७ चौ. किमी (३,२७३ चौ. मैल) 1,752,753 २०७ /चौ. किमी (५४० /चौ. मैल)
३० हसन HS 1 नोव्हेंबर 1956 हसन ६,८१४ चौ. किमी (२,६३१ चौ. मैल) 1,776,421 २६१ /चौ. किमी (६८० /चौ. मैल)
३१ हावेरी HV 24 August 1997[२] हावेरी ४,८२३ चौ. किमी (१,८६२ चौ. मैल) 1,597,668 ३३१ /चौ. किमी (८६० /चौ. मैल)

हे देखील पहा[संपादन]

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ "'विजयनगर' कर्नाटकातील ३१ वा जिल्हा; बळ्ळारी जिल्ह्याचे विभाजन". सनातन प्रभात (इंग्रजी भाषेत). 2020-11-20. 2022-05-12 रोजी पाहिले.
  2. ^ a b c d e f g h i "A Handbook of Karnataka — Administration" (PDF). Government of Karnataka. pp. 354, 355. Archived from the original (pdf) on 2011-10-08. 16 नोव्हेंबर 2010 रोजी पाहिले.
  3. ^ "Kolar district at a glance" (pdf). 18 नोव्हेंबर 2010 रोजी पाहिले.
  4. ^ "District Profile — Area and population". Archived from the original on 2010-11-25. 18 नोव्हेंबर 2010 रोजी पाहिले.
  5. ^ "District Profile". 18 नोव्हेंबर 2010 रोजी पाहिले.
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=कर्नाटकमधील_जिल्हे&oldid=2231619" पासून हुडकले