तेलंगणामधील जिल्हे

तेलंगणामधील जिल्ह्यांचे नकाशावरील स्थान

तेलंगणतील सुरुवातीचे १० जिल्हे

भारत देशाच्या तेलंगणा राज्यामध्ये एकूण ३३ जिल्हे आहेत. हे सर्व जिल्हे २०१४ सालापूर्वी आंध्र प्रदेश राज्याचा भाग होते.

इतिहास

हैदराबाद राज्याच्या तेलंगणा प्रदेशात १९४८ मध्ये ८ जिल्ह्यांचा समावेश होता, जेव्हा तो भारताच्या अधिराज्यात सामील झाला होता; ते हैदराबाद, महबूबनगर, मेदक, नलगोंडा, निजामाबाद, आदिलाबाद, करीमनगर आणि वरंगल जिल्हे आहेत. १ ऑक्टोबर १९५३ रोजी वारंगल जिल्ह्याचे विभाजन करून खम्मम जिल्ह्याची निर्मिती करण्यात आली. १ नोव्हेंबर १९५६ रोजी हैदराबाद राज्यातील तेलंगणा प्रदेश आणि आंध्राचे विलीनीकरण करून आंध्र प्रदेश राज्याची स्थापना झाली. प्रशासनाच्या सोयीसाठी भद्राचलम विभाग आणि अस्वराओपेट तालुका भाग गोदावरी जिल्ह्यांमधून खम्मम जिल्ह्यात विलीन करण्यात आले. हैदराबाद जिल्ह्याचे १५ ऑगस्ट १९७८ रोजी हैदराबाद शहरी जिल्हा आणि हैदराबाद ग्रामीण जिल्हा असे विभाजन करण्यात आले. हैदराबाद शहरी जिल्हा चारमिनार, गोलकोंडा, मुशिराबाद आणि सिकंदराबाद तालुक्यांद्वारे बनविला गेला आहे ज्यात फक्त हैदराबाद महानगरपालिकेचा क्षेत्र, सिकंदराबाद छावणी आणि उस्मानिया विद्यापीठ यांचा समावेश आहे. हैदराबाद ग्रामीण जिल्ह्याचे नंतर रंगारेड्डी जिल्हा असे नामकरण करण्यात आले.

२०१४ मध्ये आंध्र प्रदेशातील १० जिल्हे वेगळे करून तेलंगणा हे नवीन राज्य तयार करण्यात आले. भद्राचलम विभागातील सात मंडळे पूर्व गोदावरी जिल्ह्याला परत देण्यात आली. ११ ऑक्टोबर २०१६ रोजी २१ नवीन जिल्हे निर्माण करण्यात आले, ज्यामुळे तेलंगणात ३१ जिल्हे बनले. १७ फेब्रुवारी २०१९ रोजी मुलुगु आणि नारायणपेट हे दोन नवीन जिल्हे निर्माण करण्यात आले आणि एकूण जिल्ह्यांची संख्या ३३ झाली.

यादी

तेलंगणामधील जिल्ह्याची यादी.

अनुक्रमांक	जिल्हा	मुख्यालय	क्षेत्रफळ (किमी२)	लोकसंख्या (२०११ची जनगणना)	मंडळे	घनता (प्रती किमी२)	शहरी (%)	साक्षरता (%)	लिंग गुणोत्तर	नकाशा
१	आदिलाबाद	आदिलाबाद	४,१५३	७,०८,९७२	१८	१७१	२३.६६	६३.४६	९८९
२	भद्राद्री कोठगुडम	कोठगुडम	७,४८३	१०,८०,८५८	२३	१४४	३१.७१	६६.४	१,००८
३	हनमकोंडा	हनमकोंडा	१,३०९	१०,६९,२६१	१४	८१७	६८.५१	७६.१७	९९७
४	हैद्राबाद	हैद्राबाद	२१७	३९,४३,३२३	१६	१८१७२	१००	८३.२५	९५४
५	जगित्याल	जगित्याल	२,४१९	९,८५,४१७	१८	४०७	२२.४६	६०.२६	१,०३६
६	जनगांव	जनगांव	२,१८८	५,६६,३७६	१२	२५९	१२.६	६१.४४	९९७
७	जयशंकर भूपालपल्ली	भूपालपल्ली	२,२९३	४,१६,७६३	११	१८२	१३.७	६१.९७	१,००९
८	जोगुलांबा गदवाल	गदवाल	२,९२८	६,०९,९९०	१२	२०८	१०.३६	४९.८७	९७२
९	कामारेड्डी	कामारेड्डी	३,६६७	९,७२,६२५	२२	२६५	१२.७१	५६.५१	१,०३३
१०	करीमनगर	करीमनगर	२,१२८	१०,०५,७११	१६	४७३	३०.७२	६९.१६	९९३
११	खम्मम	खम्मम	४,३६१	१४,०१,६३९	२१	३२१	२२.६	६५.९५	१,००५
१२	कुमुरम भीम आसिफाबाद	आसिफाबाद	४,८७८	५,१५,८१२	१५	१०६	१६.८६	५६.७२	९९८
१३	महबूबाबाद	महबूबाबाद	२,८७७	७,७४,५४९	१६	२६९	९.८६	५७.१३	९९६
१४	महबूबनगर	महबूबनगर	२,७३८	९,१९,९०३	१५	३३६	३७.२	६३.३४	९३४
१५	मंचिर्याल	मंचिर्याल	४,०१६	८,०७,०३७	१८	२०१	४३.८५	६४.३५	९७७
१६	मेदक	मेदक	२,७८६	७,६७,४२८	२०	२७५	७.६७	५६.१२	१,०२७
१७	मेडचल-मलकाजगिरी	किसरा	१,०८४	२४,६०,०९५	१५	२२६९	९१.४	८२.४८	९५७
१८	मुलुगु	मुलुगु	३,८८१	२,९४,६७१	९	७६	५	६३.५७	९६८
१९	नलगोंडा	नलगोंडा	७,१२२	१६,१८,४१६	३१	२२७	२२.७६	६३.७५	९७८
२०	नारायणपेट	नारायणपेट	२३३६	५,६६,८७४	११	२४३	११.१	४९.९३	१००९
२१	नागरकर्नूल	नागरकर्नूल	६,९२४	८,६१,७६६	२०	१२४	१०.१९	५४.३८	९६८
२२	निर्मल	निर्मल	३,८४५	७,०९,४१८	१९	१८५	२१.३८	५७.७७	१,०४६
२३	निजामाबाद	निजामाबाद	४,२८८	१५,७१,०२२	२९	३६६	२९.५८	६४.२५	१,०४४
२४	पेद्दपल्ली	पेद्दपल्ली	२,२३६	७,९५,३३२	१४	३५६	३८.२२	६५.५२	९९२
२५	राजन्ना सिरिसिल्ला	सिरिसिल्ला	२,०१९	५,५२,०३७	१३	२७३	२१.१७	६२.७१	१,०१४
२६	रंगारेड्डी	हैद्राबाद	५,०३१	२४,२६,२४३	२७	४८२	५७.७	७१.८८	९५०
२७	संगारेड्डी	संगारेड्डी	४,४६४	१५,२७,६२८	२६	३४२	३४.६९	६४.०८	९६५
२८	सिद्दिपेट	सिद्दिपेट	३,६३२	१०,१२,०६५	२४	२७९	१३.७४	६१.६१	१,००८
२९	सूर्यापेट	सूर्यापेट	३,३७४	१०,९९,५६०	२३	३२६	१५.५६	६४.११	९९६
३०	विकाराबाद	विकाराबाद	३,३८६	९,२७,१४०	१८	२७४	१३.४८	५७.९१	१,००१
३१	वनपर्ति	वनपर्ति	२,१५२	५,७७,७५८	१४	२६८	१५.९७	५५.६७	९६०
३२	वरंगल	वरंगल	१,७६६	७,१८,५३७	१३	४०७	६.९९	६१.२६	९९४
३३	यदाद्रि भुवनगिरी	भुवनगिरी	३,२५३	७,३९,४४८	१६	२२७	१६.६६	६५.५३	९७३
एकूण	–	–	१,११,२३४	३,५०,०३,६७४	५८९	३१५	३८.८८	६६.५४	९८८	–

हे देखील पहा

• भारतातील जिल्ह्यांची यादी
• तेलंगणा