Jump to content

रतन टाटा

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
रतन टाटा
जन्म २८ डिसेंबर, १९३७ (1937-12-28)
मुंबई, ब्रिटिश भारत
मृत्यू ९ ऑक्टोबर, २०२४ (वय ८६)[१]
मुंबई, भारत
निवासस्थान कुलाबा, मुंबई, भारत
राष्ट्रीयत्व भारतभारतीय
वांशिकत्व पारशी
नागरिकत्व भारतीय
प्रशिक्षणसंस्था कॉर्नेल विद्यापीठ, हार्वर्ड विद्यापीठ
कारकिर्दीचा काळ इ.स. १९६२ ते इ.स. २०१२
मालक टाटा उद्योगसमूह
प्रसिद्ध कामे टाटा नॅनो
धर्म पारशी धर्म
पुरस्कार  • पद्मभूषण पुरस्कार(२०००),
 • महाराष्ट्र भूषण पुरस्कार(२००६),
 • पद्मविभूषण पुरस्कार(२००८),
 • ऑर्डर ऑफ द ब्रिटिश एम्पायर(२०१४),
 • आसाम बैभव (2021),
 • ऑर्डर ऑफ ऑस्ट्रेलिया(२०२३)
संकेतस्थळ
http://www.tata.in/aboutus/articles/inside.aspx?artid=uBZjT+/ooH8= Ratan N Tata

रतन नवल टाटा (२८ डिसेंबर, १९३७ - ९ ऑक्टोबर, २०२४[१]) हे एक भारतीय उद्योगपती आणि टाटा सन्सचे माजी अध्यक्ष होते. १९९० ते २०१२ या काळात ते टाटा समूहाचे अध्यक्ष होते आणि ऑक्टोबर २०१६ ते फेब्रुवारी २०१७ या कालावधीत ते समूहाचे अंतरिम अध्यक्ष होते, तसेच त्यांच्या चॅरिटेबल ट्रस्टचे नेतृत्व करत होते.[२] ते पद्मविभूषण (२००८) आणि पद्मभूषण (२०००) या भारतातील दोन सर्वोच्च नागरी पुरस्कारांचे प्राप्तकर्ते आहेत.[३]

१९३७ मध्ये जन्मलेले रतन हे टाटा कुटुंबातील वंशज आणि नवल टाटा यांचे पुत्र आहेत, ज्यांना नंतर टाटा समूहाचे संस्थापक जमशेटजी टाटा यांचे पुत्र रतनजी टाटा यांनी दत्तक घेतले होते. ते कॉर्नेल युनिव्हर्सिटी कॉलेज ऑफ आर्किटेक्चर आणि हार्वर्ड बिझनेस स्कूलचे व्यवस्थापन कार्यक्रमाचे माजी विद्यार्थी आहेत जेथे त्यांनी १९७५ मध्ये शिक्षण पूर्ण केले.[४] १९६१ मध्ये ते त्यांच्या कंपनीत रुजू झाले. तेव्हा ते टाटा स्टीलच्या शॉप फ्लोअरवर काम करायचे आणि १९९१ मध्ये जेआरडी टाटा यांच्या निवृत्तीनंतर ते त्यांचे उत्तराधिकारी होते. त्यांनी टाटा टी मिळवून टेटली विकत घेतली, टाटा मोटर्स घेऊन जग्वार लँड रोव्हर विकत घेतली आणि टाटा स्टील घेऊन कोरस कंपनीचे अधिग्रहण केले. त्यांनी मोठ्या प्रमाणावर भारत-केंद्री गटातील टाटा समूहाला जागतिक व्यवसायात रूपांतरित करण्याच्या प्रयत्न केला.

प्रारंभिक जीवन

[संपादन]
मुख्य लेख: टाटा कुटुंब

रतन टाटा यांचा जन्म २८ डिसेंबर १९३७ रोजी ब्रिटिश राजवटीत मुंबई येथे झाला होता. ते नवल टाटा यांचे पुत्र आहेत, ज्यांचा जन्म सुरत येथे झालेल्या आणि नंतर टाटा कुटुंबात दत्तक घेतले गेले. टाटा समूहाचे संस्थापक जमशेदजी टाटा यांच्या भाची सूनी टाटा या त्यांच्या आई होत. टाटांचे आजोबा होर्मुसजी टाटा हे रक्ताने टाटा कुटुंबाचे सदस्य होते. 1948 मध्ये, टाटा 10 वर्षांचे असताना, त्यांचे आई-वडील विभक्त झाले तेव्हा, आणि त्यानंतर त्यांचे संगोपन केले आणि रतनजी टाटा यांच्या आजी आणि विधवा नवजबाई टाटा यांनी त्यांना दत्तक घेतले.[५] त्यांना एक धाकटा भाऊ, जिमी टाटा आहे [६] आणि, नोएल टाटा हे सावत्र भाऊ आहेत, जे त्यांच्या वडिलांच्या दुसऱ्या पत्नी सिमोन टाटा यांचे पुत्र आहेत. टाटांची पहिली भाषा गुजराती आहे. [७]

शिक्षण

[संपादन]

मुंबईच्या कॅम्पियन स्कूलमध्ये त्यांनी आठवीपर्यंत शिक्षण घेतले. त्यानंतर, त्यांनी मुंबईतील कॅथेड्रल आणि जॉन कॉनन स्कूल, शिमला येथील बिशप कॉटन स्कूलमध्ये शिक्षण घेतले. नंतर त्यांनी १९५५ मध्ये न्यू यॉर्क येथील रिव्हरडेल कंट्री स्कूलमध्ये पदवी पर्यंतचे शिक्षण पूर्ण केले.[८][९] पदवी घेतल्यानंतर, टाटा यांनी कॉर्नेल विद्यापीठात प्रवेश घेतला, ज्यामधून त्यांनी १९५९ साली वास्तुशास्त्र मध्ये पदवी प्राप्त केली. १९७५ मध्ये, त्यांनी हार्वर्ड बिझनेस स्कूलच्या सात-आठवड्याच्या प्रगत व्यवस्थापन कार्यक्रमात भाग घेतला.[१०][११] कॉर्नेलमध्ये असताना, टाटा अल्फा सिग्मा फी फ्रेटरनिटीचे सदस्य बनले. २००८ मध्ये, टाटाने कॉर्नेलला $50 दशलक्ष भेट दिली, जे विद्यापीठाच्या इतिहासातील सर्वात मोठे आंतरराष्ट्रीय देणगीदार बनले. याच काळात टाटा समूहाचे तत्कालीन प्रमुख जे.आर.डी. टाटा यांच्याशी त्यांची भेट झाली.

जीवन

[संपादन]
दिल्ली येथे रतन टाटा

टाटा समूहाचे संस्थापक असलेल्या जमशेदजी टाटांचा नातू अशा पद्धतीने धडपड करतो आहे हे पाहून जे. आर. डी. प्रभावित झाले. आजीची तब्येत बिघडल्यामुळे तिला भेटायला भारतात आलेल्या रतन यांना जे. आर. डी. यांनी टाटा उद्योगसमूहामध्ये येण्याचे निमंत्रण दिले. इ.स. १९६२ च्या डिसेंबर महिन्यात रतन टाटा समूहात दाखल झाले; मात्र समूहाच्या परंपरेनुसार ६२ ते ७१ त्यांना विविध कंपन्यांमध्ये काम करण्यास सांगण्यात आले. जमशेदपूरच्या टाटा स्टीलमध्ये अगदी कोळसा उचलण्यापासून ते भट्टीपाशी काम करण्यापर्यंतचे सर्व अनुभव घेतल्यानंतरच इ.स. १९७१ मध्ये त्यांच्याकडे टाटा समूहातील नेल्को या कंपनीची धुरा सोपविण्यात आली. नेल्को ही तोट्यात चालणारी कंपनी होती. रेडिओ आणि टेलिव्हिजनचे उत्पादन करणारी ही कंपनी पुढील तीन वर्षांमध्ये स्वतःच्या पायावर उभी करण्यात रतन टाटा यांनी यश मिळविले. संपूर्ण बाजारपेठेतील नेल्कोचा हिस्सा दोन टक्‍क्‍यांवरून वीस टक्के झाला; पण देशात आणीबाणी जाहीर झाली. पाठोपाठ आलेल्या मंदीमध्ये नेल्कोला आपल्या कामगारांच्या मागण्या मान्य करण्यात अपयश आले आणि ही कंपनी बंद पडली. रतन टाटा यांना अनुभवाला आलेले ते पहिले अपयश होते. इ.स. १९७७ मध्ये रतन टाटांवर एम्प्रेस मिल या टाटा समूहातील बंद पडावयास आलेल्या मिलची जबाबदारी सोपविण्यात आली. एम्प्रेस मिलच्या यंत्रसामग्रीमध्ये अनेक वर्षांमध्ये गुंतवणूक करण्यात आली नव्हती. कामगारांची संख्याही मोठी आणि त्याच्या तुलनेत उत्पादन तूटपुंजे असे चित्र असलेल्या या मिलमध्ये पन्नास लाख रुपयांची गुंतवणूक करण्याची विनंती रतन टाटा यांनी टाटा उद्योगसमूहाला केली; पण नानी पालखीवाला, अजित केरकर आणि रुसी मोदी या संचालकांनी त्याला विरोध केल्याने अखेर ही मिलही बंद करण्यात आली. रतन टाटांच्या नावावर दुसरे अपयश जमा झाले. या सर्व प्रकारामुळे रतन टाटा चांगलेच दुखावले गेले होते; पण त्याचबरोबर अनुभवाच्या शाळेमध्ये बरेच काही शिकले होते. इ.स. १९८१ मध्ये जे. आर. डी. टाटा यांनी त्यांच्याकडे टाटा इंडस्टीजची सूत्रे सोपविली. त्याच वेळेस ते त्यांचे वारसदार आणि टाटा उद्योगसमूहाचे भावी प्रमुख असणार हे स्पष्ट झाले होते. इ.स. १९९१ मध्ये जे. आर. डी. यांनी स्वतःच उद्योगसमूहाची सर्व सूत्रे रतन टाटांकडे सोपवून निवृत्ती पत्करली. त्यानंतर सुरू झालेली यशाची मालिका आणि नवे विक्रम अजूनही सुरूच आहेत. कोरस, जग्वार, टेटली सारख्या जगातल्या नामांकित कंपन्या टाटांनी खरेदी केल्या. या भरारीनं देशातल्या तरुणांना नवी ऊर्जा दिली.` मोठी स्वप्न पाहाणं आणि ती प्रत्यक्षात आणणं ` हा रतन टाटांचा स्वभाव. याच स्वप्नांमधून इंडिगो आणि नॅनोची निर्मिती झाली आणि कुठलीच गोष्ट अशक्य नाही हे टाटांनी सिद्ध केलं. हे यश मिळवत असतांना टाटांनी कधीच आपल्या मुल्यांशी तडजोड केली नाही. यामुळंच सचोटी, गुणवत्ता म्हणजे टाटा हे समीकरण तयार झालंय. निवृत्ती नंतर ते नव उद्योजकांना प्रोत्साहन देत आहेत. रतन टाटा यांनी आपले शिक्षण Cathedral and john cannon school(मुंबई)आणि Bishop Cotton School(शिमला) या ठिकाणी पूर्ण केले.

Jaguar आणि Land Rover सारखेच रतन टाटा यांनी बऱ्याच कंपन्या विकत घेतल्या त्यात २००० मध्ये टेंटलीला विकत घेतले आणि जगातील सर्वात मोठी टी बेग्ज बनवणारी कंपनी निर्माण केली. २००४ मध्ये साऊथ कोरिया मधील Daewoo Commercial Vehicleला रतन टाटा यांनी विकत घेतले. २००७ मध्ये टाटा ने लंडनमधील Corus Group ही स्टील कंपनी विकत घेतली. नंतर तिचे नाव Tata Steel Europe ठेवण्यात आले.

वैयक्तिक जीवन आणि मृत्यू

[संपादन]

टाटा यांनी कधीही लग्न केले नाही आणि त्यांना मूलबाळ नव्हते. 2011 मध्ये, त्यांनी सांगितले की, "मी चार वेळा लग्न करण्याच्या जवळ आलो आणि प्रत्येक वेळी मी भीतीने किंवा एका कारणास्तव मागे हटलो."

टाटा यांना श्वासोच्छवासामुळे गंभीर अवस्थेत ब्रीच कँडी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले होते आणि 7 ऑक्टोबर 2024 पासून त्यांना अतिदक्षता विभागात ठेवण्यात आले होते. वय-संबंधित समस्यांमुळे 9 ऑक्टोबर 2024 रोजी वयाच्या 86 व्या वर्षी, भारतीय प्रमाण वेळेनुसार रात्री 11.30 वाजता त्यांचा मृत्यू झाला. त्यांच्या निधनानंतर महाराष्ट्र सरकार आणि झारखंड सरकारने एक दिवसाचा शोक जाहीर केला.

10 ऑक्टोबर रोजी टाटा यांचे शासकीय इतमामात अंत्यसंस्कार करण्यात आले. त्यांच्या पार्थिवावर वरळी येथील स्मशानभूमीत अंत्यसंस्कार करण्यात आले. त्यांच्या अंतिम संस्कारादरम्यान त्यांना लष्करी आणि 21 तोफांची सलामी देण्यात आली. मुंबई पोलिसांनी समारंभपूर्वक गार्ड ऑफ ऑनर दिला आणि त्यांचे पार्थिव भारतीय ध्वजात गुंडाळले गेले.

सन्मान आणि पुरस्कार

[संपादन]
राष्ट्रपती भवनात रतन टाटा यांना पद्मविभूषण प्रदान करताना राष्ट्रपती प्रतिभा पाटील (२००८)

रतन टाटा यांना २००० मध्ये पद्मभूषण आणि २००८ मध्ये पद्मविभूषण, भारत सरकारचा तिसरा आणि दुसरा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान करण्यात आला [१२] टाटा यांना २००६ मध्ये महाराष्ट्रातील सार्वजनिक प्रशासनातील त्यांच्या कामासाठी ' महाराष्ट्र भूषण ' आणि आसाममध्ये कर्करोगाच्या उपचारात योगदान दिल्याबद्दल २०२१ मध्ये ' आसाम वैभव ' असे विविध राज्य नागरी सन्मानही मिळाले आहेत. [१३]

इतर काही पुरस्कार:

वर्ष नाव पुरस्कार देणारी संस्था संदर्भ
२००१ व्यवसाय प्रशासनाचे मानद डॉक्टर ओहायो स्टेट युनिव्हर्सिटी [१४]
२००४ ओरिएंटल रिपब्लिक ऑफ उरुग्वेचे पदक उरुग्वे सरकार [१५]
तंत्रज्ञानाचे मानद डॉक्टर एशियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी . [१६]
२००५ आंतरराष्ट्रीय विशिष्ट कामगिरी पुरस्कार B'nai B'rith इंटरनॅशनल [१७]
डॉक्टर ऑफ सायन्स (मानद) वॉरविक विद्यापीठ . [१८]
२००६ मानद डॉक्टर ऑफ सायन्स भारतीय तंत्रज्ञान संस्था, चेन्नई [१९]
जबाबदार भांडवलशाही पुरस्कार विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या प्रेरणा आणि ओळखीसाठी (FIRST) [२०]
२००७ मानद फेलोशिप लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स अँड पॉलिटिकल सायन्स [२१]
परोपकाराचे कार्नेगी पदक आंतरराष्ट्रीय शांततेसाठी कार्नेगी एंडोमेंट [२२]
२००८ कायद्याचे मानद डॉक्टर युनिव्हर्सिटी ऑफ केंब्रिज [२३]
मानद डॉक्टर ऑफ सायन्स भारतीय तंत्रज्ञान संस्था, मुंबई [२४]
मानद डॉक्टर ऑफ सायन्स भारतीय तंत्रज्ञान संस्था, खरगपूर [२५]
सन्माननीय नागरिक पुरस्कार सिंगापूर सरकार [२६] [२७]
मानद फेलोशिप अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान संस्था, युनायटेड किंग्डम [२८]
प्रेरित नेतृत्व पुरस्कार परफॉर्मन्स थिएटर [२९]
२००९ ऑनररी नाइट कमांडर ऑफ द ऑर्डर ऑफ द ब्रिटिश एम्पायर (KBE) दुसरी एलिझाबेथ [३०]
अभियांत्रिकीमध्ये आजीवन योगदान पुरस्कार (२००८) भारतीय राष्ट्रीय अभियांत्रिकी अकादमी (INAE) [३१]
इटालियन रिपब्लिक तर्फे 'ऑर्डर ऑफ मेरिटचे ग्रँड ऑफिसर' इटली सरकार [३२]
२०१० कायद्याचे मानद डॉक्टर युनिव्हर्सिटी ऑफ केंब्रिज [३३]
हॅड्रियन पुरस्कार जागतिक स्मारक निधी [३४]
ओस्लो बिझनेस फॉर पीस अवॉर्ड पीस फाउंडेशनसाठी व्यवसाय [३५]
लीजेंड इन लीडरशिप अवॉर्ड येल विद्यापीठ [३६]
कायद्याचे मानद डॉक्टर पेपरडाइन विद्यापीठ [३७]
शांतता पुरस्कारासाठी व्यवसाय पीस फाउंडेशनसाठी व्यवसाय [३८]
वर्षातील व्यावसायिक नेता आशियाई पुरस्कार [३९]
२०१२ मानद सहकारी [४०] द रॉयल ॲकॅडमी ऑफ इंजिनीअरिंग [४०] [४१]
डॉक्टर ऑफ बिझनेस ऑनरीस कौसा न्यू साउथ वेल्स विद्यापीठ [४२]
ग्रँड कॉर्डन ऑफ द ऑर्डर ऑफ द राइजिंग सन जपान सरकार [४३]
जीवनगौरव पुरस्कार रॉकफेलर फाउंडेशन [४४]
२०१३ परदेशी सहकारी राष्ट्रीय अभियांत्रिकी अकादमी [४५]
दशकातील परिवर्तनवादी नेता इंडियन अफेअर्स इंडिया लीडरशिप कॉन्क्लेव्ह २०१३ [४६]
अर्न्स्ट आणि यंग एंटरप्रेन्योर ऑफ द इयर - जीवनगौरव अर्न्स्ट आणि यंग [४७]
व्यवसाय प्रॅक्टिसचे मानद डॉक्टर कार्नेगी मेलॉन विद्यापीठ [४८]
२०१४ व्यवसायाचे मानद डॉक्टर सिंगापूर व्यवस्थापन विद्यापीठ [४९]
सयाजी रत्न पुरस्कार बडोदा मॅनेजमेंट असोसिएशन [५०]
ऑनररी नाइट ग्रँड क्रॉस ऑफ द ऑर्डर ऑफ द ब्रिटिश एम्पायर (GBE) राणी एलिझाबेथ II [५१] [५२]
कायद्याचे मानद डॉक्टर यॉर्क युनिव्हर्सिटी, कॅनडा [५३]
२०१५ ऑटोमोटिव्ह इंजिनिअरिंगचे मानद डॉक्टर क्लेमसन विद्यापीठ [५४]
सयाजी रत्न पुरस्कार बडोदा मॅनेजमेंट असोसिएशन, HEC पॅरिस [५५]
२०१६ लीजन ऑफ ऑनरचा कमांडर फ्रान्स सरकार [५६]
२०१८ अभियांत्रिकीतील मानद डॉक्टर स्वानसी विद्यापीठ [५७] [५८]
२०२२ साहित्याचे मानद डॉक्टर HSNC विद्यापीठ [५९] [६०]
२०२३ ऑर्डर ऑफ ऑस्ट्रेलियाचे मानद अधिकारी (AO) राजा चार्ल्स तिसरा [६१]
२०२३ महाराष्ट्र उद्योगरत्न महाराष्ट्र शासन [६२]

लोकप्रिय संस्कृतीत

[संपादन]

Mega Icons (2018-2020), नॅशनल जिओग्राफिक वरील प्रमुख भारतीय व्यक्तींबद्दलची भारतीय माहितीपट टेलिव्हिजन मालिका, रतन टाटा यांच्या योगदानासाठी एक भाग समर्पित करते

संदर्भ

[संपादन]
  1. ^ a b "भारताच्या उद्योगविश्वातील रत्न निखळलं! 'पद्मविभूषण' रतन टाटा कालवश, देशाची मोठी हानी". दैनिक लोकमत. ९ ऑक्टोबर २०२४ रोजी पाहिले.
  2. ^ Dec 19, Reeba Zachariah / TNN / Updated:; 2012; Ist, 03:47. "Ratan Tata is chairman emeritus of Tata Sons - Times of India". द टाइम्स ऑफ इंडिया (इंग्रजी भाषेत). 2022-01-11 रोजी पाहिले.CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  3. ^ "List of Fellows - Royal Academy of Engineering". web.archive.org. 2016-06-08. रोजी मूळ पानापासून संग्रहित2016-06-08. 2022-01-11 रोजी पाहिले.CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link)
  4. ^ "Leadership Team | Tata group". www.tata.com (इंग्रजी भाषेत). 2022-01-11 रोजी पाहिले.
  5. ^ Langley (30 March 2008). "Ratan Tata rode the tiger economy and now he drives Jaguar". The Daily Telegraph. 4 October 2012 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 31 March 2012 रोजी पाहिले.
  6. ^ "कौन हैं रतन टाटा के छोटे भाई जिमी, दो कमरे के फ्लैट में जीते हैं साधारण जिंदगी, नहीं रखते मोबाइल". न्यूज १८ (हिंदी भाषेत). १८ ऑक्टोबर २०२४ रोजी पाहिले.
  7. ^ "Thank you, Mr Tata, for thinking of the common man!". Rediff.com. 1 January 2008. 14 July 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 27 February 2018 रोजी पाहिले.
  8. ^ "Ratan Tata goes back to school". टाइम्स ऑफ इंडिया. 31 March 2009. 25 July 2013 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 31 March 2012 रोजी पाहिले.
  9. ^ Philip, Handler; Maddy, Handler (June 2009). "Ratan Tata '59: The Cornell Story". 13 March 2018 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 12 March 2018 रोजी पाहिले. Cite journal requires |journal= (सहाय्य)
  10. ^ "Harvard Business School Receives $50 Million Gift from the Tata Trusts and Companies". 14 October 2010. 3 November 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 6 November 2018 रोजी पाहिले.
  11. ^ "Tata Hall Dedicated at HBS". 10 December 2013. 13 August 2018 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 6 November 2018 रोजी पाहिले.
  12. ^ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. 15 October 2015 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 21 July 2015 रोजी पाहिले.
  13. ^ "Assam CM Announces 'Assam Baibhav' Award To Industrialist Ratan Tata". The Sentinel. 12 December 2021. 18 December 2021 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 18 December 2021 रोजी पाहिले.
  14. ^ "Honorary Degree – University Awards & Recognition – The Ohio State University". Osu.edu. 10 December 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले."Honorary Degree – University Awards & Recognition – The Ohio State University".
  15. ^ [1] Archived 2014-03-20 at the Wayback Machine.
  16. ^ "Asian Institute of Technology confers doctorate on Ratan Tata". Asian Institute of Technology. March 2008. 2012-05-30 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2024-10-10 रोजी पाहिले..
  17. ^ "B'Nai B'Rith International: Past Award Honorees" (PDF). Bnaibrith.org. 18 December 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित (PDF). 2 December 2015 रोजी पाहिले."B'Nai B'Rith International: Past Award Honorees" (PDF).
  18. ^ "University of Warwick confers Honorary Doctor of Science on Ratan Tata". London School of Economics. March 2005. 25 July 2013 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 28 June 2011 रोजी पाहिले."University of Warwick confers Honorary Doctor of Science on Ratan Tata".
  19. ^ "Young engineers should stay back to serve the nation, says Ratan Tata – TAMIL NADU". द हिंदू. 2 July 2006. 2008-10-06 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले..
  20. ^ "Ratan Tata wins responsible capitalism award | Business Standard News". Business Standard India. Press Trust of India. 3 December 2006. 24 November 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले."Ratan Tata wins responsible capitalism award | Business Standard News".
  21. ^ "Ratan Tata becomes an LSE honorary fellow – 2007 – News archive – News – News and media – Home". Lse.ac.uk. रोजी मूळ पानापासून संग्रहित2015-12-08. 2 December 2015 रोजी पाहिले.CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link).
  22. ^ "Carnegie Medal for Philanthropy on Ratan Tata". Carnegie Endowment for International Peace. March 2007. 2011-10-08 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2024-10-10 रोजी पाहिले..
  23. ^ "University of Cambridge confers doctorate on Ratan Tata". University of Cambridge. March 2008. 2 July 2011 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 28 June 2011 रोजी पाहिले."University of Cambridge confers doctorate on Ratan Tata".
  24. ^ "Ratan Tata gets smarter by a degree". Mumbai Mirror. August 2008. 2013-04-11 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2024-10-10 रोजी पाहिले..
  25. ^ "IIT Kharagpur confers doctorate on Ratan Tata". Economic Times. March 2008. 15 July 2012 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 28 June 2011 रोजी पाहिले."IIT Kharagpur confers doctorate on Ratan Tata" Archived 2012-07-15 at Archive.is.
  26. ^ "Singapore confers honorary citizenship on Ratan Tata". India Today. Indo-Asian News Service. 29 August 2008. 8 December 2015 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित."Singapore confers honorary citizenship on Ratan Tata".
  27. ^ "Singapore Confers Prestigious Honorary Citizen Award on Mr Ratan N. Tata". www.mom.gov.sg. 2 August 2008. 30 January 2016 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 25 January 2016 रोजी पाहिले."Singapore Confers Prestigious Honorary Citizen Award on Mr Ratan N. Tata".
  28. ^ "IET Honorary Fellows". The IET. 2 October 2015. 8 December 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले."IET Honorary Fellows".
  29. ^ "The award". The Performance Theatre. 8 December 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले."The award" Archived 2015-12-08 at the Wayback Machine..
  30. ^ "GBE: Ratan Tata receives one of UK's top civilian honours". द इकोनॉमिक टाइम्स. 5 May 2014. 20 June 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 20 June 2015 रोजी पाहिले."GBE: Ratan Tata receives one of UK's top civilian honours" Archived 2015-06-20 at the Wayback Machine..
  31. ^ [2] Archived 2014-07-24 at the Wayback Machine.
  32. ^ "Presidenza Del Consiglio Dei Ministri: Collocati A Riposo (Art: 7)" (PDF). Governo.it. 27 September 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित (PDF). 2 December 2015 रोजी पाहिले."Presidenza Del Consiglio Dei Ministri: Collocati A Riposo (Art: 7)" (PDF).
  33. ^ "Honorary degree 2010 nominations announced | University of Cambridge". Cam.ac.uk. 1 March 2010. 8 December 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले."Honorary degree 2010 nominations announced | University of Cambridge".
  34. ^ "2010 Hadrian Award Gala | World Monuments Fund". Wmf.org. 1 October 2010. 8 December 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले."2010 Hadrian Award Gala | World Monuments Fund".
  35. ^ [3] Archived 2014-04-15 at the Wayback Machine.
  36. ^ "Yale Chief Executive Leadership Institute to Honor Tata Sons Chairman Ratan Tata with "Legend in Leadership Award"". Yale University. September 2010. 25 September 2011 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 28 June 2011 रोजी पाहिले."Yale Chief Executive Leadership Institute to Honor Tata Sons Chairman Ratan Tata with "Legend in Leadership Award"".
  37. ^ "Pepperdine Confers Honorary Doctor of Laws Degree on Ratan N. Tata". Pepperdine University. September 2010. 2011-09-27 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2024-10-10 रोजी पाहिले..
  38. ^ "Seven secure Oslo Business for Peace Awards for 2010 | ICC – International Chamber of Commerce". Iccwbo.org. 5 October 2010. रोजी मूळ पानापासून संग्रहित2016-01-09. 2 December 2015 रोजी पाहिले.CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link).
  39. ^ "Winners of the Asian Awards 2010". द टाइम्स ऑफ इंडिया. October 2010. 2012-11-04 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2024-10-10 रोजी पाहिले..
  40. ^ a b "List of Fellows – Royal Academy of Engineering". Raeng.org.uk. 2016-06-08 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले..
  41. ^ George, Lucie (7 August 2012). "Spotlight on engineering | Foreign Office Blogs". Blogs.fco.gov.uk. 23 March 2014 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले.George, Lucie (7 August 2012).
  42. ^ "Indian industrialist Ratan Tata honorary degree | UNSW Newsroom". Newsroom.unsw.edu.au. 2 November 2012. 8 December 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले."Indian industrialist Ratan Tata honorary degree | UNSW Newsroom".
  43. ^ "Conferment of Japanese Decoration on Mr. Ratan N. Tata, Chairman of Tata Group". Embassy of Japan in India. 29 April 2012. 14 July 2017 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 31 July 2016 रोजी पाहिले."Conferment of Japanese Decoration on Mr. Ratan N. Tata, Chairman of Tata Group".
  44. ^ "Ratan Tata receives lifetime achievement award". Cornell Chronicle. 27 January 2023 रोजी पाहिले."Ratan Tata receives lifetime achievement award".
  45. ^ "National Academy of Engineering Elects 69 Members And 11 Foreign Associates". The National Academies of Sciences, Engineering & Medicine. 7 February 2013. 14 July 2014 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 19 March 2014 रोजी पाहिले."National Academy of Engineering Elects 69 Members And 11 Foreign Associates".
  46. ^ "Dr. Mukesh Batra, Dr. Mukesh Hariawala, Dilip Surana of Microlabs, Upinder Zutshi of Infinite Computers, Dr. Ravindranath of Global Hospitals, Ratan Tata, Priyanka Chopra Among Others Declared Winners". 10 January 2022 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 17 May 2017 रोजी पाहिले."Dr. Mukesh Batra, Dr. Mukesh Hariawala, Dilip Surana of Microlabs, Upinder Zutshi of Infinite Computers, Dr. Ravindranath of Global Hospitals, Ratan Tata, Priyanka Chopra Among Others Declared Winners".
  47. ^ "EY honors Ratan Tata with life time achievement award". Ernst & Young. 2015-09-24 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 6 August 2015 रोजी पाहिले..
  48. ^ "Keynote & Honorees-Commencement Weekend – Carnegie Mellon University". Cmu.edu. 2015-12-02 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले..
  49. ^ "Mr Ratan Tata receives honorary doctorate from SMU | News | Singapore Management University". SMU. 1 March 2014. 8 December 2015 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले."Mr Ratan Tata receives honorary doctorate from SMU | News | Singapore Management University".
  50. ^ "BMA to confer Sayaji Ratna Award on Ratan Tata". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 6 April 2014. 10 April 2014 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 21 August 2014 रोजी पाहिले."BMA to confer Sayaji Ratna Award on Ratan Tata".
  51. ^ "Touched for being awarded GBE by UK: Ratan Tata | business". Hindustan Times. 1 April 2014. 2015-02-16 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले..
  52. ^ "Sir James Bevan presents GBE (Knight Grand Cross) to Ratan Tata – News articles". GOV.UK. 5 May 2014. 9 January 2016 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 7 October 2015 रोजी पाहिले."Sir James Bevan presents GBE (Knight Grand Cross) to Ratan Tata – News articles".
  53. ^ "Ratan Tata gets honorary doctorate from York University of Canada". IANS. news.biharprabha.com. 23 June 2014 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 22 June 2014 रोजी पाहिले."Ratan Tata gets honorary doctorate from York University of Canada".
  54. ^ "2015 SC Automotive Summit & SC Auto Week Agenda" (PDF). Myscma.com. 4 March 2016 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित (PDF). 2 December 2015 रोजी पाहिले."2015 SC Automotive Summit & SC Auto Week Agenda" Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine. (PDF).
  55. ^ "HEC Paris | Ratan N. Tata receives honoris causa degree from HEC Paris". Hec.edu. 2 April 2015. 9 January 2016 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2 December 2015 रोजी पाहिले."HEC Paris | Ratan N. Tata receives honoris causa degree from HEC Paris".
  56. ^ "Highest French civilian distinction, Commandeur de la Légion d'Honneur conferred on Shri Ratan Tata". France in India: French Embassy in New Delhi. 18 March 2016. 4 August 2016 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 31 July 2016 रोजी पाहिले."Highest French civilian distinction, Commandeur de la Légion d'Honneur conferred on Shri Ratan Tata".
  57. ^ "Swansea University Set for New Partnerships in India". Business News Wales. 3 October 2018. 10 January 2022 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 8 April 2020 रोजी पाहिले."Swansea University Set for New Partnerships in India".
  58. ^ "Tata Emeritus Chairman Ratan Tata awarded Honorary Doctorate". www-2018.swansea.ac.uk. 10 January 2022 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 8 April 2020 रोजी पाहिले."Tata Emeritus Chairman Ratan Tata awarded Honorary Doctorate".
  59. ^ "industrialist ratan tata and Governor Bhagat Singh Koshyari attend convocation ceremony of HSNC University in mumbai photos |Photos: रतन टाटांनी वाढवले विद्यार्थ्यांचे मनोबल; विद्यापीठाच्या दीक्षांत समारंभात लावली हजेरी". Loksatta. 11 June 2022. 14 June 2022 रोजी पाहिले."industrialist ratan tata and Governor Bhagat Singh Koshyari attend convocation ceremony of HSNC University in mumbai photos |Photos: रतन टाटांनी वाढवले विद्यार्थ्यांचे मनोबल; विद्यापीठाच्या दीक्षांत समारंभात लावली हजेरी".
  60. ^ Ratan Tata conferred honorary D.Litt.
  61. ^ "Australian Gazette". 17 March 2023."Australian Gazette".
  62. ^ Banerjee, Shoumojit (2023-08-19). "Ratan Tata conferred with Maharashtra govt.'s 'Udyog Ratna' award". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). 2024-10-09 रोजी पाहिले.Banerjee, Shoumojit (19 August 2023).

बाह्य दुवे

[संपादन]
विकिक्वोट
विकिक्वोट
रतन टाटा हा शब्द/शब्दसमूह
विकिक्वोट, या मुक्त मराठी अवतरणकोशात पाहा.
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=रतन_टाटा&oldid=2502329" पासून हुडकले