टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस
ब्रीदवाक्य एक्स्पीरियन्स सर्टन्टी
प्रकार सार्वजनिक
उद्योग क्षेत्र माहिती तंत्रज्ञान
स्थापना १९६८
संस्थापक जे. आर. डी. टाटा
मुख्यालय

मुंबई, भारत

मुंबई
महत्त्वाच्या व्यक्ती रतन टाटा (बोर्ड अध्यक्ष)
एन.चंद्रशेखरनं (मुख्य कार्यकारी अधिकारी, व्यवस्थापकीय संचालक)
एस्‌. पद्मनाभन्‌
पी. वांद्रेवाला
महसूली उत्पन्न १५ अब्ज ५ कोटी अमेरिकन डॉलर (२०१४-१५)
निव्वळ उत्पन्न ३ अब्ज ५ कोटी
कर्मचारी ३,३५,६२० (ऑगस्ट २०१५ रोजी)
संकेतस्थळ टीसीएस्‌.कॉम

टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस लिमिटेड (टी.सी.एस.) (बीएसई.: 532540, एनएसई.: TCS) ही १९६८ साली स्थापन झालेली, माहिती तंत्रज्ञान सेवा, व्यापाराभिमुख प्रणाली सेवा आणि आउटसोर्सिंग सेवा पुरवठा या क्षेत्रात काम करणारी प्रख्यात भारतीय व्यापारी संस्था आहे. ही टाटा उद्योगसमूहातील सर्वाधिक बाजार मुल्यांकन असलेली व्यापारी संस्था आहे. २००७-०८ या आर्थिक वर्षात ११६,३०८ कर्मचारी, ४७ देशातील कार्यालये आणि ५.७ अब्ज अमेरिकी डॉलर वार्षिक उत्पन्न असलेली टी.सी.एस. ही भारतातील माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रातील सर्वात मोठी व्यापारी संस्था आहे.[१]

इतिहास[संपादन]

टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेसची स्थापना जे. आर. डी. टाटा यांनी १९६८ साली केली. टाटा उद्योगसमूहात संगणक तंत्रद्यान अंगिकृत करण्याच्या उद्देशाने टी.सी.एस.ची स्थापना झाली. टाटा कॉंप्यूटर सेंटर या नावाने टी.सी.एस. तेंव्हा ओळखली जात असे. टाटा समुहातील विविध उपकंपन्यांना संगणक विषयक सेवा पुरवणे हे टी.सी.एस.चे व्यावसायिक उद्दिष्ट होते. टाटा इलेक्ट्रिकमध्ये अभियंता म्हणून काम करीत असलेले फकिरचंद कोहली हे टी.सी.एस.चे पहिले व्यवस्थापकीय संचालक. थोड्याच काळात त्यांनी संगणकीकरण आणि तदनुषांगिक सेवांचे भविष्यातील महत्त्व ओळखले आणि टाटा समूहाबाहेर व्यवसायवृद्धीच्या संधी शोधण्यास सुरुवात केली. याच प्रयत्नातून १९७४ मधे टी.सी.एस.ला पहिला प्रणाली विकसनाचा निर्याताभिमुख प्रकल्प मिळाला. बरोज या अमेरिकी संस्थेबरोबर पुढे टी.सी.एस.ने विविध प्रकल्पांवर यशस्वीपणे काम केले.[२]

Y2K बग आणि युनिफाइड युरोपियन चलन (युरो) लाँच करण्याच्या अपेक्षेने, टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेसने Y2K रूपांतरणासाठी फॅक्टरी मॉडेल तयार केले आणि सॉफ्टवेर टूल्स विकसित केले ज्याने रूपांतरण प्रक्रिया स्वयंचलित केली आणि तृतीय-पक्ष विकासक आणि क्लायंट अंमलबजावणी सक्षम केली.[३] 1999 च्या अखेरीस, TCS ने देशांतर्गत बाजारपेठेत आपल्या कॉर्पोरेट उपाध्यक्ष आणि परिवर्तन प्रमुख सुब्बू अय्यर यांच्या नेतृत्वाखाली निर्णय समर्थन प्रणाली (DSS) ऑफर करण्याचा निर्णय घेतला.[४] कंपनीने 1999 मध्ये "Beyond the Obvious" ही पहिली टॅगलाइन देखील नोंदवली.[५][६]

2005 ते 2021[संपादन]

25 ऑगस्ट 2004 रोजी, TCS सार्वजनिकरित्या सूचीबद्ध कंपनी बनली.[७][८]

2005 मध्ये, TCS ही बायोइन्फर्मेटिक्स मार्केटमध्ये प्रवेश करणारी पहिली भारत आधारित IT सेवा कंपनी बनली,[९] आणि त्याच वर्षी TCS ने "Beyond the Obvious" वरून "Experience Certainty" अशी टॅगलाइन बदलली.[१०] 2006 मध्ये, त्याने भारतीय रेल्वे खानपान आणि पर्यटन महामंडळासाठी एक ERP प्रणाली तयार केली.[११] 2008 पर्यंत, त्याचे ई-व्यवसाय क्रियाकलाप वार्षिक उत्पन्नात US$500 दशलक्ष पेक्षा जास्त उत्पन्न करत होते.[१२][१३]

टीसीएसने 2011 मध्ये प्रथमच क्लाउड-आधारित ऑफरिंगसह लघु आणि मध्यम उद्योग बाजारात प्रवेश केला.[१४] 2011 च्या शेवटच्या व्यापाराच्या दिवशी, भारत-आधारित कोणत्याही कंपनीचे सर्वाधिक बाजार भांडवल साध्य करण्यासाठी त्याने RIL ला मागे टाकले.[१५] 2011-12 आर्थिक वर्षात, TCS ने प्रथमच US$10 अब्ज पेक्षा जास्त वार्षिक महसूल प्राप्त केला.[१६]

मे 2013 मध्ये, TCS ला भारतीय पोस्ट विभागाला सेवा प्रदान करण्यासाठी ₹11 अब्ज (US$140 दशलक्ष) किमतीचा सहा वर्षांचा करार देण्यात आला.[१७] 2013 मध्ये, कंपनी शीर्ष 10 जागतिक IT सेवा कंपन्यांच्या लीगमध्ये 13व्या स्थानावरून 10व्या स्थानावर गेली[१८] आणि जुलै 2014 मध्ये, ती ₹5 ट्रिलियन (₹8.0 ट्रिलियन किंवा US च्या समतुल्य) असलेली पहिली भारतीय कंपनी बनली. 2023 मध्ये $100 अब्ज) बाजार भांडवल.[१९][२०]

जानेवारी 2015 मध्ये, TCS ने भारतातील सर्वात फायदेशीर कंपनी म्हणून रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेडचा 23 वर्षांचा कार्यकाळ संपवला.[२१]

जानेवारी 2017 मध्ये, कंपनीने TCS OmniStore वापरून किरकोळ विक्रेत्यांसाठी पेमेंट सोल्यूशन्स वितरीत करण्यासाठी ऑरस या पेमेंट टेक्नॉलॉजी कंपनीसोबत भागीदारीची घोषणा केली, जो अशा प्रकारचा पहिला युनिफाइड स्टोअर कॉमर्स प्लॅटफॉर्म आहे.[२२] त्याच वर्षी, TCS चायना चीन सरकारसोबत संयुक्त उपक्रम म्हणून संबद्ध होता.[२३]

मार्च 2018 मध्ये, टाटा सन्सने TCS चे $1.25 अब्ज किमतीचे स्टॉक मोठ्या प्रमाणात विकले.[२४]

TCS ला फोर स्टीव्हीजकडून 2019 अमेरिकन बिझनेस अवॉर्ड मिळाले.[२५]

8 ऑक्टोबर 2020 रोजी, TCS ने $144.73 अब्ज मार्केट कॅपसह जगातील सर्वात मौल्यवान IT कंपनी बनण्यासाठी मार्केट कॅपिटलायझेशनमध्ये Accenture ला मागे टाकले.[२६] 25 जानेवारी 2021 रोजी, TCS ने पुन्हा $170 अब्ज मार्केट कॅप असलेली जगातील सर्वात मौल्यवान IT कंपनी बनण्यासाठी, बाजार भांडवलात Accenture ला थोडक्यात मागे टाकले.[२७][२८] त्याच दिवशी, TCS ही भारतातील सर्वात मौल्यवान कंपनी बनली, ज्याने ₹12.55 ट्रिलियनच्या मार्केट कॅपसह रिलायन्स इंडस्ट्रीजला मागे टाकले (2023 मध्ये ₹14 ट्रिलियन किंवा US$180 बिलियनच्या समतुल्य).12.55 ट्रिलियन (US$२७८.६१ बिलियन).[२९] 2021 मध्ये टाटा हा भारतातील सर्वात मोठ्या नोकऱ्या पुरवठादारांपैकी एक आहे जो H1 FY22 मध्ये 43,000 लोकांना कामावर घेतो.[३०] ऑक्टोबर 2021 मध्ये, टीसीएसचे सीओओ एन गणपथी सुब्रमण्यम यांनी सांगितले की त्यांचे प्लॅटफॉर्म आणि उत्पादनांचा व्यवसाय अंदाजे $3 अब्ज किमतीचा आहे.[३१] कंपनीच्या प्लॅटफॉर्म आणि उत्पादनांच्या व्यवसायात TCS च्या SaaS-आधारित प्लॅटफॉर्मचा समावेश आहे आणि सुब्रमण्यम यांच्या मते, ऑक्टोबर 2020 ते ऑक्टोबर 2021 दरम्यान, TCS ने जिंकलेल्या 95% सौदे त्याच्या क्लाउड प्लॅटफॉर्म आणि SaaS प्लॅटफॉर्मसाठी आहेत.[३१] तसेच, 2021 मध्ये TCS ला हजारो वर्षांचा मेकओव्हर मिळाला. राजश्री आर, टीसीएस चीफ मार्केटिंग ऑफिसर (सीएमओ) यांच्या नेतृत्वाखाली, कंपनीने टॅगलाइन "एक्सपीरियंस सरटेनटी" वरून "बिल्डिंग ऑन बिलीफ" अशी बदलली.[३२]

मे 2021 मध्ये, कंसोर्टियम पार्टनर न्यूरोटेक्नॉलॉजीच्या बरोबरीने, आधार डिजिटल आयडी प्रोग्रामसाठी बायोमेट्रिक तंत्रज्ञान प्रदान करण्यासाठी युनिक आयडेंटिफिकेशन अथॉरिटी ऑफ इंडिया (UIDAI) ने TCS ची निवड केली.[३३] जागतिक बँकेचे मुख्य अर्थशास्त्रज्ञ पॉल रोमर यांनी आधार कार्यक्रमाचे वर्णन "जगातील सर्वात अत्याधुनिक आयडी प्रोग्राम" असे केले आहे[३४] 1.3 अब्ज नागरिकांच्या विद्यमान डेटाबेसमुळे.[३३]

जागतिक कार्यालये आणि विकसन केंद्रे[संपादन]

पुणे,

आशिया-प्रशांत[संपादन]

हाँग काँग , जपान, मलेशिया, सिंगापुर, तैवान, चीन, दक्षिण कोरिया, न्यू झीलंड, ऑस्ट्रेलिया, इंडोनेशिया, थायलंड

युरोप[संपादन]

बेल्जियम, डेन्मार्क, फिनलंड, फ्रांस, जर्मनी, हंगेरी, आइसलॅंड, आयर्लंड, इटली, लक्झेंबर्ग, नेदरलंड, नॉर्वे, पोर्तुगाल, स्पेन, स्वीडन, स्वित्झर्लंड, युनायटेड किंग्डम

उत्तर अमेरिका[संपादन]

कॅनडा, मेक्सिको, अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने

दक्षिण अमेरिका[संपादन]

आर्जेन्टिना, ब्राझिल, चिली, उरुग्वे

आफ्रिका-मध्य पूर्व आशिया[संपादन]

दक्षिण आफ्रिका, बहारीन, सौदी अरेबिया

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ "TCS 50 Time Machine". www.tcs.com (इंग्रजी भाषेत). 2020-03-29 रोजी पाहिले.[permanent dead link]
  2. ^ "Tata Consultancy Services Ltd". Business Standard India. 2020-03-29 रोजी पाहिले.
  3. ^ "IT Man of the Year: Standing Tall". Cover Story. Dataquest India. 22 December 2004. Archived from the original on 28 January 2008.
  4. ^ "Financial Express: Tata Consultancy likely to offer decision-support solutions". expressindia.indianexpress.com. Archived from the original on 14 January 2018. 14 January 2018 रोजी पाहिले.
  5. ^ "Statupwala – TCS. Beyond the Obvious". www.startupwala.com. 2022-06-16 रोजी पाहिले.
  6. ^ "Business Standard – 'No one ever wrote a book about TCS'". Business Standard India. 17 September 2011. 2022-06-16 रोजी पाहिले.
  7. ^ "With $100 billion m-cap, TCS is an outlier". The Economic Times. 24 April 2018.
  8. ^ "Star Performer Goes Public". Editorial. Chennai, India: The Hindu. 14 June 2004. Archived from the original on 18 June 2004. 13 February 2009 रोजी पाहिले.
  9. ^ "TCS launches the country's first bioinformatics product". The Indian Express. 8 February 2004. Archived from the original on 16 August 2004.
  10. ^ "Business Insider India – 10 months, 100 clients, and last minute course corrections — TCS CMO shares all the work behind the software giant's new look". www.businessinsider.in. 2022-06-16 रोजी पाहिले.
  11. ^ "ICT helps IRCTC book 3.5 lakh e-Tickets in a day". E-GovOnline.net. 11 July 2011. Archived from the original on 27 September 2011.
  12. ^ Kanavi, Shivanand (20 June 2004). "Megasoft". Business India: 52.
  13. ^ "Eye on future, TCS in revamp mode". Hindustan Times. 12 February 2008.साचा:Cbignore
  14. ^ "TCS targets SME market with cloud computing". Computer Weekly. 15 February 2011.
  15. ^ "TCS overtakes RIL as country's most valued firm – PTI". Moneycontrol.com. 30 December 2011. 3 September 2013 रोजी पाहिले.
  16. ^ "TCS beats $10-bn revenue mark in FY12". Business Standard. 24 April 2012. 3 September 2013 रोजी पाहिले.
  17. ^ TCS News & Events: Press Release : Department of Posts Awards Core System Integrator project to TCS. Tcs.com. Retrieved on 6 December 2013.
  18. ^ "TCS joins top 10 global IT services companies club". The Times of India. 2 July 2015 रोजी पाहिले.
  19. ^ "TCS first Indian company to top Rs 5 lakh crore market cap". Times Of India. 24 July 2014.
  20. ^ "TCS Crosses Rs.5 Lk Cr Market Cap". Bloomberg TV India. 24 July 2014.
  21. ^ "TCS ends RIL's 23-year run as most profitable firm". Times Of. 20 January 2014.
  22. ^ "TCS partners with Aurus to enhance Omnichannel payment solutions with OmniStore". 17 January 2017 रोजी पाहिले.
  23. ^ "Tata Consultancy Services Ltd". Business Standard India. 27 June 2018 रोजी पाहिले.
  24. ^ "Tata to sell its stakes worth $1.25 billion in TCS to pay debt". The Times of India. 13 March 2018. Archived from the original on 7 October 2018. 7 October 2018 रोजी पाहिले.
  25. ^ "Tata Consultancy Services Ltd". Business Standard India. 23 May 2019 रोजी पाहिले.
  26. ^ "TCS surpasses Accenture in m-cap to become world's most-valuable IT company". The Economic Times. 13 October 2020 रोजी पाहिले.
  27. ^ "TCS briefly beats Accenture to become the world's largest IT company".
  28. ^ "TATA Consultancy Services Limited".
  29. ^ "TCS Surpasses Reliance Industries To Become Country's Most Valued Company".
  30. ^ Sangani, Priyanka. "TCS hires 43,000 freshers in H1 FY22, plans to add 35,000 in H2". The Economic Times.
  31. ^ a b Sangani, Priyanka. "TCS says its platforms and products business is worth about $3 billion". The Economic Times. 2022-05-02 रोजी पाहिले.
  32. ^ "The Times of India – TCS unveils new brand statement 'building on belief'". The Times of India. 30 March 2021. 2022-06-16 रोजी पाहिले.
  33. ^ a b Macdonald, Ayang (2021-03-23). "Neurotechnology to provide biometric de-duplication software for India's Aadhaar program". www.biometricupdate.com (इंग्रजी भाषेत). 2022-10-17 रोजी पाहिले.
  34. ^ "World Bank chief economist gives thumbs up to Aadhaar, says it's most sophisticated in the world". Business Today (इंग्रजी भाषेत). 2017-03-16. 2022-10-17 रोजी पाहिले.

संदर्भ[संपादन]

"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=टाटा_कन्सल्टन्सी_सर्व्हिसेस&oldid=2353605" पासून हुडकले