दोराबजी टाटा

दोराबजी जमशेदजी टाटा (जन्म : २७ ऑगस्ट १८५९; - ३ जून १९३२) हे एक भारतीय उद्योगपती होते. ते जमशेदजी टाटा यांचे थोरले पुत्र होत. दोराबजींनी टाटा पाॅवर हायड्रोलक कंपनीची स्थापना केली. होमी भाभा हे दोराबजी टाटांच्या पत्नी मेहेरबाई यांचा भाचा लागत.

प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण

दोराब हे हिराबाई आणि पारशी झोरोस्ट्रियन जमशेदजी नुसेरवानजी टाटा यांचा मोठा मुलगा होता. मावशी, जेरबाई टाटा, ज्यांनी बॉम्बे व्यापारी दोराबजी सकलातवाला यांच्याशी लग्न केले, ते शापुरजी सकलातवाला यांचे चुलत भाऊ होते, जे नंतर ब्रिटिश संसदेचे कम्युनिस्ट सदस्य बनले.

१८७५ मध्ये इंग्लंडला जाण्यापूर्वी टाटा यांनी त्यांचे प्राथमिक शिक्षण बॉम्बे (आता मुंबई) येथील प्रोप्रायटरी हायस्कूलमध्ये घेतले, जिथे ते खाजगीरित्या शिकवले गेले. १८७७ मध्ये त्यांनी केंब्रिजच्या गॉनव्हिल आणि कॅयस कॉलेजमध्ये प्रवेश केला, जेथे ते १८७९ मध्ये बॉम्बेला परत येण्यापूर्वी दोन वर्षे राहिले. त्यांनी सेंट झेवियर्स कॉलेज, बॉम्बे येथे शिक्षण सुरू ठेवले, जिथे त्यांनी १८८२ मध्ये पदवी प्राप्त केली.

पदवी प्राप्त केल्यानंतर, दोराब यांनी बॉम्बे गॅझेटमध्ये पत्रकार म्हणून दोन वर्षे काम केले. १८८४ मध्ये ते आपल्या वडिलांच्या फर्मच्या कापूस व्यवसाय विभागात रुजू झाले. तेथे सूतगिरणी फायदेशीर आहे की नाही हे ठरवण्यासाठी त्याला प्रथम पाँडिचेरी येथे पाठविण्यात आले, नंतर फ्रेंच वसाहत. त्यानंतर, १८७७ मध्ये त्यांच्या वडिलांनी स्थापन केलेल्या एम्प्रेस मिल्समध्ये कापसाचा व्यापार शिकण्यासाठी त्यांना नागपूरला पाठवण्यात आले.

व्यवसाय कारकीर्द

आधुनिक लोखंड आणि पोलाद उद्योगाच्या त्यांच्या वडिलांच्या कल्पनांच्या पूर्ततेमध्ये दोराबजी जवळून गुंतले होते आणि उद्योगाला चालना देण्यासाठी जलविद्युत विजेची आवश्यकता मान्य केली. दोराब यांना १९०७ मध्ये टाटा स्टील समूहाची स्थापना करण्याचे श्रेय दिले जाते, ज्याची त्यांच्या वडिलांनी स्थापना केली आणि १९११ मध्ये टाटा पॉवर, जे सध्याच्या टाटा समूहाचे केंद्र आहे.

दोराबजी खनिजशास्त्रज्ञांसोबत लोखंडाचे शेत शोधत होते. असे म्हणले जाते की त्याच्या उपस्थितीने संशोधकांना अशा क्षेत्रांचा शोध घेण्यास प्रोत्साहित केले जे अन्यथा दुर्लक्षित केले गेले असते. दोराबजीच्या व्यवस्थापनाखाली, ज्या व्यवसायात एकेकाळी तीन सूत गिरण्या आणि ताज हॉटेल बॉम्बे यांचा समावेश होता, त्यात भारतातील सर्वात मोठी खाजगी क्षेत्रातील पोलाद कंपनी, तीन इलेक्ट्रिक कंपन्या आणि भारतातील एक आघाडीची विमा कंपनी यांचा समावेश झाला.

१९१९ मध्ये न्यू इंडिया अॅश्युरन्स कंपनी लिमिटेडचे संस्थापक, भारतातील सर्वात मोठी जनरल इन्शुरन्स कंपनी, दोराबजी टाटा यांना जानेवारी १९१० मध्ये एडवर्ड VII यांनी नाइट घोषित केले, सर दोराबजी टाटा बनले.