गेऑर्ग झिमॉन ओम

गेऑर्ग झिमॉन ओम

गेऑर्ग झिमॉन ओम (आंग्लीकरणातून उद्भवलेला मराठी नामभेद: जॉर्ज सायमन ओह्म ; जर्मन: Georg Simon Ohm) (मार्च १६, इ.स. १७८९ - जुलै ६, इ.स. १८५४) हा बव्हेरियन-जर्मन भौतिकशास्त्रज्ञ, गणितज्ञ होता. याने शाळेत शिक्षकी पेशा करताना अलेस्सांद्रो व्होल्टा या इटालियन आविष्कारकाने बनवलेल्या विद्युतरासायनिक घटावर अधिक संशोधन करण्यास आरंभ केला. या संशोधनातून घडवलेल्या स्वनिर्मित उपकरणाद्वारे याने संवाहकाच्या दोन टोकांतील विभवांतर आणि संवाहकातून वाहणारी विद्युतधारा यांच्यामधील परस्परसंबंध सिद्ध केला. हा संबंध "ओमचा नियम" म्हणून प्रसिद्ध आहे.

1879 मध्ये म्युनिकच्या उत्तरेस 50 मैलांवर असलेल्या एर्लान्जेनमध्ये जन्मलेले जॉर्ज ओम हे अशा लोकांपैकी एक बनले ज्यांनी विजेशी संबंधित नवीन विज्ञानाबद्दल बरेच काही शोधून काढले, कंडक्टरमधील व्होल्टेज आणि करंट यांच्यातील संबंध शोधून काढले - या कायद्याला आता नाव देण्यात आले आहे. ओमचा कायदा, त्याने केलेल्या कार्याचा गौरव.

कोणत्याही डीसी इलेक्ट्रिकल सर्किटमधील व्होल्टेज, करंट आणि रेझिस्टन्स यांच्यातील संबंध सर्वप्रथम जर्मन भौतिकशास्त्रज्ञ जॉर्ज ओम यांनी शोधून काढले.

ओमचा नियम

संवाहकाच्या दोन टोकांत वाहणारी विद्युतधारा, त्या दोन टोकांमधील विभवांतराच्या समानुपाती असते. वाहकाची भौतिक स्थिती कायम असताना (तापमान,क्षेत्रफळ) वाहकातून वाहणारी विद्युत धारा ही त्या वाहकाच्या दोन तोकांमधील विभवांत राशी समनुपती असते. =V

जॉर्ज ओम यांना असे आढळून आले की, स्थिर तापमानात, एका स्थिर रेषीय प्रतिकारातून वाहणारा विद्युत प्रवाह हा त्यावर लागू होणाऱ्या व्होल्टेजच्या थेट प्रमाणात असतो आणि प्रतिकाराच्या व्यस्त प्रमाणातही असतो. व्होल्टेज, करंट आणि रेझिस्टन्समधील हा संबंध ओहम कायद्याचा आधार बनतो आणि खाली दर्शविला आहे.

विद्युत प्रवाह व्होल्टेजच्या प्रमाणात आणि प्रतिकाराच्या व्यस्त प्रमाणात आहे असे सांगणारा ओमचा नियम.

विद्युत प्रवाह (I) = व्होल्टेज (V) / प्रतिकार (R)

संदर्भ व नोंदी

जॉर्ज ओहम- विद्युत धारा