जयंत्यांची यादी

जयंती (इंद्र कन्या) याच्याशी गल्लत करू नका.

पौराणिक आणि इतर प्राचीन ग्रंथांत ज्यांचे उल्लेख आहेत अशा, आणि पूर्वी होऊन गेलेल्या अन्य थोर व्यक्तींच्या जन्मदिवसास जयंती असे म्हणतात. पंचागांतील तिथीनुसार देवादिकांच्या आणि ऋषिमुनींच्या जयंत्या साजर्‍या करण्याची पद्धत भारतात पूर्वपरंपरेने आहे. एकोणिसाव्या शतकापासून ग्रेगोरियन कालगणनेचा वापर जसा वाढत गेला तसा नव्या पिढ्यांतील लोकांचे जन्मदिवस आणि जयंत्या या भारतीय पंचागांपेक्षा ग्रेगोरियन कालगणनेनुसार पाळल्या जाऊ लागल्या. तरीसुद्धा, जुन्या काळातील लोकांच्या जयंत्या या अजूनही तिथीनुसारच साजऱ्या होतात.

जयंतीच्या उत्सवाची पारंपरिक प्रथा बहुशः धार्मिक अथवा भक्तिस्वरूपी असते. भक्तीच्या नवविधा प्रकारांपैकी एक प्रकार म्हणजे जयंत्या साजऱ्या करणे, असे समर्थ रामदास दासबोधाच्या चवथ्या दशकात श्रवणभक्ती संदर्भातील समासात सांगतात. विसाव्या शतकापासून भारतात जशी राजकीय जागृतीस सुरुवात झाली तसे लोकोत्तर स्त्री-पुरुषांच्या जयंत्या या सामाजिक आणि राजकीय अभिसरणाचे माध्यम म्हणून सार्वजनिक कार्यक्रमाच्या रूपाने साजऱ्या होऊ लागल्या. यांत लोकमान्य टिळकांनी सार्वजनिकरीत्या साजरी करण्याची सुरुवात केलेल्या शिवजयंतीचे उदाहरण ठळकपणे मांडण्यासारखे आहे.

विविध जयंत्यांच्या तारखा/तिथ्या

अ-औ

• अक्कलकोटस्वामी जयंती (चैत्र शुद्ध द्वितीया)
• अण्णाभाऊ साठे जयंती (१ ऒगस्ट)
• अनसूया जयंती (चैत्र वद्य चतुर्थी)
• अभियंता दिवस (मोक्षगुंडम विश्वेश्वरय्या जयंती), सप्टेंबर १५
• आदि शंकराचार्य जयंती (वैशाख शुद्ध पंचमी)
• बाबासाहेब आंबेडकर जयंती (एप्रिल १४)
• औद्योगिक सुरक्षा दिवस (नोव्हेंबर २)

क-ग

• कबीर जयंती (ज्येष्ठ पौर्णिमा)
• कल्की जयंती (श्रावण शुद्ध पंचमी)
• जागतिक कामगार दिवस (मे १)
• काळभैरव जयंती (कार्तिक वद्य सप्तमी)
• कुसुमाग्रज जन्मदिवस /मराठी भाषा दिवस (फेब्रुवारी २७)
• कूर्म जयंती (वैशाख/बुद्ध पौर्णिमा)
• कृष्ण जयंती (श्रावण वद्य सप्तमी)
• ख्रिस्त जयंती (डिसेंबर २५)
• गजानन महाराज प्रकटदिन (माघ वद्य ७)
• गणेश जयंती (माघ शुद्ध चतुर्थी)
• गांधी जयंती (ऑक्टोबर २)
• गीता जयंती (मार्गशीर्ष शुद्ध एकादशी)
• गोविंदसिंह जयंती (जानेवारी ५)
• भारतीय ग्राहक दिन (डिसेंबर २४)

च-ज

• चैतन्य जयंती (फाल्गुन/होळी पौर्णिमा)
• जलाराम जयंती (कार्तिक शुद्ध सप्तमी)
• जोतिबा फुले जयंती (एप्रिल ११)

ट-न

• लोकमान्य टिळक जयंती (जुलै २३)
• भारतीय डॉक्टर दिवस) (बिधनचंद्र रॉय जयंती) जुलै १
• तलत महमूद जयंती (फेब्रुवारी २४)
• तुकडोजी महाराज जयंती (एप्रिल ३०)
• तुंबरू जयंती (वैशाख वद्य अष्टमी)
• तुळशीदास जयंती (श्रावण शुद्ध/शितळा सप्तमी)
• दत्त जयंती (मार्गशीर्ष पौर्णिमा)
• दधीची जयंती (भाद्रपद शुद्ध अष्टमी)
• जागतिक दूरसंचार दिवस (मे १७)
• धन्वंतरी जयंती (आश्विन वद्य/धन त्रयोदशी)
• नानक जयंती (कार्तिक/त्रिपुरारी पौर्णिमा)
• नारद जयंती (वैशाख वद्य प्रतिपदा)
• नृसिंह जयंती (वैशाख शुद्ध चतुर्दशी)
• नेहरू जयंती(बाल दिन) (नोव्हेंबर १४)

प-म

• परशुराम जयंती (वैशाख शुद्ध/अक्षय्य तृतीया)
• आंतरराष्ट्रीय परिचारिका दिवस (फ्लॉरेन्स नाइटिंगेल जयंती) १२ मे
• जागतिक पर्यटन दिवस (२७ सप्टेंबर)
• जागतिक पर्यावरण दिवस (५ जून)
• पार्श्वनाथ जयंती (मार्गशीर्ष वद्य दशमी)
• पैगंबर जयंती(शिया)(१७ रबिलावर)
• पैगंबर जयंती(सुन्नी) (१२ रबिलावर)
• फ्लॉरेन्स नाइटिंगेल जयंती १२ मे
• बसवेश्वर जयंती (वैशाख शुद्ध द्वितीया)
• भारतीय बालदिन (नेहरू जयंती, १४ नोव्हेंबर); आंतरराष्ट्रीय बालदिन १ जून
• बी.सी. रॉय जयंती (भारतीय डॉक्टरदिन, १जुलै)
• बुद्ध जयंती (वैशाख पौर्णिमा)
• भानुदास महाराज जयंती (माघ वद्य अष्टमी)
• मत्स्य जयंती (चैत्र शुद्ध तृतीया)
• मध्वाचार्य जयंती (आश्विन शुद्ध/विजया दशमी)
• मराठी भाषा दिवस/कुसुमाग्रज जन्मदिवस (फेब्रुवारी २७)
• महाराष्ट्र दिन (मे १)
• महावीर जयंती (चैत्र शुद्ध त्रयोदशी)
• जागतिक महिला दिन/मातृदिन (मे ८)
• जागतिक मुद्रण दिन (फेब्रुवारी २४)
• मोक्षगुंडम विश्वेश्वरय्या जयंती (सप्टेंबर १५); अभियंता दिन

य-ज्ञ

• जागतिक रक्तदान दिवस (ऑक्टोबर १)
• रविदास जयंती (माघ पौर्णिमा)
• रवींद्रनाथ टागोर जयंती (मे ८)
• राणा प्रताप जयंती (ज्येष्ठ शुद्ध तृतीया)
• राधाकृष्णन जयंती(शिक्षक दिन)(सप्टेंबर ५)
• जागतिक रेडक्रॉस दिवस (मे ८)
• श्रीराम नवमी (चैत्र शुद्ध नवमी)
• समर्थ रामदासस्वामी जयंती (चैत्र शुद्ध नवमी)
• राष्ट्रीय अखंडता दिवस (ऑक्टोबर ४)
• लवकुश जयंती (श्रावण/नारळी पौर्णिमा)
• लालबहाद्दुर शास्त्री जयंती(ऑक्टोबर २)
• लाला लजपतराय जयंती (जानेवारी २८)
• वराह जयंती (भाद्रपद शुद्ध तृतीया)
• वल्लभभाई पटेल जयंती (ऑक्टोबर ३१)
• वल्लभाचार्य जयंती (चैत्र वद्य एकादशी)
• वामन जयंती (भाद्रपद शुद्ध द्वादशी)
• वाल्मीकी जयंती (आश्विन/कोजागिरी पौर्णिमा)
• विनोबा भावे जयंती (सप्टेंबर ११)
• विवेकानंद जयंती (पौष वद्य सप्तमी; जानेवारी १२)
• विश्वकर्मा जयंती (माघ शुद्ध त्रयोदशी)
• [[मोक्षगुंडम विश्वेश्वरय्या|विश्वेश्वरय्या जयंती (सप्टेंबर १५); अभियंता दिवस
• व्यास जयंती (वैशाख/बुद्ध पौर्णिमा)
• शनि जयंती (वैशाख अमावास्या)
• शालिवाहन जयंती (चैत्र शुद्ध दशमी)
• शाहू जयंती (जून २६)
• शुकदेव जयंती (चैत्र अमावास्या)
• शेक्सपियर जयंती(आणि पुण्यतिथी) (एप्रिल २३); पुस्तकदिन
• श्यामाप्रसाद मुखर्जी जयंती (जुलै ६)
• शिवाजी जयंती (पूर्वी वैशाख शुद्ध तृतीया, नंतर फाल्गुन वद्य तृतीया; २००१ सालापासून १९ फेब्रुवारी)
• शिक्षक दिवस (राधाकृष्णन जयंती, सप्टेंबर ५)
• संस्कृत दिवस (श्रावण/नारळी पौर्णिमा)
• सहस्रबाहू जयंती (कार्तिक शुद्ध सप्तमी)
• सावरकर जयंती (मे २८)/वैशाख वद्य षष्ठी
• सावित्रीबाई फुले जयंती(महिला मुक्तिदिन) (जानेवारी ३)
• सिद्धारूढस्वामी जयंती(हुबळी) (चैत्र शुद्ध नवमी)
• सुभाष जयंती (जानेवारी २३)
• (जागतिक)स्काउट दिवस (बेडेन-पॉवेल जन्मदिवस)(फेब्रुवारी २२)
• स्वामिनारायण जयंती (चैत्र शुद्ध नवमी)
• हनुमान जयंती(चैत्र पौर्णिमा)
• हरगोविंदसिंह जयंती (ज्येष्ठ वद्य प्रतिपदा)
• हिंदी दिवस (सप्टेंबर १४)
• हेडगेवार जयंती (चैत्र शुद्ध प्रतिपदा)
• ज्ञानेश्वर जयंती (श्रावण शुद्ध सप्तमी)

हेही पाहा

• जयंती
• जयंती(इंद्र कन्या)
• गीता जयंती
• महावीर जयंती
• परशुराम जयंती
• हनुमान जयंती