काबो व्हर्देचे प्रजासत्ताक (पोर्तुगीज: República de Cabo Verde; प्रचलित नाव: केप व्हर्दे) हा पश्चिम आफ्रिकेच्या किनाऱ्याजवळ १० बेटांच्या द्वीपसमूहावर वसलेला एक देश आहे. हा द्वीपसमूह अटलांटिक महासागरामध्ये पश्चिम आफ्रिकेच्या ५७० किमी पश्चिमेस स्थित आहे. १५व्या शतकापर्यंत पूर्णपणे निर्मनुष्य असलेला हा द्वीपसमूह १४६० साली पोर्तुगीजांनी शोधून काढला व तिथे वसाहत स्थापन केली. आफ्रिकेतील गुलामांना युरोपामध्ये नेणारी जहाजे येथे थांबा घेत असत. ह्यामुळे १७व्या व १८व्या शतकात केप व्हर्देची भरभराट झाली. १९व्या शतकात गुलागिरीवर बंदी घालण्यात आल्यानंतर केप व्हर्देची अर्थव्यवस्था खालावत गेली. १९७५ मध्ये पोर्तुगालने केप व्हर्देला स्वातंत्र्य मंजूर केले. सध्या केप व्हर्दे संयुक्त राष्ट्रे, आफ्रिकन संघ इत्यादी आंतरराष्ट्रीय संघटनांचा सदस्य आहे. २०१५ साली ५.२५ लाख लोकसंख्या असलेल्या केप व्हर्देचे बहुसंख्य रहिवासी मिश्र युरोपीय व आफ्रिकन वंशाचे आहे.

केप व्हर्दे आफ्रिकेमधील प्रगत व संपूर्ण लोकशाही असलेल्या देशांपैकी एक आहे. येथे फारशी नैसर्गिक संपत्ती उपलब्ध नसल्यामुळे केप व्हर्देची अर्थव्यवस्था पर्यटन व परकीय गुंतवणुकीवर अवलंबून आहे. २००७ साली केप व्हर्देला अविकसित देशांच्या गटातून विकसनशिल देशांच्या गटात बढती देण्यात आली. आफ्रिकेत हुकुमशाही व अराजकता वाढीस लागली असताना केप व्हर्देला येथील राजकीय व सामाजिक स्थैर्य व आर्थिक प्रगतीसाठी कौतुकाचे प्रमाणपत्र दिले जाते. २०१४ सालच्या लोकशाही निर्देशांकानुसार येथील लोकशाही जगात ३१व्या क्रमांकाची बळकट मानली जाते.

काबो व्हेर्दे द्वीपसमूह मानवांनी 15 व्या शतकापर्यंत निर्जन होता, असे ऐतिहासिक कथा सांगतात ज्या कदाचित अचूक नसतील, जेव्हा पोर्तुगीज संशोधकांनी या द्विपांना वसाहती दिल्या, उष्णकटिबंधीय क्षेत्रातील पहिले युरोपियन वसती स्थापन केले. त्याच्या सामरिक स्थानामुळे, काबो व्हेर्दे 16 व्या आणि 17 व्या शतकांत ट्रान्सअटलांटिक दास व्यापारात एक महत्त्वपूर्ण केंद्र बनले. या कालावधीत द्वीपांनी आर्थिक वाढ अनुभवली, जी दास व्यापाराच्या भूमिकेमुळे प्रोत्साहित झाली, ज्यामुळे व्यापारी, खाजगी नौकाधिपती आणि समुद्रदस्युही आकर्षित झाले. 19 व्या शतकात ब्रिटिश साम्राज्याने अटलांटिक दास व्यापाराचे दमन केल्याने याच्या अर्थव्यवस्थेमध्ये घट झाली, आणि त्या काळात अनेक जण स्थलांतरित झाले. तथापि, काबो व्हेर्दे हळूहळू एक महत्वाचे वाणिज्यिक केंद्र बनून आणि मोठ्या वितरण मार्गावर उपयुक्त थांबणाच्या स्थानी अर्थव्यवस्थेत पुन्हा सुधारला. काबो व्हेर्दे 1975 मध्ये स्वतंत्र झाला.^[१]

कॅप व्हर्डे ही १९९० च्या दशकाच्या सुरुवातीपासून एक स्थिर प्रतिनिधी लोकशाही देश आहे आणि ती आफ्रिकातील सर्वात विकसित आणि लोकशाही देशांपैकी एक राहिली आहे. नैतिक संसाधनांच्या अभावामुळे, तिची विकसित अर्थव्यवस्था मुख्यतः सेवा-आधारित आहे, ज्यामध्ये पर्यटन आणि परकीय गुंतवणुकीवर वाढत्या प्रमाणात लक्ष केंद्रित केले जात आहे. 2022 च्या आकडेवारीनुसार, तिचा लोकसंख्या सुमारे १९६,००० आहे, जे प्रामुख्याने उप-सहारा आफ्रिकी आणि कमी प्रमाणात युरोपीय वंशाचे आहे, आणि प्रामुख्याने कॅथॉलिक आहे, ज्यामध्ये पोर्तुगीज शासनाचा वारसा दिसतो. कॅप व्हर्डेच्या अनेक ठिकाणी एक मोठा डायस्पोरा समुदाय विद्यमान आहे, विशेषतः संयुक्त राज्ये आणि पोर्तुगालमध्ये, जो बेटांवरील रहिवाशांपेक्षा मोठ्या प्रमाणात आहे. कॅप व्हर्डे अफ्रिकन युनियनचा सदस्य राज्य आहे.

कॅप व्हर्डेची अधिकृत भाषा पोर्तुगीज आहे. मान्यताप्राप्त राष्ट्रीय भाषा कॅप व्हर्डेयन क्रिओल आहे, जी बहुसंख्य लोकसंख्याद्वारे बोलली जाते. २०२१ च्या जनगणनेनुसार, सर्वाधिक लोकसंख्या असलेल्या बेटांमध्ये सन्तियागो, जिथे राजधानी प्राया आहे (२६९,३७०), स विंसेंट (७४,०१६), सांतों अंटाओ (३६,६३२), फोगो (३३,५१९) आणि साल (३३,३४७) यांचा समावेश आहे. सर्वात मोठ्या शहरांमध्ये प्राया (१३७,८६८), मिंडेलो (६९,०१३), एस्पार्गोस (२४,५००) आणि असोमडा (२१,२९७) समाविष्ट आहेत.

व्युत्पत्ती

हा देश सेनेगली किनाऱ्यावरील कॅप-व्हर्ट बेटावरून नाव घेतले आहे. कॅप-व्हर्ट हे नाव पोर्तुगीज भाषेतून 'कॅबो वर्डे' ('हिरवे कॅप') हे नाव आले आहे, जे पोर्तुगीज अन्वेषकांनी १४४४ साली कॅपला दिले होते, काही वर्षांनंतर जेव्हा ते बेटांचा शोध घेण्यासाठी आले होते.

२४ ऑक्टोबर २०१३ रोजी, देशाच्या संयुक्त राष्ट्रांच्या प्रतिनिधींनी याबाबत माहिती दिली की इतर देशांनी कॅप वर्डे किंवा कॅबो वर्डे या नावाचे अन्य भाषांतर अधिकृत नाव म्हणून वापरू नये: सर्व देशांनी या देशाचे अधिकृत नाव म्हणून 'गणतंत्र कॅबो वर्डे' वापरणे आवश्यक आहे. इंग्रजी बोलणाऱ्यांनी या द्वीपसमूहासाठी आणि १९७५ च्या स्वातंत्र्यानंतर या देशासाठी कॅप वर्डे हे नाव वापरले आहे. २०१३ मध्ये, कॅप वर्डियन सरकारने ठरवले की ते अधिकृत हेतूंसाठी पोर्तुगीज नाव कॅबो वर्डे वापरणार आहे, संयुक्त राष्ट्रांमध्ये, इंग्रजीत बोलताना किंवा लेखन करताना देखील.

इतिहास

इंसुला कॅपिटिस विरिडिस (१५९८), काबो व्हेर्दे दर्शवित आहे

आधुनिक काबो व्हेर्देचा द्वीपसमूह सुमारे ४०–५० मिलियन वर्षांपूर्वी इओसीन युगात तयार झाला.

युरोपियन लोकांच्या आगमनापूर्वी, काबो व्हेर्देच्या बेटांवर कोणताही मानव वसलेला नव्हता. त्यांचा शोध १४५६ च्या आसपास जेनोईज आणि पोर्तुगीज नेव्हिगेटर्सने घेतला. पोर्तुगीज अधिकृत नोंदीनुसार, पहिला शोध जेनोआमध्ये जन्मलेला अँटोनिओ डी नोलि याने घेतला, ज्याला नंतर पोर्तुगीज राजा अफॉनसो V द्वारे काबो व्हेर्देचा गव्हर्नर नियुक्त करण्यात आले. काबो व्हेर्देच्या द्वीपसमूहावर शोध घेण्यात योगदान देणाऱ्या इतर नेव्हिगेटर्समध्ये डिओगो डियास, डिओगो अफॉनसो, व्हेनेटियन अल्विसे कडामोस्तो आणि डिओगो गोमेस यांचा समावेश आहे (ज्याने अँटोनिओ डी नोलिसोबत शोधाच्या प्रवासात भाग घेतला आणि जो सांगितला की तो काबो व्हेर्देच्या सांतियागो बेटावर उतरलेला पहिला होता, आणि त्या बेटाचे नाव ठेवणारा पहिला होता).

१४६२ मध्ये, पोर्तुगीज वसाहतकार सांतियागो येथे आले आणि त्यांनी Ribera Grande नावाची वसती स्थापन केली. आज ते Cidade Velha ("जुने शहर") म्हणून ओळखले जाते, जेणेकरून ते एकाच नावाच्या दुसऱ्या काबो व्हेर्देच्या बेटावरील शहरापासून वेगळे राहील (सांतो अंटाओ बेटावरील Ribera Grande). मूळ Ribera Grande हा उष्णकटिबंधातील पहिला कायमचा युरोपियन वसती होता.

16व्या शतकात, वसाहतींनी अटलांटिक गुलाम व्यापारातून समृद्धी प्राप्त केली. समुद्री लुटारू वेळोवेळी पोर्तुगीज वसाहतींवर हल्ला करत. इंग्रजी निजी नाविक फ्रान्सिस ड्रेकने १५८५ मध्ये (तेव्हा) राजधानी रिबेरा ग्रांडेवर दोनदा हल्ला केला, जेव्हा ते आयबेरियन युनियनचा भाग होते. १७१२ मध्ये झालेल्या फ्रेंच हल्ल्यानंतर, गावाची महत्त्वाची कमी झाली आणि नजीकच्या प्राईया शहरावर लक्ष केंद्रीत झाले, जे १७७० मध्ये राजधानी बनले.

१९ व्या शतकात गुलाम व्यापारात झालेल्या घटामुळे आर्थिक संकट उद्भवले. काबो व्हेर्देची प्रारंभिक समृद्धी हळूहळू कमी झाली. तथापि, मध्य-अटलांटिक जहाजांच्या मार्गांवर असलेल्या बेटांच्या स्थितीमुळे काबो व्हेर्दे जहाजांचे पुनर्वसन करण्यासाठी एक आदर्श स्थान बनले. त्याच्या उत्कृष्ट बंदरामुळे साओ व्हिसेंट बेटावरील मिंडेलो शहर १९ व्या शतकात एक महत्त्वाचे वाणिज्यिक केंद्र बनले. राजनयिक एडमंड रॉबर्ट्सने १८३२ मध्ये काबो व्हेर्देचा दौरा केला. १८३२ मध्ये चार्ल्स डार्विनच्या HMS Beagle सोबतचा प्रवास काबो व्हेर्दे येथे थांबला.

नैसर्गिक संसाधनांचा तुटवडा आणि पोर्तुगीजांकडून अपुरे शाश्वत गुंतवणुकीमुळे नागरिकांत उपेक्षा वाढली, जे वसाहतदारांबद्दल असंतोषी झाले, ज्यांनी स्थानिक अधिकाऱ्यांना अधिक स्वायत्तता प्रदान करण्यास नकार दिला. १९५१ मध्ये, पोर्तुगालने काबो व्हेर्देची स्थिती वसाहतीतून आंतरराष्ट्रीय प्रांतात बदलली, वाढत्या राष्ट्रीयतेला लगाम देण्याचा प्रयत्न केला.

१९५६ मध्ये, अमिल्कार काब्राल आणि कॅप वर्डे आणि गिनीच्या एका गटाने (पोर्तुगीज गिनेमध्ये) गुप्त आफ्रीकी पक्षाची स्थापना केली, ज्याला गिनी आणि कॅप वर्डेसाठी स्वातंत्र्य पार्टी (PAIGC) असे म्हणतात. त्यांनी कॅप वर्डे आणि पोर्तुगीज गिनीतील आर्थिक, सामाजिक आणि राजकीय परिस्थिती सुधारण्याची मागणी केली आणि दोन राष्ट्रांच्या स्वातंत्र्य चळवळीच्या आधाराचा निर्माण केला. १९६० मध्ये आपले मुख्यालय कनेक्री, गिनी येथे हलवून, PAIGC ने १९६१ मध्ये पोर्तुगालविरुद्ध सशस्त्र बंड सुरू केले. अव्यवस्थित कृत्ये शेवटी पोर्तुगीज गिनीतील एका युद्धात रूपांतरित झाली, ज्यात १०,००० सोव्हिएट ब्लॉक-समर्थित PAIGC सैनिक ३५,००० पोर्तुगीज आणि आफ्रिकन सैन्यांशी लढत होते.

१९७२ पर्यंत, PAIGC ने पोर्तुगीज सैनिकांच्या उपस्थितीत पोर्तुगीज गिनीच्या अनेक भागावर नियंत्रण ठेवले, पण या संघटनेने कॅप वर्डेत पोर्तुगालच्या नियंत्रणात अडथळा आणण्याचा प्रयत्न केला नाही. पोर्तुगीज गिनीने १९७३ मध्ये स्वातंत्र्याची घोषणा केली आणि १९७४ मध्ये कायदेशीर स्वातंत्र्य प्राप्त केले. एक उदীয়मान स्वातंत्र्य चळवळ — जी सुरुवातीला अमिल्कार काब्राल यांच्या नेतृत्वाखाली होती, ज्याची १९७३ मध्ये हत्या करण्यात आली — त्याच्या अर्धाकडून भाऊ लुईस काब्राल यांच्याकडे हस्तांतरित झाली आणि १९७५ मध्ये द्वीपसमूहासाठी स्वातंत्र्यावर समाप्त झाली.

स्वातंत्र्य १९७५

पोर्तुगालमधील एप्रिल १९७४ च्या क्रांतीनंतर, PAIGC काबो व्हेर्देच्या सक्रिय राजकीय चळवळ बनला. डिसेंबर १९७४ मध्ये, PAIGC आणि पोर्तुगालने एक करार केला ज्यामध्ये पोर्तुगाली आणि काबो व्हेर्देकर यांचा समावेश असलेल्या संक्रमणात्मक सरकाराचा समावेश होता. ३० जून १९७५ रोजी, काबो व्हेर्देकरांनी एक राष्ट्रीय सभा निवडली जी ५ जुलै १९७५ रोजी पोर्तुगालाकडून स्वातंत्र्याचे साधन प्राप्त करणार होती.

नोव्हेंबर १९८० मध्ये गिनी-बिसाऊतील गद्दारीनंतर, काबो व्हेर्दे आणि गिनी-बिसाऊ यांच्यातील संबंध ताणले गेले. काबो व्हेर्देने गिनी-बिसाऊबरोबर एकतेची आशा सोडली आणि काबो व्हेर्देच्या स्वतंत्रतेसाठी आफ्रिकन पार्टी (PAICV) ची स्थापना केली. त्यानंतर समस्या सोडवण्यात आल्या आणि दोन्ही देशांमधील संबंध चांगले आहेत. PAICV आणि त्याच्या पूर्वसुरीने एकच पार्टी प्रणाली स्थापित केली आणि १९९० पर्यंत काबो व्हेर्देवर राज्य केले.

विविधतादर्शक लोकशाहीसाठी वाढत्या दबावाच्या प्रतिसादात, PAICV ने एक पक्षीय राजवटी समाप्त करण्यासाठी प्रस्तावित संविधानिक बदलांवर चर्चा करण्यासाठी फेब्रुवारी १९९० मध्ये आपत्कालीन काँग्रेस आयोजित केली. विरोधी गटांनी एकत्र येऊन एप्रिल १९९० मध्ये प्राईया येथे लोकशाहीचा असा चळवळ (MpD) स्थापन केला. एक पक्षीय राज्य २८ सप्टेंबर १९९० रोजी समाप्त केले गेले, आणि जानेवारी १९९१ मध्ये पहिली बहु-पक्षीय निवडणूक झाली. MpD ने राष्ट्रीय सभेच्या जागांचा एक मोठा हिस्सा जिंकला, आणि MpD चा अध्यक्षीय उमेदवार António Macarenas Monteiro ने PAICV च्या उमेदवाराला 73.5% मतदानांसह पराजित केले. डिसेंबर १९९५ मध्ये झालेल्या कायदे मंडळाच्या निवडणुका MpD चा राष्ट्रीय सभेतचा बहुमत वाढवण्यात सक्षम झाल्या.

फेब्रुवारी १९९६ च्या अध्यक्षीय निवडणुकीत अध्यक्ष मोंटेरो पुन्हा कार्यकारी कार्यालयात आला. जानेवारी २००१ च्या कायदे मंडळाच्या निवडणुकीनंतर PAICV ने सत्ता पुनः मिळवली, PAICV कडे राष्ट्रीय सभेच्या ४० जागा होत्या, MpD कडे ३० आणि लोकशाही संधर्म पक्ष (PCD) आणि कामगार आणि एकता पक्ष (PTS) कडे प्रत्येकी १ जागा होत्या. फेब्रुवारी २००१ मध्ये, PAICV च्या समर्थित अध्यक्षीय उमेदवार पेड्रो पायरेस ने माजी MpD नेता कार्लोस व्हेगा यांना फक्त १३ मतांनी हरवले. अध्यक्ष पेड्रो पायरेस २००६ च्या निवडणुकांमध्ये थोडक्यात पुन्हा निवडण्यात आले.

अध्यक्ष जॉर्ज कार्लोस फोंसेका यांनी २०११ च्या काबो व्हेर्देच्या अध्यक्षीय निवडणुकीनंतर देशाचे नेतृत्व केले आणि २०१६ च्या निवडणुकीत पुन्हा निवडून आले. त्यांना लोकशाही पक्षाचे समर्थन होते. MpD ने २०१६ च्या संसदीय निवडणुकांमध्ये देखील विजय मिळविला, ज्यामुळे आफ्रिकी पक्षाच्या काबो व्हेर्देच्या स्वतंत्रतेबद्दल (PAICV) १५ वर्षांच्या शासनानंतर संसदीय बहुमत परत मिळवले. एप्रिल २०२१ मध्ये, पंतप्रधान उलिसेस कोरेआ ई सिल्वाच्या नेतृत्वाखालील सध्याचे केंद्र-उजवे लोकशाही आंदोलन (MpD) संसदीय निवडणूक जिंकलं.

ऑक्टोबर २०२१ मध्ये, विरोधी उमेदवार आणि माजी पंतप्रधान जोसे मारिया नेवेझ यांनी PAICV च्या अध्यक्षीय निवडणुकीत विजय मिळवला. ९ नोव्हेंबर २०२१ रोजी जोसे मारिया नेवेझ यांना काबो व्हेर्देचे नवे अध्यक्ष म्हणून शपथ दिली.

२ फेब्रुवारी २०२४ रोजी काबो व्हेर्दे मलेरिया मुक्त झालेला तिसरा आफ्रिकी देश बनला.

सरकार आणि राजकारण

काबो व्हेर्देचे अध्यक्ष जॉर्ज कार्लोस फोंसेका आणि लिजिया फोंसेका २०१४ मध्ये अमेरिकेचे अध्यक्ष बराक ओबामा आणि मिशेल ओबामा यांच्यासोबत भेटतात.

पलासिओ दा जस्टिसिया - प्राइया येथील न्यायालयाचे महाल

काबो व्हेर्दे एक स्थिर अर्ध-राष्ट्रपती प्रतिनिधी लोकशाही गणराज्य आहे. 2020 मध्ये, हे आफ्रिकेतील सर्वात लोकशाही राष्ट्र होते आणि २०२३ मध्ये जगात ४५ व्या क्रमांकावर होते.

संविधान - १९८० मध्ये स्वीकारले गेले आणि १९९२ , १९९५ आणि १९९९ मध्ये सुधारित केले गेले , त्या च्या सरकाराचे मूलभूत तत्त्वे परिभाषित करते. अध्यक्ष राज्याचा प्रमुख आहे आणि पाच वर्षांच्या कालावधीसाठी लोकप्रिय मताने निवडला जातो.

प्रधानमंत्री सरकारचा प्रमुख आहे आणि इतर मंत्र्यांची आणि राज्य सचिवांची शिफारस करतो. प्रधान मंत्री राष्ट्रीय सभेद्वारे नामांकित केला जातो आणि अध्यक्षाद्वारे नियुक्त केला जातो. राष्ट्रीय सभेचे सदस्य पाच वर्षांच्या कालावधीसाठी लोकप्रिय मताने निवडले जातात. २०१६ मध्ये, तीन पक्षांनी राष्ट्रीय सभेत जागा राखून ठेवल्या - MpD (३६), PAICV (२५) आणि काबो व्हेर्देचा स्वतंत्र लोकशाही संघ (UCID) .

दोन मुख्य राजकीय पक्ष PAICV आणि MpD आहेत.

लोकशाहीसाठी आंदोलन (MpD) ने २०१६ च्या संसदीय निवडणुकीत १५ वर्षांत प्रथमच काबो व्हेर्देच्या स्वातंत्र्यासाठीच्या आफ्रिकी पक्षाला (PAICV) हद्दपार केले, त्या वेळी त्याचा नेता उलिसेस कोरेया ई सिल्वा प्रधान मंत्री बनला. जॉर्ज कार्लोस आल्मेइडा फोंसेका ऑगस्ट २०११ मध्ये अध्यक्ष म्हणून निवडला गेला आणि ऑक्टोबर २०१६ मध्ये पुन्हा निवडला गेला. त्याला MpD कडून देखील पाठिंबा मिळतो.

नोव्हेंबर २०२१ मध्ये काबो व्हेर्देने नायजेरियामध्ये आपले पहिले दूतावास उघडले.

परदेशी संबंध

केप व्हर्डे ने तटस्थतेची धोरण स्वीकारली आहे आणि सर्व मित्र राष्ट्रांसोबत सहकारी संबंध साधण्याचा प्रयत्न करत आहे. अँगोला, ब्राझील, चीन, लिबिया, क्युबा, फ्रान्स, गिनी-बिसाऊ, जर्मनी, इटली, पोर्तुगाल, स्पेन, साओ टोमे आणि प्रिन्सिपे, सेनेगल, रशिया, लक्सेंबर्ग आणि युनाइटेड स्टेट्स या देशांनी प्रायात दुतावास ठेवले आहेत. केप व्हर्डे विशेषतः आफ्रिकेत एक सक्रिय परदेशी धोरण राखतो.

केप व्हर्डे हे पोर्तुगीज भाषेच्या देशांच्या समुदाय (CPLP) चा स्थापक सदस्य आहे, ज्याला लुसोफोन समकक्ष राष्ट्रांचे एक आंतरराष्ट्रीय संघटन आणि राजकीय संघ म्हटले जाते, जे चार खंडातील लुसोफोन राष्ट्रांची संघटना आहे, जिथे पोर्तुगीज अधिकृत भाषा आहे.

केप व्हर्डे कडून काही लुसोफोन राष्ट्रंसोबत द्विपक्षीय संबंध आहेत आणि अनेक आंतरराष्ट्रीय संघटनांमध्ये सदस्यता आहे. हे आर्थिक आणि राजकीय समस्यांवरील बहुतेक आंतरराष्ट्रीय परिषदांमध्ये सहभागी होते. २००७ पासून, केप व्हर्डे कडे युरोपियन युनियन्सोबत विशेष भागीदारी स्थिती आहे, कॅटनू कराराच्या अंतर्गत, आणि विशेष सदस्यत्वासाठी अर्ज करू शकतो, विशेष म्हणजे केप व्हर्डियन एस्कुडो, देशाची चलन, युरोशी संबंधित आहे. २०११ मध्ये केप व्हर्डेने आंतरराष्ट्रीय फौजदारी न्यायालयाच्या रोम विधानावर स्वाक्षरी केली. २०१७ मध्ये केप व्हर्डेने आण्विक हत्यारांच्या मनाईवरील युनायटेड नेशन्सच्या करारावर स्वाक्षरी केली.

न्यायव्यवस्था

न्यायालयीन प्रणालीमध्ये एक सर्वोच्च न्यायालय समाविष्ट आहे , ज्याचे सदस्य राष्ट्रपती, राष्ट्रीय सभा आणि न्यायालय मंडळाने नियुक्त केले आहेत आणि प्रादेशिक न्यायालये, स्वतंत्र न्यायालये नागरी, संविधानिक, आणि अपराधी खटले ऐकतात. अपीली सर्वोच्च न्यायालयाकडे जातात.

सैन्य

काबो व्हेर्देचा सैन्य राष्ट्रीय गार्ड आणि किनारपट्टीचे संरक्षण यांचा समावेश आहे; २००५ मध्ये देशाच्या जीडीपीचा ०.७ % सैन्यावर खर्च करण्यात आला.

एकट्या पोर्तुगालविरुद्धच्या स्वातंत्र्य युद्धात १९७४ ते १९७५ दरम्यान लढाई केलेल्या काबो व्हेर्देियन सशस्त्र दलांच्या प्रयत्नांचा कल आंतरराष्ट्रीय ड्रग तस्करीच्या विरोधात वळला आहे. २००७ मध्ये, काबो व्हेर्देियन पोलीसांसोबत त्यांनी ऑपरेशन फ्लाइंग लॉंच (ऑपरेशन लांझा वोदारा) केले, जे कोलंबिया ते नेदरलँड्स आणि जर्मनीमध्ये कोकेन तस्करी करणाऱ्या गटाचा समापन करणारे यशस्वी ऑपरेशन होते, जे देशाला पुनर्व्यवस्थापकीय बिंदू म्हणून वापरत होतं. या ऑपरेशनला तीन वर्षांपेक्षा अधिक वेळ लागला, पहिल्या दोन वर्षांमध्ये हे एक रहस्यमय ऑपरेशन होते, आणि २०१० मध्ये समाप्त झाले. २०१६ मध्ये, काबो व्हेर्देियन सशस्त्र दलांनी मोंटे टचोटा हत्याकांडात भाग घेतला, जो एक हिरव्या-वर-हिरव्या प्रकारचा अपघात होता ज्यात ११ मृत्यू झाले.

भूगोल

काबो व्हेर्देचा द्वीपसमूह अटलांटिक महासागरात आहे, जो आफ्रिकी खंडाच्या पश्चिम किनाऱ्याच्या सुमारे ५७० किलोमीटर (३५० मैल) अंतरावर आहे. जो सेनेगल, गॅम्बिया आणि मोरितेनियाच्या जवळ तसेच मॅकरोनेसिया इकोरेजियनच्या भागात आहे. हे १४° ते १८° उत्तर अक्षांश आणि २२° ते २६° पश्चिम रेखांशामध्ये आहे.^[२]

हा देश दहा बेटांचा (नऊ वसलेले) आणि आठ छोटे बेटे यांचा घुमत्या आकाराचा गट आहे, जो एकत्रितपणे ४०३३ km² ( १५५७ चौरस मैल) क्षेत्र व्यापतो.

बेटे दोन गटांमध्ये विभागलेले आहेत:

बार्लावेंटो बेटे (पवनाच्या दिशेची बेटे): सांतों अंटाओ, साओ व्हिसेंटे, सांताला लुजिया, साओ निकोलाऊ, साल, बोआ व्हिस्टा;

सोटावेंटो बेटे (पवनाच्या विरुद्ध): मायो, सैंटियागो, फोगो, ब्रावा.

सर्वात मोठे बेट,आकार आणि लोकसंख्येवर सैंटियागो आहे. जे देशाची राजधानी, प्राईया, द्वीपसमूहातील मुख्य शहरी एकत्रीकरणाचे स्थान आहे.

काबो व्हेर्देच्या तीन बेटांमधे, साल, बोआ व्हिस्टा, आणि मायो, अगदी सपाट, वाळूदार, आणि कोरडे आहेत; इतर सामान्यतः कडेकडेच्या आणि अधिक वनस्पती असलेले आहेत.

भूगोल आणि भूगर्भशास्त्र

भूगर्भशास्त्रीय दृष्ट्या, बेटे, एकत्रितपणे थोड्या जास्त ४,०३३ चौरस किलोमीटर (१,५५७ चौरस मैल) क्षेत्रव्यापी, मुख्यतः आग्नेय दगडांनी बनलेले आहेत, ज्यामध्ये ज्वालामुखीय संरचना आणि पायरोक्लास्टिक मलबा द्वीपसमूहाच्या एकूण आकाराचा मोठा भाग व्यापतो. ज्वालामुखीय आणि प्लुटोनिक दगड ठळकपणे मूलभूत आहेत; द्वीपसमूह एक सोडा-आल्कालाइन पेट्रोग्राफिक प्रांत आहे, ज्यामध्ये इतर मॅकरोनेशियन बेटांमध्ये आढळणाऱ्या पॅट्रोलॉजिक श्रेणीप्रमाणेच आहे.

आर्किपेलागोच्या आसपास ओळखलेल्या चुम्बकीय असमानता सूचित करते की बेटांची रचना १२५-१५० मिलियन वर्षांपूर्वीची आहे: बेटांचा वय ८ मिलियन (पश्चिमेकडे) ते २० मिलियन वर्षे (पूर्वेकडे) आहे. सर्वात जुनी उघडी खडक मायो ( या संदर्भात 'maio' म्हणजे एक बेट आहे, जे ज्वालामुखी क्रियाकलापामुळे तयार झाले आहे आणि त्याचा वय १२८-१३१ मिलियन वर्षांपूर्वीचा आहे) आणि सांतियागोच्या उत्तरीन पूर्वेकडे आहेत आणि त्या १२८-१३१ मिलियन वर्षांपूर्वीच्या पिलो लाव्हा आहेत. बेटांमधील ज्वालामुखीतल्या पहिल्या चरणाची सुरुवात प्रारंभिक मियोसीनमध्ये झाली आणि या कालावधीच्या समाप्तीला बेटांचा आकार त्यांच्या अधिकतम आकाराला पोहचला. ऐतिहासिक ज्वालामुखी क्रियाकलाप (मानव वसाहतीच्या अंतर्गत) फोगो बेटावर मर्यादित आहे.^[३]

बेटे कॅप व्हर्ड राईज म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या बॅथिमेट्रिक स्वेलवर स्थित आहेत. राईज हा जगाच्या महासागरांतील सर्वात मोठ्या उभ्या भागांपैकी एक आहे, जो १२०० चौक किलोमीटर (४६० चौक मैल) च्या अर्धगोलाकार क्षेत्रात २.२ किलोमीटर (१.४ मैल) उंच आहे, जो जिओइडच्या उंचीशी संबंधित आहे.

पिको दो फोगो, या क्षेत्रातील सर्वात मोठा सक्रिय ज्वालामुखी, २०१४ मध्ये उत्स्फूर्त झाला. त्याची व्यास ८ किलोमीटर (५ मैल) आहे, ज्याचा रिम १,६०० मीटर (५,२४९ फूट) उंचीवर आहे आणि आतल्या शिखराची उंची समुद्रसपाटीपासून २,८२९ मीटर (९,२८१ फूट) आहे. कैल्डेरा पाठीमागे झालेल्या भूस्खलनामुळे तयार झाली, ज्या मॅग्मा चेंबरच्या अंशतः निर्वासित (उत्स्फोट) च्या मागोमाग cylindrical कॉलमच्या आत (८ किलोमीटर (५ मैल) खोलीवर) आहे.

साल आणि मायो येथे व्यापक मीठाचे सपाटे आढळतात. सांतियागो, सांतोंट आंटाओ, आणि साओ निकोलाऊ येथे, शुष्क उतार काही ठिकाणी साखरकांदाच्या खूपांमध्ये किंवा भुरकेनच्या लागवडीत वळण घेतात, जे उंच पर्वतांच्या पायावर पसरलेले आहेत. महासागराच्या खिंडांनी प्रलयकारी कचरा भूस्खलनामुळे तयार झाले आहेत.

हवामान

काबो व्हेर्देचे हवामान आफ्रिकन मुख्यभूमीच्या तुलनेत सौम्य आहे कारण आसपासच्या समुद्रामुळे बेटांवरील तापमान कमी होते आणि थंड अटलांटिक प्रवाहांनी द्वीपसमूहाभोवती एक शुष्क वातावरण तयार होते. उलट, बेटांना पश्चिम आफ्रिकेच्या किनाऱ्यावर परिणाम करणारे अपवर्तन (थंड प्रवाह) मिळत नाहीत, त्यामुळे हवेचे तापमान सेनेगालच्या तुलनेत कमी आहे, परंतु समुद्राचे तापमान अधिक आहे. काही बेटांच्या भूप्रदेशामुळे, जसे की सेंटियागो, ज्यामध्ये तीव्र पर्वत आहेत, बेटांवर ओलसर हवेच्या संकुचनामुळे समृद्ध वन आणि समृद्ध वनस्पती वाढू शकतात, जिथे ओलसर हवा संकुचित होते आणि वनस्पती, खडक, माती, लाकूड, काई, इत्यादींवर भिजते. उच्च बेटांवर आणि थोडा ओला असलेल्या बेटांवर, विशेषतः पर्वतीय भागात, जसे की सेंटो अंटाओ बेट, हवामान कोरड्या मान्सून वनांचे आणि लॉरेल वनांचे विकासासाठी अनुकूल आहे. सरासरी तापमान फेब्रुवारीमध्ये २२ °से (७२ °फ) ते सप्टेंबरमध्ये २७ °से (८०.६ °फ) दरम्यान असते. काबो व्हेर्दे सहलीय अर्ध-शुष्क पट्ट्यात आहे, जवळच्या पश्चिम आफ्रिकेच्या पर्जन्याच्या पातळ्या सारखे काहीही नाही. ऑगस्ट आणि ऑक्टोबर दरम्यान असमानपणे पाऊस पडतो, सहसा लघु तीव्र पावसाच्या सत्रांसह. वाळवंट सामान्यतः असे भूप्रदेश म्हणून परिभाषित केले जाते जे वार्षिक पर्जन्य २५० मिमी (९.८ इंच) पेक्षा कमी प्राप्त करते. सालचा एकूण १४५ मिमी (५.७ इंच) हा वर्गीकरणाची पुष्टी करतो. वर्षातील बहुतेक पाऊस सप्टेंबरमध्ये पडतो.^[४]

साल, Boa Vista आणि मायोयांना सपाट भूमी आणि कोरडे हवामान आहे, तर इतर बेट सामान्यतः खडकाळ आहेत आणि त्यामध्ये अधिक वनस्पती आहेत. पावसाची कमी प्रमाणात होणारी घटना असल्याने, जेथे पर्वत नाहीत, ती भूमी इतकी कोरडी आहे की तिच्यातून दोन टक्क्यांपेक्षा कमी क्षेत्रावर शेती होऊ शकते. हा द्वीपसमूह चार व्यापक पारिस्थितिकी झोनमध्ये विभागला जाऊ शकतो - कोरडे, अर्ध-कोरडे, उप-आर्द्र आणि आर्द्र, जे उच्चता आणि वार्षिक सरासरी पावसाळ्यात कमी असलेल्या 100 मिमी (3.9 इंच) च्या आर्द्र किनारे व जास्त 1,000 मिमी (39 इंच) च्या आर्द्र पर्वतात असतात. सर्वाधिक पाऊस समुद्राच्या धुंद प्रस्तावाच्या संघटनामुळे तयार होतो.

सांटियागो बेटावरील प्रिंसिपलचे छोटे वादळ (किंवा उप Valley)

काही बेटांवर, जसे की सांटियागो, आंतर्गत आणि पूर्व किनाऱ्याच्या आर्द्र हवामानाचा थंड आणि दक्षिण/दक्शिण-पश्चिम किनाऱ्यासाठी सुखार हवामानावर विरोध साधतो. प्रिया, दक्षिणपूर्व किनाऱ्यावर, बेटावरचा सर्वात मोठा शहर आणि देशाची राजधानी आहे.

केप व्हर्डेचे बहुतेक भाग संपूर्ण वर्षभर कमी पाऊस घेतात, परंतु उच्च पर्वतांचे उत्तरेतील उतार ओरोग्राफिक उचवण्यामुळे महत्त्वपूर्ण पाऊस पाहतात, विशेषतः समुद्रापासून दूरच्या क्षेत्रांमध्ये. काही अशा क्षेत्रांमध्ये हा पाऊस वर्षावात जंगली जैव विविधता जिवनशास्त्रासाठी पुरेसा आहे, जरी तो बेटांच्या मानवी उपस्थितीने महत्वपूर्ण प्रभावित झाला आहे. हे उंबररे क्षेत्र शीत आणि आर्द्र म्हणून ओळखले जातात. केप व्हर्डे केप व्हर्डे बेटांच्या कोरड्या जंगलांच्या पारिस्थितिकीय क्षेत्रामध्ये स्थित आहे.

कॅप वर्डेच्या बहुतेक भागात वर्षभर कमी पर्जन्य होत असल्याने, उच्च पर्वतांच्या उत्तरेकडील ढालांमध्ये ओरोग्राफिक लिफ्टमुळे महत्त्वपूर्ण पर्जन्य होते, विशेषतः समुद्रापासून दूरच्या क्षेत्रांमध्ये. असे काही क्षेत्रांमध्ये हे पर्जन्य वर्षावनाच्या habitatला समर्थित करण्याइतके पुरेसे आहे, पण या बेटांच्या मानव उपस्थितीमुळे ते मोठ्या प्रमाणात प्रभावित झाले आहे. या उंब्रिया क्षेत्रांना थंड आणि आर्द्र म्हणून ओळखले जाते. कॅप वर्डे कॅप वर्डे आयलंड्सच्या शुष्क वनस्पती इकोरेजियनमध्ये आहे.

पश्चिम गोलार्धात जाणाऱ्या चक्रीवादळांची सुरुवात अनेक वेळा कॅप वर्डेच्या बेटांजवळ होते. याला कॅप वर्डे-प्रकारच्या चक्रीवादळांमध्ये गणले जाते. हे चक्रीवादळ कॅप वर्डीलाही दूर असलेल्या उष्णअटलांटिक पाण्यात पार करताना अत्यंत तीव्र होऊ शकतात. सरासरी चक्रीवादळाचा हंगाम दोन कॅप वर्डे-प्रकारच्या चक्रीवादळांवर आधारित असतो, जे सामान्यतः हंगामातील सर्वात मोठे आणि तीव्र चक्रीवादळ असतात कारण त्यांना विकसित होण्यासाठी समुद्रात भरपूर उष्ण ओपन ओशन मिळतो, ज्या त्वरीत जमीन पडत नाही. अटलांटिकमध्ये नोंदवलेले पाच सर्वात मोठे उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ कॅप वर्डे-प्रकारचे आहेत. अटलांटिक क्षेत्रातील सर्वात दीर्घकाळ टिकणाऱ्या उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळांपैकी बहुतेक कॅप वर्डे चक्रीवादळ आहेत.

२०१५ पर्यंत बेटांनी नोंदवलेल्या इतिहासात फक्त दोन वेळा चक्रीवादळांनी झोडपले आहे (१८५१पासून): एकदा १८९२ मध्ये, आणि पुन्हा २०१५ मध्ये ह्युरिकेन फ्रेड ने जो अटलांटिकमध्ये तयार झालेला पूर्वेकडचा सर्वात पहिला चक्रीवादळ आहे.

जलवायु परिवर्तन

नौरोच्या अध्यक्षानुसार, २०११ मध्ये काबो व्हेर्दे जलवायु परिवर्तनामुळे झालेल्या पूरामुळे आठव्या सर्वाधिक धोक्यात असलेल्या राष्ट्रांमध्ये स्थानांतरित झाला होता. २०२३ मध्ये, संयुक्त राष्ट्रांचे महासचिव अँटोनियो गुटेरेस काबो व्हेर्देमध्ये जलवायु परिवर्तनाबद्दल चिंता व्यक्त करण्यासाठी आले. त्यांनी सांगितले की, देश जलवायु विकारांमुळे निर्माण झालेल्या अस्तित्वात्मक संकटाच्या आघाडीवर आहे आणि जागतिक नेत्यांनी जलवायु संकटावर उपाययोजना करण्याची आवश्यकता आहे.

काबो व्हेर्दे उप-सहारा आफ्रिकेत नवीकरणीय ऊर्जा क्षेत्रात एक नेता आहे. सध्या, त्याच्या ऊर्जा स्रोतांपैकी २० % नवीकरणीय स्रोतांमधून येते आणि २०३० पर्यंत ते ५० % पर्यंत वाढवण्याचे लक्ष्य आहे. २०२३ मध्ये, पोर्तुगालने काबो व्हेर्देच्या पर्यावरणीय प्रकल्पांमध्ये गुंतवणूक करण्याच्या बदल्यात €१४० दशलक्ष कर्ज माफ करण्याचा करार केला. हा करार आफ्रिकेमध्ये निसर्गासाठी कर्ज माफ करण्याचा पहिला करारांपैकी एक आहे.^[५]

जैवविविधता

काबो व्हेर्देच्या पृथकतेमुळे बेटांवर अनेक स्थानिक प्रजाती आहेत, विशेषतः पक्षी आणि सरिसृप, ज्यापैकी अनेक मानव विकासामुळे धोक्यात आहेत. स्थानिक पक्ष्यांमध्ये अलेक्झांडरचा स्विफ्ट (Apus alexandri), बर्नचा बगुला (Ardea purpurea bournei), रासो लार्क (Alauda razae), काबो व्हेर्दे वॉर्बलर (Acrocephalic brevipennis), आणि इयागो स्पॅरो (Passer iagoensis) यांचा समावेश आहे. बेटे समुद्री पक्ष्यांसाठी एक महत्त्वाचे प्रजनन क्षेत्र देखील आहेत, ज्यामध्ये काबो व्हेर्देचा शेअरवॉटर समाविष्ट आहे. सरिसृपांमध्ये काबो व्हेर्देचा विशाल गेको (Tarentola gigas) समाविष्ट आहे.

कॅबो वर्डे मध्ये जंगलाचे आवरण एकूण जमिनीच्या क्षेत्राच्या सुमारे ११% आहे, २०२० मध्ये ४५,७२० हेक्टर (हॅ) जंगल असलेल्या, जे १९९० मध्ये १५,३८० हेक्टर (हॅ) होते. २०२० मध्ये, नैसर्गिक रीतीने पुनरुत्पन्न झालेल्या जंगलाने १३,६८० हेक्टर व्यापले आणि लागवड केलेले जंगल ३२,०४० हेक्टर (हॅ) व्यापले. २०१५ साली, जंगलाच्या क्षेत्राच्या १००% सार्वजनिक मालकीत असल्याची माहिती देण्यात आली.

प्रशासनिक विभाग

कॅप वर्डे २२ नगरपालिका (कोंसेल्होस) मध्ये विभागले गेले आहे आणि ३२ पॅरिशमध्ये (फ्रागेसियास) उपविभाजित केले गेले आहे, जे उपनिवेश काळात अस्तित्वात असलेल्या धार्मिक पॅरिशवर आधारित आहे:

आर्थिक व्यवस्था

काबो व्हेर्देची राष्ट्रीय ध्वज वाहक काबो वर्डे एअरलाईन्स, पूर्वीपासून टीएसीव्ही म्हणून ओळखली जाते.

नैसर्गिक संसाधनांच्या कमतरतेवरही काबो व्हेर्देचे उल्लेखनीय आर्थिक वाढ आणि जीवनाच्या परिस्थितीत सुधारणा यामुळे आंतरराष्ट्रीय मान्यता मिळवली आहे, इतर देशे आणि आंतरराष्ट्रीय संघटनांनी अनेकदा विकास साहाय्य दिले आहे. २००७ पासून, संयुक्त राष्ट्रांनी याला किमान विकासित देशाऐवजी एक विकासित देश म्हणून वर्गीकृत केले आहे.

काबो व्हेर्देमध्ये कमी नैसर्गिक संसाधने आहेत. दहा मुख्य बेटांपैकी फक्त पाच (सांटियागो, सेंटो अंटाओ, साओ निकोलाऊ, फोगो, आणि ब्रावा) साधारणपणे महत्त्वपूर्ण कृषी उत्पादनास समर्थन देतात आणि काबो व्हेर्देमध्ये उपभोगल्या गेलेल्या सर्व खाद्यपदार्थांचे ९० % आयात केले जाते. खनिज संसाधनांमध्ये मीठ, पोझोलाना (सिमेंट उत्पादनासाठी वापरली जाणारी ज्वालामुखीय दगड), आणि चूणाचुंण यांचा समावेश आहे. पोर्तुगीज शैलीमध्ये वाईन बनवणाऱ्या कमी वाईनरीज पारंपारिकपणे स्थानिक बाजारावर लक्ष केंद्रित करतात, परंतु अलीकडे काही आंतरराष्ट्रीय प्रशंसा मिळवली आहे.

काबो व्हेर्देची अर्थव्यवस्था सेवा-केंद्रित आहे, ज्यामध्ये वाणिज्य, परिवहन, आणि सार्वजनिक सेवा जीडीपीच्या ७० % पेक्षा जास्त भाग व्यापतात. जवळजवळ ३५ % लोकसंख्या ग्रामीण भागात राहते, तरी कृषी आणि मच्छीमारिका फक्त सुमारे ९ % जीडीपीमध्ये योगदान देतात. हलका उत्पादन बाकीच्या बहुसंख्यतेसाठी महत्त्वाचा आहे. मासे आणि कॅल्मर अत्यंत प्रमाणात आहेत, आणि लहान प्रमाणात निर्यात केले जातात. काबो व्हेर्देमध्ये थंड भंडारण आणि गोठवण्याच्या सुविधा आणि मच्छीमार्कासाठी प्रक्रिया कारखाने आहेत, जे मिंडेलो, प्राया, आणि सालमध्ये आहेत. परदेशात राहणारे काबो व्हेर्देियन अंदाजे २० % जीडीपी आपल्या देशांतर्गत अर्थव्यवस्थेला प्रेषणाद्वारे योगदान देतात. नैसर्गिक संसाधनांची कमी असूनही आणि अर्ध - रेगिस्तानी वातावरण असले तरी देशाने या क्षेत्रात सर्वात उच्च जीवनमान प्राप्त केले आहे आणि विविध राष्ट्रीयतेच्या हजारो स्थलांतरितांना आकर्षित केले आहे.

1991 पासून, सरकारने बाजाराच्या आधारे आर्थिक धोरणांचा पाठपुरावा केला आहे, ज्यामध्ये परकीय गुंतवणूकदारांचे खुले स्वागत आणि दूरगामी खाजगीकरण कार्यक्रम समाविष्ट आहे. पर्यटक, हलका उत्पादन उद्योग, आणि मच्छीमारिका यांचा विकास; आणि परिवहन, संवाद, आणि ऊर्जा सुविधांचा विकास यांसारख्या बाजार अर्थव्यवस्थेचा विकास आणि खाजगी क्षेत्र या मुख्य विकास योजनेत समाविष्ट केला आहे. १९९४ ते २००० च्या दरम्यान साधारणपणे $ ५०७ दशलक्ष परकीय गुंतवणूक केली गेली किंवा योजना बनवण्यात आली, ज्यामध्ये ५८ % पर्यटनात, १७ % उद्योगात, ४ % पायाभूत सुविधांमध्ये, आणि २१ % मच्छीमारिका आणि सेवांमध्ये होती.

२०११ मध्ये, चार बेटांवर एक वाऱ्याचा ऊर्जा प्रकल्प उभारला गेला, जो देशाच्या विद्युत सप्लायचा सुमारे ३० % पुरवतो. २०१० मध्ये उद्घाटन झालेल्या नवीनीकरणीय ऊर्जा आणि ऊर्जा कार्यक्षमतेसाठी ईकोवास क्षेत्रीय केंद्राचे आयोजन करणारे काबो व्हेर्दे 2025 पर्यंत नवीनीकरणीय ऊर्जा स्रोतांवर पूर्णपणे अवलंबून राहता येईल, यासाठी उदाहरण म्हणून पुढाकार घेण्याची योजना आखत आहे. ही धोरणे २०१५ मध्ये स्वीकारलेल्या अनेक कागदपत्रांशी सुसंगत आहेत, ज्यामुळे अधिक टिकाऊ विकासाच्या दिशेने मार्ग मोकळा झाला, काबो व्हेर्देच्या 2030 च्या ट्रान्सफॉर्मेशनल अजेंडासहित, त्याच्या राष्ट्रीय नवीनीकरणीय ऊर्जा योजनेसह आणि कमी कार्बन व जलवायू-स्थिर विकास रणनीतीसह. दोन वर्षांनंतर २०१७ - २०२१ च्या टिकाऊ विकासासाठी एक धोरणात्मक योजना तयार करण्यात आली.

२००० आणि २००९ च्या दरम्यान, वास्तविक GDP सरासरी ७ % पेक्षा जास्त वाढला, जो उप-सहारा देशांच्या सरासरीपेक्षा खूपच जास्त आहे आणि या क्षेत्रातील बहुतेक लहान बेटांच्या अर्थव्यवस्थांपेक्षा जलद आहे. मजबूत आर्थिक कार्यक्षमता जगातील सर्वात जलद वाढणाऱ्या पर्यटन उद्योगांपैकी एकाने बळकटी दिली, तसेच महत्त्वपूर्ण भांडवल प्रवाहांनी कॅप वर्डेला राष्ट्रीय चलनाचे साठे तयार करण्यास मदत केली, जे सध्या आयातांच्या ३.५ महिन्यांपर्यंत आहे. बेरोजगारी वेगाने कमी होत आहे आणि देश युनायटेड नेशन्सच्या सहस्त्राब्दी विकास उद्दिष्टांपैकी बहुतेक साध्य करण्याच्या मार्गावर आहे - १९९० च्या गरिबीच्या पातळीचा अर्धा करण्यासह.

२००७ मध्ये, कॅप वर्डेने जागतिक व्यापार संघटनेमध्ये (WTO) प्रवेश केला आणि २००८ मध्ये देशाने कमी विकसित देश (LDC) स्थितीतून मध्यम उत्पन्न देश (MIC) स्थितीत पदवी प्राप्त केली.

कॅब्रल अव्हेन्यू, कॅप वर्डेच्या विकासाचे मुख्य प्रतीकांपैकी एक आहे.

कॅप वर्डेला अर्थव्यवस्थेच्या प्रत्येक स्तरावर पोर्तुगालासोबत महत्त्वपूर्ण सहकार्य आहे, ज्यामुळे त्यांनी आपल्या चलनाला प्रथम पोर्तुगाली इस्कुडोशी आणि १९९९ मध्ये युरोशी जोडले. २३ जून २००८ रोजी कॅप वर्डे WTO चा १५३ वा सदस्य बनला.

२०१८ च्या जानेवारीच्या सुरुवातीला, सरकारने किमान वेतन ११,००० CVE वरून १३,००० CVE (€ ११८) प्रति महिना वाढवले जाईल, असे जाहीर केले, जे २०१८ च्या मध्य जानेवारीमध्ये प्रभावी झाले.

विकास

	केप व्हर्दे ; República de Cabo Verde; काबो व्हर्देचे प्रजासत्ताक
ध्वज	चिन्ह
	राष्ट्रगीत: स्वातंत्र्याचा मंत्र;
	केप व्हर्देचे स्थानकेप व्हर्देचे जागतिक नकाशावरील स्थान
राजधानी; (व सर्वात मोठे शहर)	प्राईया;
अधिकृत भाषा	पोर्तुगीज
इतर प्रमुख भाषा	केप व्हर्देयन क्रियोल
सरकार	अर्ध-अध्यक्षीय प्रजासत्ताक
- राष्ट्रप्रमुख	होर्हे कार्लोस फोन्सेका
- पंतप्रधान	होजे मारिया नेव्हेस
महत्त्वपूर्ण घटना
- स्वातंत्र्य दिवस	५ जुलै १९७५ (पोर्तुगालपासून)
क्षेत्रफळ
- एकूण	४,०३३ किमी२ (१७२वा क्रमांक)
लोकसंख्या
-एकूण	५,२५,००० (१६७वा क्रमांक)
- गणती	{{{लोकसंख्या_गणना}}} {{{लोकसंख्या_गणना_वर्ष}}}
- घनता	१२३.७/किमी²
	वार्षिक सकल उत्पन्न (पीपीपी)
- एकूण	२३०.५ कोटी अमेरिकन डॉलर
- वार्षिक दरडोई उत्पन्न	६,५६९ अमेरिकन डॉलर
मानवी विकास निर्देशांक .	▼ ०.६३६ (मध्यम) (१२३ वा) (२०१३)
राष्ट्रीय चलन	केप व्हर्दे एस्कुदो
आंतरराष्ट्रीय कालविभाग	केप व्हर्दे प्रमाणवेळ (यूटीसी−०१:००)
आय.एस.ओ. ३१६६-१	CV
आंतरजाल प्रत्यय	.cv
आंतरराष्ट्रीय दूरध्वनी क्रमांक	२३८
	राष्ट्र_नकाशा

२००८ - २०१३ च्या कालावधीसाठी युरोपियन कमिशनने कॅप वर्डेसाठी "गरिबी कमी करणे, विशेषतः ग्रामीण आणि उपनगरीय भागांमध्ये जिथे महिलांचे घर चालवतात, तसेच चांगली शासन व्यवस्था" यावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी एकूण ५४.१ दशलक्ष युरोची तरतूद केली आहे.

पर्यटन

साओ व्हिसेंट बेटावरील मिन्डेलो येथे पोर्तो ग्रांडे मध्ये याच. पर्यटन बेटांवर उत्पन्नाचा एक वाढता स्रोत आहे.

काबो व्हेर्देचा मिड-अटलांटिक हवाई व समुद्री मार्गांवरील सामStrात्तात आग्रही स्थान मिन्डेलोच्या हार्बर (पोर्तो ग्रांडे) आणि साल व प्राईयाच्या आंतरराष्ट्रीय हवाई अड्ड्यांच्या महत्त्वपूर्ण सुधारणा द्वारे वाढविला गेला आहे. 2007 च्या डिसेंबरमध्ये बोआ व्हिस्टामध्ये नवीन आंतरराष्ट्रीय हवाई अड्डा सुरू करण्यात आला आणि साओ व्हिसेंट बेटावर, काबो व्हेर्देमधील नवीनतम आंतरराष्ट्रीय हवाई अड्डा (सेसारिया एव्होरा हवाई अड्डा) 2009 च्या अखेरीस उघडला गेला. मिन्डेलोमध्ये जहाज दुरुस्तीच्या सुविधांचा प्रारंभ 1983 मध्ये झाला.[10]

मुख्य बंदरे मिन्डेलो आणि प्राईय आहेत, परंतु इतर सर्व बेटांवर लहान बंदर सुविधा आहेत. सालवरील आंतरराष्ट्रीय हवाई अड्ड्याशिवाय, सर्व वसती असलेल्या बेटांवर हवाईअड्डे बांधले गेले आहेत. ब्राव्हा आणि सैंटो अंटाऊच्या हवाईअड्ड्यांशिवाय सर्वांना अनुसूचित हवाई सेवा मिळते. या द्वीपसमूहात 3,050 किमी (1,895 मील) रस्ते आहेत, ज्यात 1,010 किमी (628 मील) मुख्यत्वे खडकांचे आहे.[10]

या देशाच्या भविष्यातील आर्थिक अपेक्षा सहाय्य प्रवाहांच्या देखभालीवर, पर्यटनाच्या प्रोत्साहनावर, प्रेषणांवर, शेजारील आफ्रिकन देशांमध्ये श्रम बाहेरourcing करण्यावर आणि सरकारच्या विकास कार्यक्रमाच्या गतीवर मोठ्या प्रमाणात अवलंबून आहेत.[10]

लोकसंख्या

काबो व्हेर्देची लोकसंख्या, १९६१ – २००३

काबो व्हेर्देची लोकसंख्या पिरॅमिड, २००५

२०२२ मध्ये काबो व्हेर्देची लोकसंख्या ५९३,१४९ होती. काबो व्हेर्देीयन लोकांच्या मोठ्या प्रमाणात (२३६,०००) लोक मुख्य बेट सेंटियागोवर राहतात.

काबो व्हेर्देीयन लोक आफ्रिकन (स्वतंत्र किंवा गुलाम) आणि विविध मूळांचे युरोपियन यांच्या वंशज आहेत. या ठिकाणी उत्तरेकडील आफ्रिकेतून येणारे ज्यू वंशाचे काबो व्हेर्देीयन लोकही आहेत, मुख्यत्वे बोआ व्हिस्टा, सेंटियागो आणि सैंटो अंटाऊ बेटांवर. काबो व्हेर्देीयन लोकांच्या मोठ्या संख्येत परदेशी स्थलांतर केले, मुख्यत्वे अमेरिकेतील, पोर्तुगाल आणि फ्रान्समध्ये, ज्यामुळे परदेशात राहणाऱ्या काबो व्हेर्देीयन लोकांची संख्या घरच्या लोकांपेक्षा अधिक आहे.

देशाच्या ऐतिहासिक प्रगतीत सुरुवातीपासूनच सामाजिक वर्ग निर्माणाची प्रक्रिया समाविष्ट होती. सध्या "बुर्जुआ" चा अभाव दिसतो, परंतु "पेटी बुर्जुआ" च्या विविध प्रकारांचा अस्तित्व संख्यात्मक दृष्टया महत्त्वाचा आहे. तथापि, लोकसंख्येचा मोठा भाग शेतकरी आणि काही कामगार वर्गामध्ये येतो.

भाषा

काबो व्हेर्देच्या अधिकृत भाषेतील पोर्तुगीज आहे. ही शिक्षण आणि सरकारची भाषा आहे. तिचा उपयोग वर्तमानपत्र, दूरदर्शन आणि रेडिओमध्ये देखील केला जातो.

काबो व्हेर्देियन क्रेओल (क्रीओलू) काबो व्हेर्देमध्ये आढळतो आणि या भाषेचा आई-वडिलांचा भाषा जवळजवळ सर्व काबो व्हेर्देियन लोकांची आहे. राष्ट्रीय संविधान पोर्तुगीज भाशेशी समानता साधण्यासाठी उपाययोजना करण्याचे आवाहन करते. क्रेओलमधील लघुनिबंधांचे मोठा भांडार आहे, विशेषतः सैंटियागो क्रेओल आणि साओ व्हिसेंट क्रेओलमध्ये. क्रीओलूने पोर्तुगालपासून देशाच्या स्वातंत्र्यानंतर प्रतिष्ठा मिळवली आहे.

आसामान्यांची भाषाशुद्धीकरण करण्याच्या मार्गात द्वीपांमधील भाषांच्या रूपांमधील फरक मोठा अडथळा बनला आहे. काही लोकांनी दोन मानके विकसित करण्याची मागणी केली आहे: एक उत्तर (बार्लावेंटो) मानक, साओ व्हिसेंट क्रेओलवर आधारित, आणि एक दक्षिण (सोतावेंटो) मानक, सैंटियागो क्रेओलवर आधारित. मॅन्युएल वेग, पीएच.डी., एक भाषाशास्त्रज्ञ आणि काबो व्हेर्देचे सांस्कृतिक मंत्री, क्रीओलच्या अधिकृततेसाठी आणि मानकीकरणासाठी मुख्य समर्थन करणारे आहे.

धर्म

काबो व्हेर्देमधील धर्म (2010)

कॅथोलिक चर्च (78.7%)

इतर ख्रिस्ती (10.4%)

इतर किंवा नास्तिक (10.9%)

काबो व्हेर्देियन लोकांची मोठी संख्या ख्रिस्ती आहेत; पोर्तुगीज राजवटीच्या शतकांमध्ये दाखविलेल्या, कॅथोलिक एकटाच सर्वात मोठा धार्मिक समुदाय बनतो, 2010 मध्ये 80 टक्क्यांच्या अगदी कमी प्रमाणात (2007 मध्ये 85 टक्क्यांच्या सततपेक्षा थोडे कमी). इतर बहुतेक धार्मिक गट प्रोटेस्टंट आहेत, ज्यामध्ये नाझारच्या सुसमाचार चर्चचा दुसऱ्या नंबरचा समुदाय आहे; इतर महत्त्वाच्या संप्रदायांमध्ये सातव्या दिवशी अ‍ॅडव्हेंटिस्ट चर्च, गॉडचे असेंब्ली, भगवानाच्या राज्याची सर्वसमावेशक चर्च आणि लॅटर-डे सेंट्सच्या येशू ख्रिस्ताची चर्च समाविष्ट आहे. इस्लाम हा सर्वात मोठा अल्पसंख्यक धर्म आहे. यहूदी धर्माचा उपनिवेश काळात ऐतिहासिक उपस्थिती होती. नास्तिक प्रजाजनाच्या 1 टक्यापेक्षा कमी आहेत. अनेक काबो व्हेर्देियन ख्रिस्ती धर्माला आदिवासी आफ्रिकी श्रद्धा आणि रिवाजांबरोबर विलीन करतात.

स्थलांतर आणि स्थलांतरण

मुख्य लेख: काबो व्हेर्देियन डायस्पोरा

देशातील सर्वात मोठ्या बेटांवर सेंटियागोमध्ये लोक

देशातल्या लोकसंख्येपेक्षा जवळजवळ दुप्पट काबो व्हेर्देियन लोक परदेशात राहतात (सुमारे एक मिलियन). या बेटांना स्थलांतराचा लांब इतिहास आहे आणि काबो व्हेर्देियन लोक जगभरात अत्यंत विखुरलेले आहेत, माकाऊपासून हायती आणि अर्जेंटिना ते स्वीडनपर्यंत. डायस्पोरा अधिक मोठी असू शकते, कारण 1975 मध्ये स्वातंत्र्य मिळेपर्यंत काबो व्हेर्देियन स्थलांतरितांकडे पोर्तुगीज पासपोर्ट होते.

काबो व्हेर्देियन लोकांची सर्वाधिक संख्या अमेरिकेत आणि पश्चिम युरोपमध्ये आहे, ज्यामध्ये अमेरिकेने 500,000 लोकसंख्येसह सर्वात मोठी परदेशी लोकसंख्या ठेवली आहे. अमेरिका मध्ये बहुतेक काबो व्हेर्देियन लोक न्यू इंग्लंडमध्ये एकत्रित आहेत, विशेषतः मासाचुसेट्समधील बोस्टन आणि न्यू बेडफोर्ड शहरांमध्ये, आणि रोड आयलंडमधील प्रॉव्हिडन्समध्ये; ब्रॉकटन, मासाचुसेट्समध्ये कोणत्याही अमेरिकन शहरातील सर्वात मोठा समुदाय आहे (18,832).

काबो व्हेर्देियन लोक 1840 च्या दशकापासून मासाचुसेट्समध्ये स्थलांतर करत आहेत, परंतु सध्याची बहुतेक लोकसंख्या 1970 च्या दशकात आली. ते आता बोस्टनमधील शीर्ष दहा स्थलांतरित गटांपैकी एक आहेत, आणि आफ्रिकेतून येणारे सर्वात मोठे. काबो व्हेर्देियन स्थलांतरितांचा पहिला लाट मासाचुसेट्समध्ये व्हेलिंग उद्योगात काम करण्यासाठी आला. व्हेलिंग कमी झाल्यावर, त्यांनी समुद्री नोकऱ्या, हंगामी कृषी काम (जसे की क्रॅनबेरी तोडणे), आणि कारखान्यात काम करणे सुरू केले. काबो व्हेर्देियन स्थलांतरितांची दुसरी लाट काबो व्हेर्देने 1975 मध्ये स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर आली. त्यांनी कारखान्यात काम सापडले, परंतु उत्पादन प्लांट बंद झाल्यावर, 1990 च्या दशकात त्यांनी सेवा उद्योगात प्रवेश केला. काबो व्हेर्देियन स्थलांतरितांनी देखील रेस्टॉरंट, किरकोळ विक्री, रिअल इस्टेट आणि विमा कार्यालये यासह एक जीवंत लघु व्यवसाय क्षेत्र विकसित केले आहे. अमेरिका मध्ये काबो व्हेर्देियन स्थलांतरितांना अमेरिकी सैन्यात सामील होण्याचा दीर्घ इतिहास आहे, ज्यामध्ये क्रांतिकारी युद्धापासून व्हिएतनाम युद्धापर्यंत प्रत्येक मोठ्या संघर्षात उपस्थिती आहे.

शतकांपासूनच्या औपनिवेशिक संबंधांमुळे, दुसऱ्या क्रमांकावर असलेली काबो व्हेर्देियन लोकसंख्या पोर्तुगालमध्ये (150,000) आहे, ज्यामध्ये अंगोला (45,000) आणि साओ टॉम आणि प्रिन्सिपे (25,000) यासारख्या पूर्व पोर्तुगालच्या उपनिवेशांमध्ये मोठ्या समुदाय आहेत. स्पेन (65,500), फ्रान्स (25,000), सेनेगल (25,000), आणि इटली (20,000) यांसारख्या सांस्कृतिक आणि भाषिक साम्य असलेल्या देशांमध्ये मोठी लोकसंख्या आहे. युनायटेड किंगडम (35,500), नेदरलँड्स (20,000, ज्यामध्ये 15,000 रोटरडॅममध्ये एकत्रित आहेत), आणि लक्समबर्ग आणि स्कँडिनेविया (7,000) यामध्ये इतर मोठे समुदाय आहेत. अमेरिका आणि युरोपच्या बाहेर, सर्वात मोठी काबो व्हेर्देियन लोकसंख्या मेक्सिको (5,000) आणि अर्जेंटिना (8,000) मध्ये आहे.

वर्षांमध्ये, काबो व्हेर्दे हळूहळू स्थलांतरितांचे निवडक गंतव्य बनले आहे, कारण त्याचे तुलनेने उच्च प्रति व्यक्ति उत्पन्न, राजकीय आणि सामाजिक स्थिरता, आणि नागरी स्वातंत्र्य आहे. चीनचे नागरिक परदेशी लोकसंख्येचा एक मोठा आणि महत्त्वाचा भाग बनवतात, तर जवळच्या पश्चिम आफ्रिकन देशांमध्ये सर्वाधिक स्थलांतर आहे. 21 व्या शतकात, काही हजार युरोपियन आणि लॅटिन अमेरिकन लोक देशात स्थायिक झाले आहेत, मुख्यतः व्यावसायिक, उद्योजक, आणि निवृत्त. 22,000 पेक्षा जास्त विदेशी जन्माचे रहिवासी स्वदेशी झाले आहेत, 90 हून अधिक देशांमधून.

काबो व्हेर्देियन डायस्पोरा अनुभव अनेक कलात्मक आणि सांस्कृतिक अभिव्यक्तींमध्ये प्रतिबिंबित केला जातो, सर्वात प्रसिद्ध म्हणजे सेसारिया एव्होरा यांचे गाणे सोडाडे.

आरोग्य

मुख्य लेख: काबो व्हेर्देमधील आरोग्य

प्रायाच्या निवास क्षेत्रातील आरोग्य क्लिनिक

0 ते 5 वर्षे वयोगटातील काबो व्हेर्देियन मुलांच्या बालमृत्यू दर 1,000 जिवंत जन्मांमध्ये 15 आहे, नवीनतम (2017) डेटा राष्ट्रीय आकडेवारी कार्यालयानुसार आहे, तर मातृ मृत्यू दर 100,000 जिवंत जन्मांमध्ये 42 मृत्यू आहेत. 15 ते 49 वर्षे वयोगटातील काबो व्हेर्देियनमध्ये HIV-AIDS चा प्रसार दर 0.8% आहे.

राष्ट्रीय आकडेवारी कार्यालयाच्या नवीनतम डेटा (2017) नुसार, काबो व्हेर्देमध्ये जन्माच्या वेळी आयुर्मान 76.2 वर्षे आहे; म्हणजेच पुरुषांसाठी 72.2 वर्षे आणि महिलांसाठी 80.2 वर्षे. काबो व्हेर्देच्या द्वীপसमूहात सहा रुग्णालये आहेत: दोन केंद्रिय रुग्णालये (एका राजधानीच्या शहर प्रायामध्ये आणि एका मिंडेलो, साओ विचेन्ते येथे) आणि चार प्रादेशिक रुग्णालये (एक सांता कतरिना (उत्तरी सेंटियागो क्षेत्र), एक साओ अंताओ, एक फोगोवर आणि एक सालवर). याशिवाय, द्वीपसमूहभर 28 आरोग्य केंद्रे, 35 स्वच्छता केंद्रे आणि विविध खासगी क्लिनिक आहेत.

काबो व्हेर्देची लोकसंख्या आफ्रिकेतल्या सर्वात आरोग्यदायी लोकसंख्यांपैकी एक आहे. स्वातंत्र्यानंतर, त्यांनी आपल्या आरोग्य संबंधित निर्देशांकात मोठा सुधारणा केलेला आहे. 2007 मध्ये "मध्यम विकास" देशांच्या गटात वाढवल्या गेल्यानंतर, त्यांनी किमान विकसित देशांच्या श्रेणीपासून बाहेर पडले (दुसऱ्या क्रमांकाचा देश बनला), 2020 पर्यंत ते मानव विकास निर्देशांकात आफ्रिकेत 11 व्या क्रमांकावर होते.

आरोग्यावरचे एकूण खर्च GDP चा 7.1% होता (2015).

कॅबो वर्ड 127 देशांपैकी 48 व्या क्रमांकावर आहे ज्यामध्ये पुरेशी डेटा आहे, GHI स्कोअर 9.2 सह, जो कमी भूक दर्शवितो.

शिक्षण

मुख्य लेख: काबो व्हेर्दे मध्ये शिक्षण

सॅंटियागो बेटावरील एक किंडरगार्टन पदवी समारंभ

काबो व्हेर्दे येथे आफ्रिकेतील सर्वोत्तम शैक्षणिक प्रणालीपैकी एक आहे, ज्याला 2023 मध्ये जागतिक शिक्षण मंचाद्वारे 8वे स्थान दिले गेले. [84] जरी काबो व्हेर्देियन शैक्षणिक प्रणाली पोर्तुगाली प्रणालीसारखीच असेल, तरी गेल्या काही वर्षांत स्थानिक विद्यापीठे अमेरिकन शैक्षणिक प्रणालीला अधिक स्वीकारत आहेत; उदाहरणार्थ, देशातील सर्व दहा विद्यमान विद्यापीठे 2010 च्या आधी असलेल्या पाच वर्षांच्या पदवी अभ्यासक्रमांच्या तुलनेत चार वर्षांच्या स्नातक पदवी कार्यक्रमांची ऑफर करतात. काबो व्हेर्दे मध्ये प्राथमिक शाळेतील शिक्षण बालकांसाठी सहा ते चौदा वर्षांच्या वयोगटातील अनिवार्य आणि मोफत आहे. [85]

2011 मध्ये प्राथमिक शाळेचा निव्वळ प्रवेश अनुपात 85% होता. [85][86] 15 वर्षांवरील एकूण लोकसंख्येतील सुमारे 91% लोक साक्षर आहेत, [87] आणि सुमारे 25% लोकसंख्येच्या कॉलेजमध्ये पदवी आहे; या पदवीधरांपैकी एक महत्त्वाची संख्या विविध शैक्षणिक क्षेत्रांमध्ये डॉक्टरेट पदवी धारण करणारी आहे. 90 टक्के शाळेतील मुलांसाठी पाठ्यपुस्तके उपलब्ध करण्यात आली आहेत, आणि 98 टक्के शिक्षकांनी सेवेत असलेल्या शिक्षक प्रशिक्षणात सहभाग घेतला आहे. [85] जरी बहुतेक मुलांना शिक्षण मिळत असले तरी काही समस्या अद्याप राहतात. [85] उदाहरणार्थ, शाळेच्या साहित्य, जेवण आणि पुस्तकांवर खर्च कमी आहे. [85]

ऑक्टोबर 2016 पर्यंत, आर्किपेलाग भरात 69 माध्यमिक शाळा (19 खाजगी माध्यमिक शाळांसह) आणि देशात सुरुवातीला 10 विद्यापीठे होती, जे सॅंटियागो आणि साओ विबेंट या दोन बेटांवर आधारित आहेत.

सॅंटियागो विद्यापीठ

2015 मध्ये, काबो व्हेर्देियन लोकसंख्येच्या 23% ने माध्यमिक शाळांमध्ये उपस्थिती दर्शवली किंवा पदवी प्राप्त केली. उच्च शिक्षणाच्या बाबतीत, 9% काबो व्हेर्देियन पुरुष आणि 8% काबो व्हेर्देियन महिला स्नातक पदवी धारक आहेत किंवा विद्यापीठात उपस्थित राहिले आहेत. काबो व्हेर्देत एकूण कॉलेज शिक्षणाचे प्रमाण (अर्थात, कॉलेज पदवीधर आणि अंडरग्रॅज्युएट विद्यार्थी) स्थानिक कॉलेज वयोगटातील लोकसंख्येच्या सुमारे 24% आहे. [88] शिक्षणावर एकूण खर्च GDP चा 5.6% होता (2010). 25 वर्षांवरील प्रौढांचे शाळेतील सरासरी वर्ष 12 आहे.

या प्रवृत्ती 2017 मध्ये कायम राहिल्या. काबो व्हेर्दे उच्च शिक्षणाच्या गुणवत्ते आणि समावेशाच्या बाबतीत पश्चिम आफ्रिकेत उल्लेखनीय आहे. 2017 पर्यंत, प्रत्येक चार तरुणांनी विद्यापीठात प्रवेश केला आणि तृतीयांश विद्यार्थ्यांनी विज्ञान, तंत्रज्ञान, अभियांत्रिकी आणि गणिताच्या क्षेत्रांची निवड केली. [60] 2018 मध्ये, महिलांनी विद्यार्थ्यांच्या तृतीयांशांमध्ये भाग घेतला, परंतु पदवीधारकांच्या दोन तृतीयांशांमध्ये होत्या. [60]

विज्ञान आणि तंत्रज्ञान

मुख्य लेख: काबो व्हेर्दे मध्ये विज्ञान आणि तंत्रज्ञान

2011 मध्ये, काबो व्हेर्देने संशोधन आणि विकासासाठी केवळ 0.07% GDP समर्पित केले, जे पश्चिम आफ्रिकेत सर्वात कमी दरांपैकी एक आहे. उच्च शिक्षण, विज्ञान आणि संस्कृती मंत्रालय संशोधन आणि शैक्षणिक क्षेत्रांना अधिक गतिशील बनवण्यासाठी, अदला-बदली कार्यक्रम आणि आंतरराष्ट्रीय सहकार्य करारांद्वारे जोर देण्याचा योजना आखत आहे. या धोरणाचा एक भाग म्हणून, काबो व्हेर्दे 2015 आणि 2020 दरम्यान 200,000 शैक्षणिकांना गतिमान करण्याची अपेक्षा असलेल्या आयबेरो-अमेरिकन शैक्षणिक गतिमानता कार्यक्रमात सहभागी आहे. [89] काबो व्हेर्दे 2024 मध्ये जागतिक नाविन्य इंडेक्स मध्ये 90 व्या क्रमांकावर आहे. [90]

2011 मध्ये काबो व्हेर्देमध्ये 25 संशोधक होते, प्रति दशलक्ष जनसंख्येसाठी 51 संशोधकांची घनता होती. जागतिक सरासरी 2013 मध्ये प्रति दशलक्ष 1,083 होती. सर्व 25 संशोधक सरकारच्या क्षेत्रात काम करत होते आणि तीनपैकी एक महिला होती (36%). औषध किंवा कृषी शास्त्रांमध्ये एकही संशोधन केले जात नव्हते. संशोधन आणि विकासात सामील असलेल्या आठ अभियंत्यांपैकी एक महिला होती. नैसर्गिक शास्त्रांमध्ये कार्यरत पाच संशोधकांपैकी तीन महिला होत्या, तसेच सहा समाजशास्त्रज्ञांपैकी तीन आणि मानवशास्त्रातील पाच संशोधकांपैकी दोन महिला होत्या. [89]

2015 मध्ये, सरकारने व्यवसाय, संशोधन आणि विकासासाठी एक तंत्रज्ञान पार्क तयार करण्याचा प्रकल्प जाहीर केला. 2020 च्या अखेरीस, TechPark Cabo Verde म्हणून नाव ठेवलेल्या प्रकल्पाची अपेक्षा आहे की ती जून 2022 मध्ये पूर्ण होईल. हा प्रकल्प अफ्रिकी विकास बँक तसेच काबो व्हेर्दे सरकार यांच्या सहनेति फंड करण्यात आला आहे. काबो व्हेर्देचे वित्त मंत्री ओलावो कोरेया यांच्या म्हणण्यानुसार, या उपक्रमाचा उद्देश "मोठ्या आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांना आकर्षित करणे, जे स्थानिक कंपन्या आणि स्टार्ट-अपना अधिक स्पर्धात्मक होण्यास मदत करतील." [91]

काबो व्हेर्देमध्ये इंटरनेट प्रवेशाचा उच्च दर आणि वाढत्या मोबाइलफोन बाजार आहे. सरकारने ICT पायाभूत सुविधाओंच्या सुधारण्यात गुंतवणूक केली आहे आणि डिजिटल अर्थव्यवस्थेच्या विकासाला प्रोत्साहन देण्यासाठी अनेक उपक्रम तयार केले आहेत. डिजिटल अर्थव्यवस्थेने रोजगार निर्माण करण्याची, आर्थिक विकासाला वाव देण्याची आणि काबो व्हेर्देतील लोकांच्या जीवनाची गुणवत्ता सुधारण्याची क्षमता आहे. [92]

गुन्हा

चोरा आणि चोरी कॅप व्हर्डमध्ये सामान्य आहे, विशेषतः गर्दीच्या वातावरणात जसे की बाजारभाव, महोत्सव आणि साजरे करणारे कार्यक्रम. या गुन्ह्यांचे गुन्हेगार अनेकदा रस्त्यावरच्या मुलांचे गँग असतात. खून मुख्यतः प्राय आणि मिंडेलो या प्रमुख जनसंख्या केंद्रांमध्ये अकारण आहेत.

संस्कृती

मुख्य लेख: कॅप व्हर्डची संस्कृती

कॅप व्हर्डचे लोक अत्यंत संगीतप्रिय आहेत; चा दास कॅल्डेरियास समूह याचे उदाहरण आहे.

कॅप व्हर्डची संस्कृती आफ्रिकन आणि युरोपियन घटकांचे मिश्रण म्हणून ओळखली जाते, तर भाषा आणि धर्म युरोपियन उत्पन्नाचे आहेत, इतर अनेक बाबी जसे की नृत्य आणि संगीत हे दोन्ही वेगवेगळ्या खंडांतील सांस्कृतिक वारस्याचे एक अद्वितीय मिश्रण आहेत.

कॅप व्हर्डचे सामाजिक आणि सांस्कृतिक नमुने अद्वितीय आहेत. फुटबॉल सामने आणि चर्च क्रियाकलाप सामाजिक संवाद आणि मनोरंजनाचे प्रथितस्थ स्रोत आहेत. मित्रांना भेटण्यासाठी प्रथा म्हणून प्राजा (नगर चौक) चारोंबाजून फिरणे कॅप व्हर्डच्या गावात नियमितपणे केले जाते.

मिडिया

अधिक माहिती: कॅप व्हर्डची मीडिया

कॅप व्हर्डचे वृत्तपत्रे जसे की एक्सप्रेसो दास इल्हास, अ नाçाओ आणि जा

इलेक्ट्रिसिटी असलेल्या गावांमध्ये, तीन चॅनेलवर टेलिव्हिजन उपलब्ध आहे; एक सरकारी (आरटीसी - टीसीव्ही) आणि तीन परकीय मालकीचे: आरटीआय कॅबो व्हर्ड ज्या पोर्तुगीज आधारित आरटीआयने 2005 मध्ये सुरू केले; रेकॉर्ड कॅबो व्हर्ड, जे ब्राझिलियन आधारित रीडे रेकॉर्डने 31 मार्च 2007 रोजी सुरू केले; आणि 2016 पासून, टीव्ही सीपीएलपी. प्रीमियम चॅनेलमध्ये कॅप व्हर्डच्या बूम टीव्ही आणि झॅप कॅबो व्हर्ड ही दोन चॅनेल समाविष्ट आहेत, ज्यांचे मालक ब्राझीलचा रेकॉर्ड आहे. कॅप व्हर्डमध्ये अन्य प्रीमियम चॅनेल उपलब्ध आहेत, विशेषतः उपग्रह नेटवर्क चॅनेल जे हॉटेल आणि विला मध्ये सामान्य आहेत, तरी उपलब्धता अन्यथा मर्यादित आहे. एक असे चॅनेल आहे आरडीपी आफ्रिका, पोर्तुगीज रेडिओ स्थानक आरडीपीचे आफ्रिकन संस्करण.

2023 च्या सुरुवातीस, कॅप व्हर्डच्या जनतेच्या सुमारे 99% लोकांकडे सक्रिय मोबाइल फोन आहे, 70% लोकांना इंटरनेटची प्रवेश आहे, 11% लोकांकडे लँडलाइन फोन आहे, आणि 2% स्थानिक केबल टीव्हीची सदस्यता घेतात. 2003 मध्ये, कॅप व्हर्डमध्ये 71,700 मुख्य लाइने फोन होते आणि 53,300 मोबाइल फोन देशभरात वापरात होते.

2004 मध्ये, सात रेडिओ स्थानके होती, सहा स्वतंत्र आणि एक सरकारी. मिडिया कॅप व्हर्डियन न्यूज एजन्सीद्वारे चालवली जाते (दुय्यमपणे इन्फोप्रेस म्हणून). राष्ट्रीय स्तरावर रेडिओ स्थानकांमध्ये आरसीव्ही, आरसीव्ही+, रेडिओ क्रिओला, आणि धार्मिक स्थानक रेडिओ नोवा समाविष्ट आहे. स्थानिक रेडिओ स्थानकांमध्ये रेडिओ प्राय, कॅप व्हर्डमधील पहिले रेडिओ स्थानक; प्राय एफएम, देशातील पहिले एफएम स्थानक; रेडिओ बार्लावेंटो, रेडिओ क्लूब डो मिंडेलो आणि मिंडेलोमध्ये रेडिओ मोराबेझा समाविष्ट आहे.

संगीत

अधिक माहिती: काबो व्हेर्देचा संगीत

सेझरियाई एव्होरा, काबो व्हेर्देची गायिका

काबो व्हेर्देच्या लोकांना त्यांच्या संगीत प्रतिभेसाठी ओळखले जाते, जे मनडेलोच्या कॅनिव्हलसारख्या लोकप्रिय उत्सवांमध्ये चांगल्या प्रकारे व्यक्त केले जाते. काबो व्हेर्देचा संगीत "आफ्रिकन, पोर्टुगीज आणि ब्राझिलियन प्रभावांचा समावेश करतो." काबो व्हेर्देची अद्वितीय राष्ट्रीय संगीत म्हणजे मोर्ना, एक उदासीन आणि गीतात्मक गाण्याचा प्रकार जो सामान्यतः काबो व्हेर्देियन क्रिओलमध्ये ग sungा जातो. मोर्नानंतरचा सर्वाधिक लोकप्रिय संगीत प्रकार म्हणजे कोलाडेरा, त्यानंतर फुनान आणि बाटुके संगीत येते. सेझरियाई एव्होरा जगातील सर्वात प्रसिद्ध काबो व्हेर्देची गायिका होती, जी "नग्न पायांची दिवा" म्हणून ओळखली जाते, कारण तिने मंचावर नग्न पायांनी परफॉर्म करायला आवडतं. तिला "मोर्नाची राणी" असेही संबोधले जात असे, तिच्या काकाला बानामुळे "मोर्नाचा राजा" असे संबोधले जात होते. सेझरियाई एव्होराच्या आंतरराष्ट्रीय यशामुळे इतर काबो व्हेर्देियन कलाकार किंवा पोर्तुगालमध्ये जन्मलेल्या काबो व्हेर्देियन वंशांच्या व्यक्तींना संगीत बाजारात अधिक स्थान मिळवायला मदत झाली आहे. उदाहरणार्थ गायिका सारा तावरेस, लूरा आणि मायरा आंद्रेडे.

परंपरागत संगीताचे आणखी एक महान उदाहरण म्हणजे अँटोनियो व्हिसेंट Lopes, ज्याला ट्रवाडिन्हा म्हणून अधिक ओळखले जाते, आणि इلدो लोबो, ज्याचा मृत्यू 2004 मध्ये झाला. प्रायाच्या शहराच्या मध्यभागी असलेल्या संस्कृती घराचे नाव इلدो लोबो संस्कृती घर आहे, त्याच्या सन्मानार्थ.

नृत्य

काबो व्हेर्देचे पारंपारिक नृत्य पश्चिम आणि मध्य आफ्रिकन प्रभावांचे मिश्रण आहे. काबो व्हेर्देमधील सर्वाधिक लोकप्रिय नृत्य शैलीला "फुनाना" असे नाव आहे, जी सान्तियागो बेटावर जन्म घेतली आणि ती एकटी किंवा जोडप्यांमध्ये सजीव तालावर जलद कक्ष गतिशीलतेसह नृत्य केली जाते. आणखी एका लोकप्रिय नृत्य शैलीला "कोलाडेरा" असे नाव आहे, जी साओ विझेंट बेटावर जन्मलेल्या एक दैव्य नृत्य शैली आहे. "बाटुके" ही एक पारंपारिक काबो व्हेर्देच्या नृत्य शैली आहे जिने सान्तियागो बेटावर जन्म घेतला आहे आणि यात बरेच कक्ष हलवणे व पर्कशन समाविष्ट आहे. "मोर्ना" ही आणखी एक लोकप्रिय काबो व्हेर्देची नृत्य शैली आहे, जी boa व्हिस्टा बेटावर जन्म घेतली आहे आणि हिचा ठसा आणी एक उदासीन संगीत आहे. झूक आणि किजोम्बा हे काबो व्हेर्देमधील नवीन लोकप्रिय नृत्य शैली आहेत, ज्यांचा जन्म इतर देशांमध्ये झाला आहे.

साहित्य

फुंडासाओ अमीलकार काब्राल, प्रायामध्ये

काबो व्हेर्देची साहित्य लुसोफोन आफ्रिकेतील सर्वात समृद्ध आहे. प्रसिद्ध कवींपैकी पाउलीनो व्हिएरा, माणुएल डी नोवास, सर्जिओ फ्रुजोन, युजेनिओ तावरेस, आणि बी. लेझा आहेत, तर प्रसिद्ध लेखकांमध्ये बाल्टासार लो पेस दा सिल्वा, अँटोनिओ ऑरिलिओ गॉन्साल्वेस, माणुएल लो पेस, ओरलंडा अमरीलिस, हेन्रिक टेइशेरा दा सोसा, आर्मेनिओ व्हिएरा, काओबेरडियानो डंबारा, डॉ. आजागुआ, आणि जर्मानो आल्मेडा यांचा समावेश आहे. काबो व्हेर्देच्या एका महिलेबद्दलले पहिले उपन्यास म्हणजे "ए लुका डी सेरानो" जे डिना सालुस्तिओने लिहिले होते; याचे इंग्रजीत "द मॅडवुमन ऑफ सेरानो" म्हणून केलेले भाषांतर आहे.

सिनेमागृह

कॅनिव्हल आणि साओ विझेंट बेट 2015 च्या फीचर डॉक्युमेंटरी "ट्‍चिंडास" मध्ये चित्रित करण्यात आले, ज्याला 12 व्या आफ्रिका चित्रपट अकादमी पुरस्कारांमध्ये नामांकन मिळाले. हे 2023 च्या फ्रेंच चित्रपट "आमा ग्लोरिया" च्या ठिकाणी होते जे मारी अमाचुकलीने केले आहे.

आहार

कचुपा, काबो व्हेर्देियन डिश

मुख्य लेख: काबो व्हेर्देियन आहार

काबो व्हेर्देचा आहार मोठ्या प्रमाणात माशांवर आणि कॉर्न आणि तांदळासारख्या मुख्य अन्नांवर आधारित आहे. वर्षाच्या अधिकतर काळात उपलब्ध असलेल्या भाज्या म्हणजे बटाटे, कांदा, टोमाटो, माणिक, कॅबेज, काले आणि कोरडे बीन्स. केळे आणि पपई सारखी फळे वर्षभर उपलब्ध आहेत, तर आंबे आणि अवोकाडो सारखी इतर फळे हंगामी आहेत.

काबो व्हेर्देमध्ये सर्वात लोकप्रिय ठरलेली डिश म्हणजे कचुपा, जी कॉर्न (हॉमिनी), बीन्स आणि मासे किंवा मांस यांचा हळू शिजवलेला स्ट्यू आहे. एक सामान्य अँपेटाइझर म्हणजे पेस्टल, जी मासे किंवा मांसाने भरलेली पेस्ट्री शेल आहे जी नंतर तळली जाते.

क्रीडा

प्राईया येथील एस्टाडिओ नॅशनल डे कॅबो वर्ड

देशाची सर्वात यशस्वी क्रीडास्थळ म्हणजे काबो व्हेर्देचा राष्ट्रीय बास्केटबॉल संघ, जो 2007 मध्ये एफआयबीए आफ्रिका चॅम्पियनशिपमध्ये मिसरला हरवत कांस्यपदक जिंकला. त्यांनी 2023 मध्ये एफआयबीए बास्केटबॉल वर्ल्ड कपमध्ये पहिल्यांदा सहभागी झाले. देशाचा सर्वात प्रसिद्ध खेळाडू वॉटर टावरेस आहे, जो स्पेनच्या रियल माद्रिदचा खेळाडू आहे.

काबो व्हेर्दे लाटांच्या सेल्याइंगसाठी प्रसिद्ध आहे (विंडसर्फिंगचा एक प्रकार) आणि काइटबोर्डिंगसाठी.[100]

जोश आंगुलो, एक हवाईयन आणि 2009 ची पीडब्ल्यूए वेव्ह वर्ल्ड चॅम्पियन, या आर्किपेलागोला विंडसर्फिंग गंतव्यस्थान म्हणून प्रसिद्ध करण्यासाठी खूप प्रयत्न केले आहेत. मितु मोंटेयो, एक स्थानिक काईट-सर्फर, 2008 मध्ये वेव्ह शिस्तीमध्ये काइट सर्फिंग वर्ल्ड चॅम्पियन होता.

काबो व्हेर्देचा राष्ट्रीय फुटबॉल संघ, जो टुबारेस अॅझुईस (नीळे शार्क) म्हणून ओळखला जातो, काबो व्हेर्देचा राष्ट्रीय संघ आहे आणि काबो व्हेर्देियन फुटबॉल महासंघाद्वारे नियंत्रित आहे. संघाने 2013, 2015, 2021 आणि 2023 मध्ये चार आफ्रिका कप ऑफ नेशन्समध्ये खेळले.[102]

देशाने 1996 पासून प्रत्येक उन्हाळी ऑलंपिक्समध्ये स्पर्धा केली आहे; त्यांनी 2024 पर्यंत एकही पदक जिंकले नाही, जेव्हा डॅनियल वारेला डे पिना हा ऑलंपिक गेम्सवर पदक जिंकणारा पहिला काबो व्हेर्देियन बनला. 2016 मध्ये, ग्रेसलिनो बारबोसा हा पॅरालंपिक गेम्समध्ये पदक जिंकणारा पहिला काबो व्हेर्देियन झाला.[103]

परिवहन

मुख्य लेख: काबो व्हेर्देमध्ये परिवहन

जमाना

सांतो अंटाओ येथील पोर्टो नूबो बंदर

चार आंतरराष्ट्रीय बंदरे आहेत: मिंडेलो, प्राईया, पामेइरा आणि साल रेई. साओ व्हिसेंट यावर मिंडेलो हे क्रूज जहाजांचे मुख्य पोर्ट असून सांतों अंटाओच्या फेरी सेवा समाप्तीचे स्थान आहे. सेंटियागोवरील प्राईया स्थानिक फेरी सेवा इतर बेटांवर जाण्याचे मुख्य केंद्र आहे. सालवरील पामेइरा, आइलंडवरील मुख्य विमानतळ अमिल्कर काब्राल इंटरनॅशनल एअरपोर्टसाठी इंधन पुरवतो, आणि बेटावर सुरू असलेल्या हॉटेल बांधकामासाठी महत्त्वाचे आहे. सांतों अंटाओवरील पोर्टो नूबो हे बेटापासून उत्पादने आयात आणि निर्यात करण्याचे एकमेव स्रोत आहे, तसेच प्रवासी वाहतुकीसाठी पोंटा डो सोलवरील हवाईपट्टी बंद झाल्यानंतर.

साओ निकोलाऊवरील टाराफाल, बोआ विस्टावरील साल रेई, माईओवरील व्हिला डो माईओ (पोर्ट इंग्लेस), फोगोवरील साओ फिलिपे आणि ब्रावावर फूर्ना येथील लहान बंदरे आहेत. हे जेट्टी फेरी सेवा थांबवण्यासाठीच्या टर्मिनल म्हणून कार्य करतात, जे माल आणि प्रवाशांना घेऊन जातात. सालवरील सांता मारियामधील पिअर जो मासेमारी आणि डाईव्ह बोटांसाठी वापरला जात आहे, त्याचे पुनर्वसन करण्यात आले आहे.

एअरपोर्ट्स

मुख्य लेख: काबो व्हेर्दे मधील एअरपोर्ट्सची यादी

आयस्टिडेस पेरेरा आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, बोआ व्हिस्टा आयलंड

2014 पर्यंत सात कार्यरत विमानतळ होते - चार आंतरराष्ट्रीय आणि तीन स्थानिक. दोन विमानतळ कार्यरत नव्हते, एक ब्रावा येथे आणि दुसरा सॅंटो अंताओ येथे सुरक्षिततेच्या कारणास्तव बंद करण्यात आला.

भौगोलिक स्थानामुळे, काबो व्हेर्देवर प्राय: ट्रान्सअटलांटिक एरलाइन्स उडतात. हे युरोपपासून दक्षिण अमेरिकेसाठीचा पारंपरिक हवाई वाहतुकीच्या मार्गाचा भाग आहे, जो दक्षिण पोर्तुगालातून कॅनारी बेटांमार्गे आणि काबो व्हेर्देच्या माध्यमातून उत्तरी ब्राझीलपर्यंत जातो.

आंतरराष्ट्रीय विमानतळ

अमिल्कार काब्राल आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, साल आयलंड

नेल्सन मंडेला आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, सॅंटियागो आयलंड

आयस्टिडेस पेरेरा आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, बोआ व्हिस्टा आयलंड

चेसारीआ इवोरा विमानतळ, साओ विंसेंट आयलंड

हवाई ड्रोन

पाच किलोपर्यंत वजन वाढविण्यास सक्षम लहान मानवरहित उडणारे ड्रोन 2021 मध्ये बेटांमधील औषधांची वितरण करण्यासारख्या कार्यांसाठी प्रयोगात्मकपणे वापरले जात होते.

भूगोल

चतुःसीमा

राजकीय विभाग

मोठी शहरे

समाजव्यवस्था

वस्तीविभागणी

धर्म

शिक्षण

संस्कृती

राजकारण

वाहतूक

टी.ए.सी.व्ही. काबो व्हेर्दे एरलाइन्स ही केप व्हर्देची राष्ट्रीय विमानकंपनी आहे. ही कंपनी केप व्हर्देला युरोपातील पॅरिस, मिलान, लिस्बन, माद्रिद, ॲम्स्टरडॅम इत्यादी प्रमुख विमानतळांसोबत जोडते. काबो व्हर्दे एरलाइन्सद्वारे अमेरिकेतील प्रॉव्हिडन्स तसेच ब्राझीलमधील रेसिफे व फोर्तालेझा ही शहरे देखील केप व्हर्देसोबत जॉडली गेली आहेत.

अर्थतंत्र

खेळ

केप व्हर्दे फुटबॉल संघ देशाचा राष्ट्रीय फुटबॉल संघ आहे. केप व्हर्देने आजवर २०१३ व २०१५ सालच्या आफ्रिकन देशांचा चषक स्पर्धांमध्ये पात्रता मिळवली आहे. ऑलिंपिक खेळात केप व्हर्दे १९९६ पासून सामील होत आहे.