कृष्णस्वामी कस्तुरीरंगन

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
कृष्णस्वामी कस्तुरीरंगन

कृष्णस्वामी कस्तुरीरंगन
जन्म ऑक्टोबर २४ १९४०
एर्नाकुलम, केरळ
निवासस्थान भारत
नागरिकत्व भारतीय
राष्ट्रीयत्व भारतीय
धर्म हिंदू
कार्यक्षेत्र अंतराळ संशोधन
कार्यसंस्था इस्रो
प्रशिक्षण मुंबई विद्यापीठ, भौतिकी संशोधन कार्यशाळा
पुरस्कार पद्मश्री (१९८२), पद्मभूषण (१९९२), पद्मविभूषण पुरस्कार (२०००)

कृष्णस्वामी कस्तुरीरंगन (ऑक्टोबर २०, १९४० - हयात) हे भारतीय अवकाश-शास्त्रज्ञ आहेत. ते १९९४ - २००३ सालांदरम्यान 'इस्रो' या भारतीय अवकाश-संशोधन संस्थेचे संचालक होते. तसेच ते २००३ - २००९ सालांदरम्यान राज्यसभेचे नियुक्त सदस्य होते.

कस्तुरीरंगन यांना सप्टेंबर २५, १९९९ रोजी त्यांना एच.के. फिरोदिया पुरस्कार जाहीर झाला.

कृष्णस्वामी कस्तुरीरंगन हे प्रसिद्ध भारतीय अंतराळ शास्त्रज्ञ आणि राज्यसभेचे सदस्य आहेत . तो प्रदान करण्यात आले पद्मभूषण करून सरकारच्या भारत 1992 मध्ये योगदानासाठी विज्ञान . ते 1994 ते 2003 पर्यंत भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेचे अध्यक्ष होते. त्यांनी भारताच्या नियोजन आयोगाचे सदस्य म्हणून काम केले आहे .

महत्त्वाचे योगदान[संपादन]

डॉ. कस्तुरीरंगन यांनी इस्रो आणि स्पेस कमिशनचे अध्यक्ष आणि भारत सरकारचे अंतराळ विभागात सचिव म्हणून नऊ वर्षे भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे निर्देश केले. यापूर्वी, जेव्हा ते इस्रोच्या उपग्रह केंद्राचे संचालक होते , तेव्हा त्यांच्या देखरेखीखाली भारतीय राष्ट्रीय उपग्रह ( INSAT- 2), भारतीय रिमोट सेन्सिंग सॅटेलाइट ( IRS- 1A आणि 1B) आणि इतर अनेक वैज्ञानिक उपग्रह विकसित केले गेले. ते भारताच्या पहिल्या प्रायोगिक पृथ्वी निरीक्षण उपग्रहांचे ( भास्कर एकम आणि II) प्रकल्प संचालक होते.

त्यांच्या नेतृत्वाखाली, भारतातील प्रतिष्ठित प्रक्षेपण वाहने - ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहन (PSLV) आणि जिओस्टेशनरी सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकल (GSLV) यशस्वीरित्या प्रक्षेपित आणि ऑपरेट करण्यात आले. त्यांच्या नेतृत्वाखाली भारताने चांद्रयान-१ चे यशस्वी प्रक्षेपण केले, ज्याला मैलाचा दगड मानला जातो. त्यांच्या या प्रयत्नांमुळे भारताला अवकाश कार्यक्रम चालवणाऱ्या मोजक्या देशांच्या यादीतही स्थान मिळाले आहे.

संदर्भ[संपादन]