फिफा विश्वचषक

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
फिफा विश्वचषक
फुटबॉल विश्वचषक
खेळ फुटबॉल
प्रारंभ १९३०
संघ 48 (अंतिम)
खंड आंतरराष्ट्रीय
सद्य विजेता संघ आर्जेन्टिनाचा ध्वज आर्जेन्टिना
संकेतस्थळ www.fifa.com/worldcup
फिफा विश्वचषक 1978

फिफा विश्वचषक किंवा नुसताच विश्वचषक ही फुटबॉल खेळामधील एक आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा आहे. फिफा फुटबॉलची संस्था दर चार वर्षांनी ह्या स्पर्धेचे आयोजन करते. ह्या स्पर्धेत जगातील 48 देशांचे राष्ट्रीय फुटबॉल संघ भाग घेतात. दर विश्वचषकाआधी प्रदीर्घ पात्रता फेऱ्या खेळवण्यात येतात ज्यांमधून हे 48 संघ निवडले जातात.

२०२२ विश्वचषक जिंकणारा आर्जेन्टिना हा सद्य विजेता देश आहे.

आजवर खेळवण्यात आलेल्या २० विश्वचषक स्पर्धांपैकी ब्राझीलने ५, इटलीजर्मनीने ४, आर्जेन्टिनाने ३, फ्रान्सउरुग्वे देशांनी २ तर इंग्लंड,स्पेन देशांनी एकवेळा अजिंक्यपद मिळवले आहे.

पुढील विश्वचषक स्पर्धांचे आयोजन २०१८ मध्ये रशिया२०२२ साली कतार हे देश करतील.

स्पर्धेचा इतिहास[संपादन]

इ.स. १९३० साली या आंतरराष्ट्रीय स्पर्धेची सुरुवात झाली. फिफा ही फुटबॉल विश्वातील सर्वांत महत्त्वाची संघटना दर चार वर्षांनी या स्पर्धेचे आयोजन करते. इ.स. १९४२इ.स. १९४६ मध्ये दुसऱ्या महायुद्धाच्या कालावधीत या स्पर्धा रद्द करण्यात आल्या होत्या.

पात्रता[संपादन]

दर विश्वचषकामध्ये खेळण्यासाठी सुमारे २०० राष्ट्रीय संघांमधून ३२ संघांची निवड केली जाते. ह्यासाठी फिफाने विश्वचषक पात्रता फेरी निर्माण केली आहे. यजमान देशाला आपोआप पात्रता मिळते परंतु उर्वरित ३१ जागांसाठी सर्व उत्सुक संघांना ही फेरी पार करावी लागते. फिफाच्या सदस्य खंडीय संघटनांमधून प्रत्येक विश्वचषकासाठी ठराविक संख्येचे संघ पात्र ठरू शकतात. २०१४ फिफा विश्वचषकासाठी खालील संख्या वापरात आणली जाईल.

स्पर्धेचे स्वरूप[संपादन]

पात्रता फेरीमधून निवड झालेल्या ३२ संघांचे प्रत्येकी ४ असे ८ गट केले जातात. प्रत्येक संघ आपापल्या गटामधील इतर तीन संघांसोबत साखळी पद्धतीने सामने खेळतो. विजय मिळवल्यास ३, बरोबरीत सुटल्यास १ तर पराभव झाल्यास ० असे गूण दिले जातात. साखळी फेरीनंतर प्रत्येक गटामधील अव्वल क्रमांकाचे दोन अशा एकूण १६ संघांना बाद फेरीमध्ये प्रवेश मिळतो. बाद फेरीमध्ये निर्धारित वेळेमध्ये जर सामना गोल-बरोबरीमध्ये राहिला तर अतिरिक्त वेळपेनल्टी शूटआउट ह्या पद्धती वापरून सामन्याचा निकाल लावला जातो.

विजेते[संपादन]

वर्ष यजमान विजेते स्कोर उपविजेते तिसरे स्थान स्कोर चौथे स्थान संघांची संख्या
१९३०
माहिती
उरुग्वे ध्वज उरुग्वे Flag of उरुग्वे
उरुग्वे
४–२ Flag of आर्जेन्टिना
आर्जेन्टिना
Flag of the United States
अमेरिका
[१] [[Image:{{{flag alias-kingdom}}}|30x27px|border|Flag of युगोस्लाव्हिया]]
युगोस्लाव्हिया
१३
१९३४
माहिती
इटली ध्वज इटली Flag of इटली
इटली
२–१ एटा Flag of चेकोस्लोव्हाकिया
चेकोस्लोव्हाकिया
Flag of जर्मनी
जर्मनी
३–२ Flag of ऑस्ट्रिया
ऑस्ट्रिया
१६
१९३८
माहिती
फ्रान्स ध्वज फ्रान्स Flag of इटली
इटली
४–२ Flag of हंगेरी
हंगेरी
Flag of ब्राझील
ब्राझील
४–२ Flag of स्वीडन
स्वीडन
१६/१५
१९५०
माहिती
ब्राझील ध्वज ब्राझील Flag of उरुग्वे
उरुग्वे
[२] Flag of ब्राझील
ब्राझील
Flag of स्वीडन
स्वीडन
[२] Flag of स्पेन
स्पेन
१६/१३
१९५४
माहिती
स्वित्झर्लंड ध्वज स्वित्झर्लंड Flag of पश्चिम जर्मनी
पश्चिम जर्मनी
३–२ Flag of हंगेरी
हंगेरी
Flag of ऑस्ट्रिया
ऑस्ट्रिया
३–१ Flag of उरुग्वे
उरुग्वे
१६
१९५८
माहिती
स्वीडन ध्वज स्वीडन Flag of ब्राझील
ब्राझील
५–२ Flag of स्वीडन
स्वीडन
Flag of फ्रान्स
फ्रान्स
६–३ Flag of पश्चिम जर्मनी
पश्चिम जर्मनी
१६
१९६२
माहिती
चिली ध्वज चिली Flag of ब्राझील
ब्राझील
३–१ Flag of चेकोस्लोव्हाकिया
चेकोस्लोव्हाकिया
Flag of चिली
चिली
१–० Flag of युगोस्लाव्हिया
युगोस्लाव्हिया
१६
१९६६
माहिती
इंग्लंड ध्वज इंग्लंड Flag of इंग्लंड
इंग्लंड
४–२ एटा Flag of पश्चिम जर्मनी
पश्चिम जर्मनी
Flag of पोर्तुगाल
पोर्तुगाल
२–१ Flag of the Soviet Union
सोव्हियेत संघ
१६
१९७०
माहिती
मेक्सिको ध्वज मेक्सिको Flag of ब्राझील
ब्राझील
४–१ Flag of इटली
इटली
Flag of पश्चिम जर्मनी
पश्चिम जर्मनी
१–० Flag of उरुग्वे
उरुग्वे
१६
१९७४
माहिती
पश्चिम जर्मनी ध्वज पश्चिम जर्मनी Flag of पश्चिम जर्मनी
पश्चिम जर्मनी
२–१ Flag of the Netherlands
नेदरलँड्स
Flag of पोलंड
पोलंड
१–० Flag of ब्राझील
ब्राझील
१६
१९७८
माहिती
आर्जेन्टिना ध्वज आर्जेन्टिना Flag of आर्जेन्टिना
आर्जेन्टिना
३–१ एटा Flag of the Netherlands
नेदरलँड्स
Flag of ब्राझील
ब्राझील
२–१ Flag of इटली
इटली
१६
१९८२
माहिती
स्पेन ध्वज स्पेन Flag of इटली
इटली
३–१ Flag of पश्चिम जर्मनी
पश्चिम जर्मनी
Flag of पोलंड
पोलंड
३–२ Flag of फ्रान्स
फ्रान्स
२४
१९८६
माहिती
मेक्सिको ध्वज मेक्सिको Flag of आर्जेन्टिना
आर्जेन्टिना
३–२ Flag of पश्चिम जर्मनी
पश्चिम जर्मनी
Flag of फ्रान्स
फ्रान्स
४–२ एटा Flag of बेल्जियम
बेल्जियम
२४
१९९०
माहिती
इटली ध्वज इटली Flag of पश्चिम जर्मनी
पश्चिम जर्मनी
१–० Flag of आर्जेन्टिना
आर्जेन्टिना
Flag of इटली
इटली
२–१ Flag of इंग्लंड
इंग्लंड
२४
१९९४
माहिती
Flag of the United States अमेरिका Flag of ब्राझील
ब्राझील
०–० एटा
(३–२) पेशू
Flag of इटली
इटली
Flag of स्वीडन
स्वीडन
४–० Flag of बल्गेरिया
बल्गेरिया
२४
१९९८
माहिती
फ्रान्स ध्वज फ्रान्स Flag of फ्रान्स
फ्रान्स
३–० Flag of ब्राझील
ब्राझील
Flag of क्रोएशिया
क्रोएशिया
२–१ Flag of the Netherlands
नेदरलँड्स
३२
२००२
माहिती
दक्षिण कोरिया ध्वज दक्षिण कोरिया
जपान ध्वज जपान
Flag of ब्राझील
ब्राझील
२–० Flag of जर्मनी
जर्मनी
Flag of तुर्कस्तान
तुर्कस्तान
३–२ Flag of दक्षिण कोरिया
दक्षिण कोरिया
३२
२००६
माहिती
जर्मनी ध्वज जर्मनी Flag of इटली
इटली
१–१ एटा
(५–३) पेशू
Flag of फ्रान्स
फ्रान्स
Flag of जर्मनी
जर्मनी
३–१ Flag of पोर्तुगाल
पोर्तुगाल
३२
२०१०
माहिती
दक्षिण आफ्रिका ध्वज दक्षिण आफ्रिका Flag of स्पेन
स्पेन
१–०
एटा
Flag of the Netherlands
नेदरलँड्स
Flag of जर्मनी
जर्मनी
३–२ Flag of उरुग्वे
उरुग्वे
३२
२०१४
माहिती
ब्राझील ध्वज ब्राझील Flag of जर्मनी
जर्मनी
१–०
एटा
आर्जेन्टिनाचा ध्वज आर्जेन्टिना Flag of the Netherlands
नेदरलँड्स
३–० ब्राझीलचा ध्वज ब्राझील ३२
  • नोंदी:
    • एटा — एक्स्ट्रा टाईम नंतर
    • पेशू — पेनल्टी शूटआउट

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ इ.स. १९३०च्या स्पर्धेत तिसर्‍या क्रमांकासाठीचा सामना अधिकृतरीत्या आयोजित करण्यात आला नव्हता; अमेरिका व युगोस्लाव्हिया उपांत्य फेरीत हरले. आता फिफाने अमेरिकेला Archived 2008-10-19 at the Wayback Machine. तिसरा क्रमांक दिला आहे तर युगोस्लाव्हियाला Archived 2008-10-14 at the Wayback Machine. चौथा. हे क्रमांक या स्पर्धेतील[permanent dead link] त्यात्या देशांच्या एकूण कामगिरीवरुन ठरवण्यात आले आहेत.
  2. ^ a b ह्या स्पर्धेमध्ये उपांत्य फेरीचे व अंतिम सामने खेळवण्यात आले नाहीत. साखळी लढतींमध्ये जे चार संघ सर्वोच्च स्थानावर होते त्यांना गुणांप्रमाणे पहिला, दुसरा, तिसरा व चौथा क्रमांक देण्यात आला. [१] Archived 2014-09-10 at the Wayback Machine. Likewise, Sweden's ३-१ victory over Spain (played at the same time as Uruguay vs Brazil) ensured that they finished third.

बाह्य दुवे[संपादन]