मेधा पाटकर
| मेधा पाटकर | |
|---|---|
 | |
| जन्म |
मेधा पाटकर १-डिसेंबर-इ.स. १९५४ |
| राष्ट्रीयत्व | भारतीय |
| नागरिकत्व | भारतीय |
| पेशा | सामाजिक कार्यकर्ती |
मेधा पाटकर (जन्म : १-डिसेंबर-इ.स. १९५४) या नर्मदा बचाव आंदोलनाच्या नेत्या आहेत.
प्रारंभिक आयुष्य
[संपादन]मुंबई येथे जन्मलेल्या मेधा पाटकर यांचे पालक सामाजिक व राजकीयदृष्ट्या जागरूक होते. त्यांच्या वडिलांनी भारतीय स्वातंत्र्यसंग्रामात सहभाग घेतला होता. आई स्वादर नावाच्या स्त्रियांच्या प्रश्नाला वाहिलेल्या संस्थेची कार्यकर्ती होती. त्यांच्या पालकांच्या विचारांचा मेधा पाटकर यांच्या जडणघडणीवर खोल परिणाम झाला.[१]
पाटकर यांनी टाटा सामाजिक शास्त्र संस्थेतून एम.ए.ची पदवी मिळवली.(TISS). त्यानंतर सात वर्षे मुंबईतील विविध स्वयंसेवी संस्थांमधून काम केले. त्यांनी काही काळ टाटा सामाजिक शास्त्र संस्थेत शिक्षकाचे कामही केले.[२]
उपोषण
[संपादन]नर्मदा बचाव आंदोलन आणि जनआंदोलनांचा राष्ट्रीय समन्वय या चळवळीत संजय संगवई हे मेधा पाटकर यांचे निकटवर्ती सहकारी होते.
इतर कार्य/आंदोलने
[संपादन]- सिंगूर नंदीग्रामच्या सेझ प्रश्नावर (नॅनो प्रकल्प) पाटकर यांनी आंदोलन केले होते.[३]
- राज ठाकरे यांनी पुकारलेल्या भय्याविरोधी आंदोलनाला त्यांनी विरोध नोंदवला होता.[४]
मेधा पाटकर यांना मिळालेले पुरस्कार
[संपादन]- मातोश्री भीमाबाई आंबेडकर पुरस्कार
- राइट लाइव्हलिहुड ॲवॉर्ड, स्वीडन - १९९१. (पर्यायी नोबल पारितोषिक) ( नर्मदा बचाव आंदोलनासाठी बाबा आमटे यांच्या सोबत संयुक्तपणे )
- दीनानाथ मंगेशकर पुरस्कार
- महात्मा फुले पुरस्कार
- मानवी हक्क रक्षक पुरस्कार - ॲम्नेस्टी इंटरनॅशनल
- यवतमाळ जिल्ह्यातल्या वणी येथील जैताई देवस्थानतर्फे जैताई मातृगौरव पुरस्कार (२७-९-२०१७)
टीका
[संपादन]केवळ नर्मदा बचाव आंदोलन केले म्हणून त्यांच्यावर गुजराती समाजाविरुद्ध आकस असल्याचा वाह्यात आरोप केला जातो.[ संदर्भ हवा ]
बाह्य दुवे
[संपादन]- सरदार सरोवर संकेतस्थळ
- Friends of the river Narmada संकेतस्थळ
- (now defunct) World Commission on Dams (WCD) Archived 2006-01-18 at the Wayback Machine.
- United Nations Development Programme Dams and Development Project, successor of WCD Archived 2009-01-22 at the Wayback Machine.
- Right Livelihood Award website
- मेधा पाटकर यांनी लिहिलेले लेख
- मेधा पाटकर से बातचीत Archived 2010-11-30 at the Wayback Machine.
संदर्भ
[संपादन]- ^ "Medha Patkar: Biography" (PDF). Women in World History. 2008-02-10 रोजी पाहिले. External link in
|कृती=(सहाय्य) - ^ A mother speaks:I worry for her but I know Medha is right from Times Of India
- ^ "Medha Patkar held at Singur". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). 2006-12-03. ISSN 0971-751X. 2018-12-31 रोजी पाहिले.
- ^ "The Hindu : Medha Patkar hits back at Raj Thackeray". www.thehindu.com. 2018-12-31 रोजी पाहिले.