भारतातील महिला उपमुख्यमंत्र्यांची यादी
उपमुख्यमंत्री हे राज्याचे किंवा केंद्रशासितप्रदेशाच्या मुख्यमंत्र्यांचेउपमुख्यमंत्री आहे, जे भारतीय राज्याचे मुख्य कार्यकारी असतात राज्यपाल हे उपमुख्यमंत्र्यांची नियुक्ती करतात, जे संबंधित राज्याच्या मंत्रिमंडळातील दुसऱ्या क्रमांकाचे सदस्य आहे. राज्याच्या मंत्रालयात उपमुख्यमंत्र्यांकडे कॅबिनेट मंत्रालय देखील असतात. युती सरकारमध्ये राजकीय स्थैर्य आणि ताकद आणण्यासाठी किंवा राज्याच्या आणीबाणीच्या वेळी जेव्हा आदेशाची योग्य साखळी आवश्यक असते तेव्हा हे पद वापरले जाते. अनेक प्रसंगी हे पद कायमस्वरूपी करण्याचे प्रस्ताव आले, पण त्याचा परिणाम झाला नाही. राष्ट्रीय स्तरावर उपपंतप्रधान पदासाठीही तेच आहे.[१]
१९९८ पासून भारतात सात महिला उपमुख्यमंत्री झाल्या आहेत. उपमुख्यमंत्री बनलेल्या पहिल्या महिला भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस पक्षाच्या जमुना देवी होत्या, ज्यांनी १ डिसेंबर १९९८ रोजी मध्य प्रदेशच्या उपमुख्यमंत्री म्हणून शपथ घेतली. त्या सर्वाधिक काळ काम करणाऱ्या महिला उपमुख्यमंत्री होत्या. वाय.एस.आर. काँग्रेस पक्षाच्या पमुला पुष्पा श्रीवानी या महिला उपमुख्यमंत्री बनणाऱ्या राज्य पक्षाच्या सर्वात तरुण सदस्या आहेत. भारतातील २८ राज्ये आणि ३ केंद्रशासित प्रदेशांपैकी फक्त ६ राज्यांमध्ये महिला उपमुख्यमंत्री झाल्या आहेत. ओडिशाच्या प्रवती परिदा आणि राजस्थानच्या दिया कुमारी या भारतातील विद्यमान महिला उपमुख्यमंत्री आहेत.
कालक्रमानुसार यादी
[संपादन]
| क्र. | चित्र | नाव
(जन्म–मृत्यू) |
कार्यकाळ | राज्य / प्रदेश | पक्ष | मुख्यमंत्री | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| पद सांभाळले | पद सोडले | काळ | ||||||||
| १ | 
|
जमुना देवी (१९२९-२०१०) |
१ डिसेंबर १९९८ | ८ डिसेंबर २००३ | ५ वर्ष, ७ दिवस | मध्य प्रदेश | भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस | दिग्विजय सिंग | ||
| २ | 
|
कमला बेनीवाल (१९२७-२०२४) |
२५ जानेवारी २००३ | ८ डिसेंबर २००३ | ३१७ दिवस | राजस्थान | अशोक गेहलोत | |||
| ३ | 
|
राजिंदर कौर भट्टल (जन्म १९४५) |
६ जानेवारी २००४ | १ मार्च २००७ | ३ वर्ष, ५४ दिवस | पंजाब | अमरिंदर सिंह | |||
| ४ |
|
पमुला पुष्पा श्रीवानी (जन्म १९८६) |
८ जून २०१९ | ७ एप्रिल २०२२ | २ वर्ष, ३०३ दिवस | आंध्र प्रदेश | वाय.एस.आर. काँग्रेस पक्ष | वाय.एस. जगनमोहन रेड्डी | ||
| ५ | 
|
रेणू देवी (जन्म १९५८) |
१६ नोव्हेंबर २०२० | ९ ऑगस्ट २०२२ | १ वर्ष, २६६ दिवस | बिहार | भारतीय जनता पक्ष | नितीश कुमार | ||
| ६ | 
|
दिया कुमारी* (जन्म १९७१) |
१५ डिसेंबर २०२३ | पदस्थ | ० वर्षे, ३४७ दिवस | राजस्थान | भजन लाल शर्मा | |||
| ७ | 
|
प्रवती परिदा* (जन्म १९६७) |
१२ जून २०२४ | पदस्थ | ० वर्षे, १६७ दिवस | ओडिशा | मोहन चरण माझी | |||
संदर्भ
[संपादन]- ^ Rajendran, S. (2012-07-13). "Of Deputy Chief Ministers and the Constitution". The Hindu. 7 November 2017 रोजी पाहिले.
 भारतामधील राज्यांचे विद्यमान उपमुख्यमंत्री | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||