मूलद्रव्य

आवर्त सारणी

एकाच प्रकारच्या (एकच अणुक्रमांक (atomic number) असलेल्या) अणूंचा बनलेला मूलभूत रासायनिक पदार्थ म्हणजे मूलद्रव्य. मूलद्रव्यांचा अणुक्रमांक त्यांच्या अणूंच्या गाभ्यात असलेल्या प्रोटॉनच्या संख्येएवढा असतो.

उदा० हायड्रोजन, ऑक्सिजन, कार्बन, नायट्रोजन, लोखंड, तांबे इ.

आजपर्यंत (२००७) ११७ मूलद्रव्यांचा शोध लागला आहे. त्यांपैकी ९४ मूलद्रव्ये पृथ्वीवर आढळतात. ८२ किंवा त्यापेक्षा जास्त अणुक्रमांक असलेली मूलद्रव्ये अस्थिर असतात व किरणोत्सर्गाने त्यांचा ‍र्‍हास होतो.

मूलद्रव्य नावे आणि माहिती

List of elements

अणुक्रमांक	नाव	सूत्र	वर्ग	काळ	खाणा	अवस्था	घडला	वर्णन
१	हायड्रोजन	H	१	१	s	वायू	अस्सल	अधातू
२	हेलियम	He	१८	१	s	वायू	अस्सल	Noble Gas
३	लिथियम	Li	१	२	s	घन	अस्सल	अल्कली धातू
४	बेरिलियम	Be	२	२	s	घन	अस्सल	Alkaline earth metal
५	बोरॉन	B	१३	२	p	घन	अस्सल	Metalloid
६	कार्बन	C	१४	२	p	घन	अस्सल	अधातू
७	नायट्रोजन	N	१५	२	p	वायू	अस्सल	अधातू
८	ऑक्सिजन	O	१६	२	p	वायू	अस्सल	अधातू
९	फ्लोरिन	F	१७	२	p	वायू	अस्सल	Halogen
१०	निऑन	Ne	१८	२	p	वायू	अस्सल	Noble Gas
११	सोडियम	Na	१	३	s	घन	अस्सल	अल्कली धातू
१२	मॅग्नेशियम	Mg	२	३	s	घन	अस्सल	Alkaline earth metal
१३	अॅल्युमिनियम	Al	१३	३	p	घन	अस्सल	Metal
१४	सिलिकॉन	Si	१४	३	p	घन	अस्सल	Metalloid
१५	फॉस्फरस	P	१५	३	p	घन	अस्सल	अधातू
१६	सल्फर	S	१६	३	p	घन	अस्सल	अधातू
१७	क्लोरिन	Cl	१७	३	p	वायू	अस्सल	Halogen
१८	अरगॉन	Ar	१८	३	p	वायू	अस्सल	Noble Gas
१९	पोटॅशियम	K	१	४	s	घन	अस्सल	अल्कली धातू
२०	कॅल्शियम	Ca	२	४	s	घन	अस्सल	Alkaline earth metal
२१	स्कॅन्डियम	Sc	३	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
२२	टायटेनियम	Ti	४	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
२३	व्हेनेडियम	V	५	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
२४	क्रोमियम	Cr	६	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
२५	मँगेनीज	Mn	७	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
२६	लोखंड	Fe	८	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
२७	कोबाल्ट	Co	९	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
२८	निकेल	Ni	१०	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
२९	तांबे	Cu	११	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
३०	जस्त	Zn	१२	४	d	घन	अस्सल	Transition metal
३१	गॅलियम	Ga	१३	४	p	घन	अस्सल	Metal
३२	जर्मेनियम	Ge	१४	४	p	घन	अस्सल	Metalloid
३३	आर्सेनिक	As	१५	४	p	घन	अस्सल	Metalloid
३४	सेलेनियम	Se	१६	४	p	घन	अस्सल	अधातू
३५	ब्रोमिन	Br	१७	४	p	द्रव	अस्सल	Halogen
३६	क्रिप्टॉन	Kr	१८	४	p	वायू	अस्सल	Noble Gas
३७	रुबिडियम	Rb	१	५	s	घन	अस्सल	अल्कली धातू
३८	स्ट्रॉन्शियम	Sr	२	५	s	घन	अस्सल	Alkaline earth metal
३९	इट्रियम	Y	३	५	d	घन	अस्सल	Transition metal
४०	झिर्कोनियम	Zr	४	५	d	घन	अस्सल	Transition metal
४१	नायोबियम	Nb	५	५	d	घन	अस्सल	Transition metal
४२	मॉलिब्डेनम	Mo	६	५	d	घन	अस्सल	Transition metal
४३	टेक्नेटियम	Tc	७	५	d	घन	From decay	Transition metal
४४	रूथीयम	Ru	८	५	d	घन	अस्सल	Transition metal
४५	र्‍होडियम	Rh	९	५	d	घन	अस्सल	Transition metal
४६	पलेडियम	Pd	१०	५	d	घन	अस्सल	Transition metal
४७	चांदी	Ag	११	५	d	घन	अस्सल	Transition metal
४८	कॅडमियम	Cd	१२	५	d	घन	अस्सल	Transition metal
४९	इंडियम	In	१३	५	p	घन	अस्सल	Metal
५०	कथील	Sn	१४	५	p	घन	अस्सल	Metal
५१	अँटिमनी	Sb	१५	५	p	घन	अस्सल	Metalloid
५२	टेलरियम	Te	१६	५	p	घन	अस्सल	Metalloid
५३	आयोडिन	I	१७	५	p	घन	अस्सल	Halogen
५४	झेनॉन	Xe	१८	५	p	वायू	अस्सल	Noble Gas
५५	सीझियम	Cs	१	६	s	घन	अस्सल	अल्कली धातू
५६	बेरियम	Ba	२	६	s	घन	अस्सल	Alkaline earth metal
५७	लँथेनम	La	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
५८	सिझियम	Ce	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
५९	प्रासिओडायमियम	Pr	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
६०	नियोडायमियम	Nd	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
६१	प्रोमेथियम	Pm	३	६	f	घन	From decay	Lanthanide
६२	समारियम	Sm	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
६३	युरोपियम	Eu	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
६४	गॅडोलिनियम	Gd	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
६५	टर्बियम	Tb	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
६६	डिस्प्रोझियम	Dy	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
६७	होल्मियम	Ho	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
६८	अर्बियम	Er	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
६९	थूलियम	Tm	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
७०	इट्टरबियम	Yb	३	६	f	घन	अस्सल	Lanthanide
७१	लुटेटियम	Lu	३	६	d	घन	अस्सल	Lanthanide
७२	हाफ्नियम	Hf	४	६	d	घन	अस्सल	Transition metal
७३	टॅन्टॅलम	Ta	५	६	d	घन	अस्सल	Transition metal
७४	टंग्स्टन	W	६	६	d	घन	अस्सल	Transition metal
७५	र्‍हेनियम	Re	७	६	d	घन	अस्सल	Transition metal
७६	ऑस्मियम	Os	८	६	d	घन	अस्सल	Transition metal
७७	इरिडियम	Ir	९	६	d	घन	अस्सल	Transition metal
७८	प्लॅटिनम	Pt	१०	६	d	घन	अस्सल	Transition metal
७९	सोने	Au	११	६	d	घन	अस्सल	Transition metal
८०	पारा	Hg	१२	६	d	द्रव metal	अस्सल	Transition metal
८१	थॅलियम	Tl	१३	६	p	घन	अस्सल	Metal
८२	शिसे	Pb	१४	६	p	घन	अस्सल	Metal
८३	बिस्मथ	Bi	१५	६	p	घन	अस्सल	Metal
८४	पोलोनियम	Po	१६	६	p	घन	From decay	Metalloid
८५	एस्टाटाइन	At	१७	६	p	घन	From decay	Halogen
८६	रेडॉन	Rn	१८	६	p	वायू	From decay	Noble Gases
८७	फ्रान्सियम	Fr	१	७	s	घन	From decay	अल्कली धातू
८८	रेडियम	Ra	२	७	s	घन	From decay	Alkaline earth metal
८९	ऍक्टिनियम	Ac	३	७	f	घन	From decay	Actinide
९०	थोरियम	Th	३	७	f	घन	अस्सल	Actinide
९१	प्रोटॅक्टिनियम	Pa	३	७	f	घन	From decay	Actinide
९२	युरेनियम	U	३	७	f	घन	अस्सल	Actinide
९३	नेप्चूनियम	Np	३	७	f	घन	From decay	Actinide
९४	प्लुटोनियम	Pu	३	७	f	घन	अस्सल	Actinide
९५	अमेरिसियम	Am	३	७	f	घन	कृत्रिम	Actinide
९६	क्यूरियम	Cm	३	७	f	घन	कृत्रिम	Actinide
९७	बर्किलियम	Bk	३	७	f	घन	कृत्रिम	Actinide
९८	कॅलिफोर्नियम	Cf	३	७	f	घन	कृत्रिम	Actinide
९९	आइन्स्टाइनियम	Es	३	७	f	घन	कृत्रिम	Actinide
१००	फर्मियम	Fm	३	७	f	घन	कृत्रिम	Actinide
१०१	मेन्डेलेवियम	Md	३	७	f	घन	कृत्रिम	Actinide
१०२	नोबेलियम	No	३	७	f	घन	कृत्रिम	Actinide
१०३	लॉरेन्सियम	Lr	३	७	d	घन	कृत्रिम	Actinide
१०४	रुदरफोर्डियम	Rf	४	७	d		कृत्रिम	Transition metal
१०५	डब्नियम	Db	५	७	d		कृत्रिम	Transition metal
१०६	सीबोर्जियम	Sg	६	७	d		कृत्रिम	Transition metal
१०७	बोहरियम	Bh	७	७	d		कृत्रिम	Transition metal
१०८	हासियम	Hs	८	७	d		कृत्रिम	Transition metal
१०९	माइट्नरियम	Mt	९	७	d		कृत्रिम
११०	डार्मस्टॅटियम	Ds	१०	७	d		कृत्रिम
१११	रेन्ट्जेनियम	Rg	११	७	d		कृत्रिम
११२	कोपर्निकम	Cn	१२	७	d		कृत्रिम	Transition metal
११३	अनुनट्रियम	Uut	१३	७	p		कृत्रिम
११४	अनुनक्वेडियम	Uuq	१४	७	p		कृत्रिम
११५	अनुनपेन्टियम	Uup	१५	७	p		कृत्रिम
११६	अनुनहेक्झियम	Uuh	१६	७	p		कृत्रिम
११७	अनुनसेप्टियम	Uus	१७	७	p		कृत्रिम
११८	अनुनॉक्टियम	Uuo	१८	७	p		कृत्रिम