हळदी (करवीर)

हा लेख तालुका करवीर, जि. कोल्हापूर येथील हळदी गाव याबद्दल आहे. या शब्दाच्या इतर उपयोगांसाठी पाहा, हळदी (नि:संदिग्धीकरण).

?हळदी महाराष्ट्र • भारत
—  गाव  —
प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
क्षेत्रफळ • उंची	४.९० चौ. किमी • ५६८.५६ मी
जवळचे शहर	कोल्हापूर
विभाग	पुणे विभाग
जिल्हा	कोल्हापूर
तालुका/के	करवीर
लोकसंख्या • घनता लिंग गुणोत्तर	३,३९५ (२०११) • ६९२/किमी२ ९३३ ♂/♀
भाषा	मराठी

लोकसंख्या

हळदी हे कोल्हापूर जिल्ह्यातल्याकरवीर तालुक्यातील ४९० हेक्टर क्षेत्रफळ असलेले गाव असून २०११ च्या जनगणनेनुसार ह्या गावात ७१६ कुटुंबे असून गावाची एकूण लोकसंख्या ३३९५ आहे. यामध्ये १७५६ पुरुष आणि १६३९ स्त्रिया आहेत. यामध्ये अनुसूचित जातीचे लोक ७१७ असून अनुसूचित जमातीचे १५ लोक आहेत.ह्या गावाचा जनगणना स्थल निर्देशांक ५६७४४४ आहे. हळदीजवळचे शहर कोल्हापूर हे ४० किलोमीटर अंतरावर आहे.

साक्षरता

गावाच्या एकूण ३३९५ लोकसंख्येत २४८८ लोक साक्षर आहेत. म्हणजेच साक्षरता ७३.२८% आहे. तसेच साक्षर पुरुष-१४०० (साक्षरता पुरुष=८०%)व साक्षर स्त्रिया-१०८८ (साक्षरता स्त्री=६६%) आहेत.

शैक्षणिक सुविधा

गावात पाच पूर्वप्राथमिक शाळा, तीन प्राथमिक शाळा व एक कनिष्ठ माध्यमिक शाळा आहे. गावात उच्च माध्यमिक शाळा नाही.

अन्य शिक्षणसंस्थांची गावापासूनची अंतरे

उच्च माध्यमिक शाळा : <५ किलोमीटर
पदवी महाविद्यालय : <५ <किलोमीटर
अभियांत्रिकी महाविद्यालय : >१० किलोमीटर
वैद्यकीय महाविद्यालय : १०हून जास्त किलोमीटर
व्यवस्थापन संस्था : १०हून जास्त किलोमीटर
पॉलिटेक्निक : १०हून जास्त किलोमीटर
व्यावसायिक प्रशिक्षण शाळा : १०हून जास्त किलोमीटर
अनौपचारिक प्रशिक्षण केंद्र : १०हून जास्त किलोमीटर अपंगांसाठी खास शाळा : १०हून जास्त किलोमीटर, वगैरे.

वैद्यकीय सुविधा (शासकीय) - गावापासूनची अंतरे

सामूहिक आरोग्य केन्द्र >१० किलोमीटर
प्राथमिक आरोग्य केंद्र : >१० किलोमीटर
प्राथमिक आरोग्य उपकेंद्र : ५ ते १० किलोमीटर
प्रसूति व बालकल्याण केन्द्र : >१० किलोमीटर
क्षयरोग उपचार केंद्र : >१० किलोमीटर
ॲलोपॅथिक रुग्णालय : >१० किलोमीटर
पर्यायी औषधोपचार रुग्णालय : >१० किलोमीटर
खाजगी दवाखाने : >१० किलोमीटर
फिरता दवाखाना : >१० किलोमीटर
कुटुंब कल्याण केन्द्र : >१० किलोमीटर, वगैरे,

वैद्यकीय सुविधा (अशासकीय)

गावात धर्मादाय अशासकीय रुग्णालय नाही व एम.बी.बी.एस. पदवीधर डॉक्टरही नाहीत. मात्र अन्य वैद्यकीय पदवी असलेले एक डॉक्टर गावात आहेत. गावात पदवी नसलेले डॉक्टर तसेच पारंपरिक वैद्य व वैदू नाहीत. हळदी गावात फक्त एक औषधाचे दुकान आहे.

पिण्याचे पाणी

गावात नळाच्या पाण्याचा, विहिरीच्या पाण्याचा व हॅन्डपंपच्या पाण्याचा पुरवठा आहे, मात्र बोअरवेलच्या पाण्याचा पुरवठा नाही. गावात झऱ्याच्या पाण्याचाही पुरवठा नाही. गावात नदीच्या, कालव्याच्या तलावाच्या वा तळ्याच्या पाण्याचा पुरवठा आहे.

स्वच्छता

गावात न्हाणीघरासह सार्वजनिक स्वच्छतागृह उपलब्ध नाही. मात्र गावात एक न्हाणीघराशिवायचे सार्वजनिक स्वच्छतागृह आहे.

संचार व दळणवळण

गावात पोस्ट व तार ऑफिस सुविधा उपलब्ध आहे. सर्वात जवळील उपपोस्ट ऑफिस १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर आहे. गावाचा पिन कोड ४१६००१ आहे. गावात टेलिफोन सुविधा उपलब्ध आहे. गावात एक सार्वजनिक दूरध्वनी केंद्र आहे. गावात मोबाइल फोन सुविधा उपलब्ध आहेत. सर्वात जवळील इंटरनेट सुविधा १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर आहे. सर्वात जवळील खाजगी कुरियर सुविधा १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर आहे. गावासाठी खाजगी व शासकीय बस सेवा आहे, तर सर्वात जवळील रेल्वे स्थानक १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर आहे. गावात ऑटोरिक्षा व टमटम, टॅक्सी व व्हॅन सुविधा उपलब्ध आहेत. सर्वात जवळील ट्रॅक्टर सुविधा १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर आहे. सर्वात जवळील बैल व इतर जनावरांनी ओढलेल्या गाड्या सुविधा १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर मिळतात. सर्वात जवळील राष्ट्रीय महामार्ग १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर आहे. गाव राज्य महामार्गाला जोडलेले आहे. जिल्ह्यातील मुख्य व दुय्यम रस्त्यांना गाव जोडलेले आहे. गावात पक्के, कच्चे व डांबरी रस्ते आहेत आणि पायवाटाही आहेत.

बाजार व पतव्यवस्था

व्यापारी व सहकारी बँका, व एटीएम सुविधा आहेत.गावात शेतकी कर्ज संस्था, स्वसहाय्य गट सुविधा, रेशनचे दुकान आहे. मंडई. मोठे बाजार, शेतमाल विक्री संस्था हे सर्व हळदी गावामध्ये आहेत. गावात आठवड्याचा बाजार भरतो.

आरोग्य, आहार व करमणूक सुविधा

गावात बालकल्याण पोषण आहार केंद्र आहे व अंगणवाडी पोषण आहार केंद्राची सोय आहे.. गावात इतर पोषण आहार केंद्रेही आहेत. गावात एक 'आशा' कर्मचारी आहे. गावात एक टीव्ही सह समाज भवन आहे. सर्वात जवळील क्रीडांगण १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर आहे. सर्वात जवळील खेळ/करमणूक केंद्र १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर आहेत. सर्वात जवळील चित्रपटगृह/ व्हिडिओ केंद्र १०हून जास्त किलोमीटर अंतरावर आहेत. गावात एक सार्वजनिक ग्रंथालय, एक सार्वजनिक वाचनालय व एक विधानसभा मतदान केंद्र आहे. गावात वर्तमानपत्रे येतात. गावात एक जन्म-मृत्यू नोंदणी केंद्र आहे.

वीज

गावात घरगुती वापरासाठी, शेतीसाठी व व्यापारी वापरासाठी असा सर्व प्रकारचा वीजपुरवठा आहे.

जमिनीचा वापर

हळदी गावाच्या एकूण ४९०.४ हेक्टर क्षेत्रफळापैकी विविध प्रकारच्या जमिनीचा वापर खालीलप्रमाणे होतो (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• वन : नाही
• बिगरशेती वापरात असलेली जमीन : ३.३
• ओसाड व लागवडीला अयोग्य जमीन : ४९.१
• कुरणे व इतर चराऊ जमीन : ८.२
• फुटकळ झाडीखालची जमीन : नाही
• लागवडीयोग्य पडीक जमीन : ९६.५
• कायमस्वरूपी पडीक जमीन : १०.१
• सद्यस्थितीतील पडीक जमीन :१०८.१
• पिकांखालची जमीन : २१५.१
• एकूण बागायती जमीन :१२२.१
• एकूण कोरडवाहू शेतजमीन : ९३

सिंचन सुविधा

शेतीसाठी पाणीपुरवठा खालीलप्रमाणे आहे ( हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ)

• कालवे : नाहीत
• विहिरी / कूप नलिका : ४०.४
• तलाव / तळी : नाही्त
• ओढे : नाही्त
• इतर : ८१.८

उत्पादन

हळदी या गावी पुढील वस्तूंचे उत्पादन होते (उतरत्या महत्त्वाच्या क्रमाने) : साखर, लाकडी फर्निचर, चामड्याच्या वस्तू

कोल्हापूर पद्धतीचा बंधारा

भोगावती नदीवरील पाणी सिंचनासाठी अडवण्यासाठी १९६० च्या दशकात येथे दगडी बंधारा बांधण्यात आला. यामुळे सिंचनाची सोय होवून कृषी समृद्धी आली. गेल्या काही वर्षांत याची देखभाल न झाल्याने गळतीने मोठ्या प्रमाणावर पाणी वाया जात आहे. २०१५-१६ च्या दुष्काळात यामुळे शेतकऱ्यांना मोठ्या संकटाला सामोरे जावे लागले.

नदी प्रदूषण

हळदी हे गाव भोगावती नदीच्या काठावर वसले आहे. भोगावती पंचगंगेची उपनदी आहे. गावाचे सांडपाणी थेट नदीत मिसळत असल्याने गॅस्ट्रो, कावीळ अशा जलजन्य आजाराच्या साथी गावात येत असतात. भोगावती साखर कारखान्याच्या मळीच्या प्रदूषणाने मोठ्या प्रमाणावर मासे मृत होण्याच्या घटनाही घडल्या आहेत . पंचगंगा प्रदूषण नियंत्रणासाठी उपाययोजना बनविण्यात आली असून त्यात या गावाचा समावेश केला आहे.