राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार

राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार
पुरस्कार माहिती
वर्ग	चित्रपट
स्थापित	१९५४
अंतिम पुरस्कार वर्ष	२००७
सन्मानकर्ते	फिल्म समारोह निदेशालय, भारत.
माहिती	भारतातील चित्रपटांना दिला जाणारा उच्चतम पुरस्कार.

राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार हे भारत सरकारने दिलेले पुरस्कार असून ते फिल्म्फेअर पुरस्काराच्या तोडीचे आहेत. हे पुरस्कार १९५४ सालापासून आधीच्या वर्षात प्रदर्शित झालेल्या चित्रपटांना देण्यात येतात. सुवर्ण कमळ आणि रजत कमळ असे दोन पुरस्कार सर्वांगसुंदर चित्रपटाना दिल्यानंतर, बाकीचे राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार, चित्रपटाच्या इतर कलात्मक आणि तांत्रिक अंगांसाठी दिले जातात.

२००७ पर्यंत दिले गेलेले पुरस्कार

सुवर्ण कमळ

• सर्वोत्कृष्ट चित्रपट
• सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शन
• सर्वोत्कृष्ट सर्वांगीण मनोरंजक चित्रपट
• सर्वोत्कृष्ट बालचित्रपट

रजत कमळ

• सर्वोत्कृष्ट अभिनेता
• सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री
• सर्वोत्कृष्ट सहायक अभिनेता
• सर्वोत्कृष्ट सहायक अभिनेत्री
• सर्वोत्कृष्ट बालकलाकार
• सर्वोत्कृष्ट छायाचित्रण
• सर्वोत्कृष्ट पटकथा
• सर्वोत्कृष्ट रंगभूषा

• सर्वोत्कृष्ट वेषभूषा
• सर्वोत्कृष्ट संगीतकार
• सर्वोत्कृष्ट गीतकार
• सर्वोत्कृष्ट पार्श्वगायक
• सर्वोत्कृष्ट पार्श्वगायिका
• सर्वोत्कृष्ट नृत्यदिग्दर्शन
• सर्वोत्कृष्ट ध्वनिमुद्रण
• सर्वोत्कृष्ट संकलन
• सर्वोत्कृष्ट स्पेशल एफ्फेक्ट्स
• दुसरा सर्वोत्कृष्ट चित्रपट
• विशेष ज्यूरी पुरस्कार/विशेष उल्लेख

भारतीय संविधानाच्या आठव्या अनुसूचीत नमूद केलेल्या भाषेतील सर्वोत्कृष्ट चित्रपट

• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (आसामी)
• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (बंगाली)
• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (हिंदी)
• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (कन्नड)
• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (मल्याळम)
• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (मराठी)
• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (उडिया)
• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (पंजाबी)
• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (तमिळ)
• सर्वोत्कृष्ट प्रादेशिक चित्रपट (तेलुगू)

भारतीय संविधानाच्या आठव्या अनुसूचीत नमूद न केलेल्या भाषेतील सर्वोत्कृष्ट चित्रपट

• सर्वोत्कृष्ट इंग्लिश चित्रपट
• सर्वोत्कृष्ट कोंकणी चित्रपट
• सर्वोत्कृष्ट मणिपूरी चित्रपट

इतर चित्रपट पुरस्कार:

• सर्वोत्कृष्ट चित्रपट परिवारकल्याण या विषयावर
• सर्वोत्कृष्ट चित्रपट इतर सामाजिक विषयावर
• सर्वोत्कृष्ट चित्रपट पर्यावरण रक्षणणार

नर्गिस दत्त पुरस्कार

हा पुरस्कार राष्ट्रीय एकतेवर आधारलेल्या चित्रपटास दिला जातो.

• नर्गिस दत्त पुरस्कार सर्वोत्कृष्ट चित्रपट राष्ट्रीय एकता

इंदिरा गांधी पुरस्कार सर्वोत्कृष्ट पहिला चित्रपट

हा पुरस्कार दिग्दर्शकांच्या पहिल्या चित्रपटांमध्ये सर्वोत्कृष्ट ठरलेल्या चित्रपटास दिला जातो.

• इंदिरा गांधी पुरस्कार दिग्दर्शक सर्वोत्कृष्ट पहिला चित्रपट

दादासाहेब फाळके जीवनगौरव पुरस्कार

भारतीय सिनेमाकरिता आजीवन योगदान दिलेल्या व्यक्तीस दादासाहेब फाळके जीवनगौरव पुरस्कार दिला जातो.

• दादासाहेब फाळके पुरस्कार

गैर फीचर फिल्म पुरस्कार

हा पुरस्कार सर्वोत्कृष्ट गैर फीचर फिल्मला दिला जातो.

• सर्वोत्कृष्ट गैर फीचर फिल्म
• सर्वोत्कृष्ट पहिला गैर फीचर फिल्म
• सर्वोत्कृष्ट मानव विज्ञान/मानव जाति विज्ञानासंबंधी चित्रपट
• सर्वोत्कृष्ट चरित्र
• सर्वोत्कृष्ट कलात्मक/सांस्कृतिक चित्रपट
• सर्वोत्कृष्ट वैज्ञानिक चित्रपट
• सर्वोत्कृष्ट संवर्धनीय चित्रपट
• सर्वोत्कृष्ट ऋषिप्रधान चित्रपट
• सर्वोत्कृष्ट चित्रपट सामाजिक मुद्द्यावर
• सर्वोत्कृष्ट शैक्षणिक/प्रेरणादायी/प्रशैक्षणिक चित्रपट

...

पहा

राष्ट्रीय पुरस्कारप्राप्त मराठी चित्रपट

संदर्भ

 १.   ↑ ५४ वे राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार द हिंदू, जून ११, २००८. "या वर्षी पुरस्कारांच्या प्रकारांमध्ये दोन नवीन पुरस्कार - सर्वोत्कृष्ट ॲनिमेशन पुरस्कार व सर्वोत्कृष्ट रंगभूषा पुरस्कार - देण्याची सुरुवात झाली.."