मोहना सिंग

मोहना सिंग जितरवाल
फ्लाईट लेफ्टनंट; मोहना सिंग जितरवाल
	मोहना सिंग
जन्मनाव	मोहना सिंग जितरवाल
जन्म	२२ जानेवारी, १९९२ (वय: ३२); झुनझुनू, राजस्थान
Allegiance	भारत
सैन्यशाखा	भारतीय वायुसेना
हुद्दा	फ्लाईट लेफ्टनंट
पुरस्कार	नारी शक्ती पुरस्कार

मोहना सिंग जितरवाल ह्या भारतातील पहिल्या महिला लढाऊ वैमानिकांपैकी एक आहेत.^[१]^[२]^[३] त्यांना त्यांच्या दोन सहकारी, भावना कंठ आणि अवनी चतुर्वेदी यांच्यासह पहिली महिला लढाऊ वैमानिक म्हणून घोषित करण्यात आले आहे. तिन्ही महिला वैमानिकांना जून २०१६ मध्ये भारतीय वायुसेनेच्या लढाऊ तुकडीमध्ये सामील करण्यात आले होते. त्यांना तत्कालीन संरक्षण मंत्री मनोहर पर्रीकर यांनी औपचारिकपणे नियुक्त केले होते.^[४] भारत सरकारने प्रायोगिक तत्त्वावर महिलांसाठी भारतीय वायुसेनेमध्ये लढाऊ विभाग उघडण्याचा निर्णय घेतल्यानंतर, प्रथम या तीन महिलांची या कार्यक्रमासाठी निवड करण्यात आली.^[५]

मोहना सिंग या खतेहपुरा (झुनझुनू) येथील असून त्यांनी आपले शालेय शिक्षण 'एर फोर्स स्कूल, नवी दिल्ली' येथून पूर्ण केले आहे आणि 'ग्लोबल इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट अँड इमर्जिंग टेक्नॉलॉजीज, अमृतसर, पंजाब' येथून इलेक्ट्रॉनिक्स आणि कम्युनिकेशनमध्ये बीटेक पूर्ण केले आहे. सिंगचे वडील प्रताप सिंग हे भारतीय हवाई दलाचे कर्मचारी आहेत आणि आई मंजू सिंग एक शिक्षिका आहेत.^[६] सिंग यांना रोलर स्केटिंग आणि बॅडमिंटन यासारख्या खेळांची आवड होती. याचसोबत त्यांना गायन आणि चित्रकलेचा देखील छंद होता.^[७]

९ मार्च २०२० रोजी तिला राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांच्या हस्ते नारी शक्ती पुरस्कार देऊन त्यांना सन्मानित करण्यात आले.^[८]^[९]

कारकीर्द[संपादन]

जून २०१९ मध्ये, 'हॉक एम.के.१३२' अॅडव्हान्स जेट ट्रेनरवर दिवसा संपूर्णपणे कार्यरत होणारी भारतीय हवाई दलाची पहिली महिला लढाऊ पायलट बनण्याचा त्यांना मान मिळाला. त्यांनी २०१९ मध्ये एर-टू-एर आणि एर-टू-ग्राउंड फायटिंग मोडमध्ये प्रशिक्षण घेऊन 'हॉक एम.के.१३२' वर ३८० तासांहून अधिक घटनामुक्त उड्डाण पूर्ण केले होते.^[१०]

संदर्भ[संपादन]

^ "Meet The Trio Who Will Be India's First Women Fighter Pilots". NDTV.com. 2017-11-20 रोजी पाहिले.
^ "Latest Current Affairs and News About Bhawana Kanth - Current Affairs Today". currentaffairs.gktoday.in (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 2019-05-23. 2017-11-20 रोजी पाहिले.
^ Mohammed, Syed (2016-06-19). "For IAF's first women fighter pilots Mohana Singh, Bhawana Kanth & Avani Chaturvedi, sky is no limit". The Economic Times. 2017-11-20 रोजी पाहिले.
^ Krishnamoorthy, Suresh (2016-06-18). "First batch of three female fighter pilots commissioned". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2017-11-20 रोजी पाहिले.
^ "Air Force's First 3 Women Fighter Pilots May Fly Mig-21 Bisons From November". NDTV.com. 2017-11-20 रोजी पाहिले.
^ "India's First Women Fighter Pilots Get Wings". NDTV.com. 2017-11-20 रोजी पाहिले.
^ "Supported by parents, Bhawana Kanth to script IAF history, become a fighter pilot". News18. 2017-11-20 रोजी पाहिले.
^ "Flying MiG-21 Bison matter of pride: Flt Lt Bhawana Kanth". Livemint (इंग्रजी भाषेत). 2020-03-09. 2020-04-10 रोजी पाहिले.
^ "Keep striving for your dreams with hard work, determination: IAF's women fighter pilots". ANI News (इंग्रजी भाषेत). 2021-03-21 रोजी पाहिले.
^ "Mohana Singh becomes first woman fighter pilot to fly Hawk advanced jet". New Indian Express. 1 June 2019 रोजी पाहिले.

[1] "Meet The Trio Who Will Be India's First Women Fighter Pilots". NDTV.com. 2017-11-20 रोजी पाहिले.

[:0-2] "Latest Current Affairs and News About Bhawana Kanth - Current Affairs Today". currentaffairs.gktoday.in (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 2019-05-23. 2017-11-20 रोजी पाहिले.

[:3-3] Mohammed, Syed (2016-06-19). "For IAF's first women fighter pilots Mohana Singh, Bhawana Kanth & Avani Chaturvedi, sky is no limit". The Economic Times. 2017-11-20 रोजी पाहिले.

[4] Krishnamoorthy, Suresh (2016-06-18). "First batch of three female fighter pilots commissioned". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2017-11-20 रोजी पाहिले.

[:2-5] "Air Force's First 3 Women Fighter Pilots May Fly Mig-21 Bisons From November". NDTV.com. 2017-11-20 रोजी पाहिले.

[6] "India's First Women Fighter Pilots Get Wings". NDTV.com. 2017-11-20 रोजी पाहिले.

[:4-7] "Supported by parents, Bhawana Kanth to script IAF history, become a fighter pilot". News18. 2017-11-20 रोजी पाहिले.

[8] "Flying MiG-21 Bison matter of pride: Flt Lt Bhawana Kanth". Livemint (इंग्रजी भाषेत). 2020-03-09. 2020-04-10 रोजी पाहिले.

[9] "Keep striving for your dreams with hard work, determination: IAF's women fighter pilots". ANI News (इंग्रजी भाषेत). 2021-03-21 रोजी पाहिले.

[10] "Mohana Singh becomes first woman fighter pilot to fly Hawk advanced jet". New Indian Express. 1 June 2019 रोजी पाहिले.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]

[१०]

ब च सं नारी शक्ती पुरस्कार विजेते
१९९९	के.व्ही. राबिया चिन्ना पिल्लई किंकरी देवी
२०१३	मानसी प्रधान एम वेंकय्या बिना शेठ लष्करी टी. राधा के.प्रशांती वर्तिका नंदा सीमा साखरे
२०१४	रश्मी आनंद नंदिता कृष्णा लक्ष्मी गौतम नेहा किरपाल लतिका ठुकराल साई लक्ष्मी बलीजेपल्ली पी कौसल्या स्वराज विद्वान
२०१५	लुसी कुरियन सौरभ सुमन बसंती देवी (पर्यावरणवादी) सुपर्णा बक्षी गांगुली मीना शर्मा प्रिती पाटकर उत्तरा पदवर पोलूमती विजया निर्मला वासू प्रीमलानी सुजाता साहू ज्योती म्हापसेकर सुमिता घोष अंजली शर्मा (पशु प्रेमी) कृष्णा यादव शकुंतला मुजुमदार
२०१६	राजस्थान छाव फाउंडेशन मिझो हेमीच्छे इन्सुईख्वाम पॉल साधना महिला संघ शिक्षित रोजगार केंद्र प्रबंधक समिती त्रिपुनिथुरा कथकली केंद्रम महिला मंडळ अमृता पाटील अमला अक्किनेनी Anatta Sonney अनोयारा खातून B. Codanayaguy बानो हरलू दीपा माथुर दिव्या रावत Ilse Köhler Rollefson जानकी वसंत कल्पना शंकर कल्याणी बालकृष्णन मुमताज काझी नंदिता शाह पल्लवी फौजदार पमेला मल्होत्रा कमर डागर रीमा साठे रिंग्युइचोन वशुम संगीता अय्यर स्मिता तंडी सुमित्रा हजारीका सुनीता सिंग चोकन सुभा वारीअर तियासा अध्या V. Nanammal झुबोनी हमत्सो
२०१७	गार्गी गुप्ता सिंधुताई सपकाळ गौरी मौलेखी नाविका परिक्रमा मालविका अय्यर आर उमादेवी नागराज Thinlas Chorol एस्. शीवा सत्या भारती कश्यप बेटी जिंदाबाद बेकरी मित्तल पटेल साबरमती जयम्मा बंडारी K. Syamalakumari वनस्त्री Lizymol Philipose Pamadykandathil चिरोम इंदिरा उर्मिला आपटे दीपिका कुंडाजी पूर्णिमा देवी बर्मन अनिता भारद्वाज अंबिका बेरी पुष्पा गिरीमाजी अवनी श्रुजन सी.के. दुर्गा रेखा मिश्रा मेहवीश मुश्ताक करूणा सोसायटी फॉर अनिमल्स ॲण्ड नेचर वन स्टॉप सेंटर, रायपूर मिलेट नेटवर्क ऑफ इंडिया पंजाब मधू जैन जेटसन पेमा एम. एस्. सुनिल शीला बालाजी अनुराधा कृष्णमूर्ती आणि नम्रता सुंदरेसन गीता मित्तल
२०१८	ए. सीमा अंशु खन्ना अनु मल्होत्रा अनुराधा नाईक चेतना गाला सिन्हा दर्शना गुप्ता देवकी अम्मा दीदी कॉन्ट्रॅक्टर गौरी कामाकाशी हेकानी जखालू इप्सिता बिस्वास इति त्यागी कागनपल्ली राधा देवी कल्पना सरोज ललिता वकील माधुरी बडथवाल मंजू मणीकुट्टन मीनाक्षी पाहुजा मिनी वासुदेवन मुनुस्वामी शांती नीलम शर्मा नोमिता कामदार पमेला चॅटर्जी प्रज्ञा प्रसून प्रियंवदा सिंग एन.एम. पुष्पा राहीबाई पोपेरे रजनी रजक रेशमा निलोफर नाहा रिया मजुमदार सिंघल रुमा देवी सीमा मेहता सीमा राव शिवानी वर्मा स्मृती मोरर्का स्नेहलता नाथ सोनिया जब्बार सुजाता मोहन (डॉक्टर) सुनीता देवी ट्विंकल कालिया उर्मी बसू वन स्टॉप सेंटर, रायपूर कसाब-कच्छ क्राफ्टस्वूमन प्रोड्यूसर कंपनी लि. सोशल वेलफेयर ॲण्ड न्यूट्रीशनल मील प्रोग्राम डिपार्टमेंट, तमिलनाडू
२०१९	आरिफा जान अवनी चतुर्वेदी भागीरथी अम्मा भावना कंठ बिना देवी चामी मुर्मु कलावती देवी कार्त्यायनी अम्मा कौशिकी चक्रवर्ती मोहना सिंग निलझा वांगमो पदला भुदेवी रश्मी उर्ध्वरेषे मान कौर ताशी आणि नुंगशी मलिक
२०२०	अनिता गुप्ता उशाबेन दिनेशभाई वसावा नसिरा अख्तर संध्या धर निवृत्ती राय टिफणी ब्रार पद्मा यांगचान जोधैया बाई बेग सायली नंदकिशोर आगवणे वनिता बोराडे मीरा ठाकूर जया मुत्थू, तेजम्मा (एकत्रित) एला लोध आरती राणा
२०२१	सतूपती प्रसन्ना श्री तागे रीता मधुलिका रामटेके निरंजनाबेन कलार्थी पूजा शर्मा अंशुल मल्होत्रा शोभा गस्ती राधिका मेनन कमल कुंभार श्रुती मोहपात्रा बातूल बेगम थारा रंगास्वामी नीरजा माधव नीना गुप्ता (गणितज्ञ)