बेटी जिंदाबाद बेकरी

बेटी जिंदाबाद बेकरी ही छत्तीसगड राज्यातील जशपूर जिल्ह्यातील एका गावात इ.स. २०१७ मध्ये स्थापना करण्यात आलेली आहे. या बेकरीचे खास वैशिष्ट्य म्हणजे, या बेकरीमध्ये भारतात मानवी तस्करी तुन वाचलेले कर्मचारी काम करतात. आणि यामुळेच भारतातील स्त्रियांना किंवा त्यासाठी कार्यरत असलेल्या संस्थेस देण्यात येणारा सर्वोच्च पुरस्कार नारी शक्ती पुरस्कार या बेकरीला इ.स. २०१७ साली देण्यात आला^[१]

इतिहास[संपादन]

छत्तीसगड राज्याच्या जशपूर जिल्ह्यातील कनसाबेल गावात 'बेटी जिंदाबाद बेकरीची' इ.स. २०२७ मध्ये स्थापना करण्यात आली.^[२] मानवी तस्करीतुन वाचलेल्या लोकांना ही बेकरी रोजगार पुरवते. केक आणि कुकीज विकणारी आणि जशपूरच्या जिल्हाधिकाऱ्यांनी स्थापन केलेली ही बेकरी गावातील एकमेव बेकरी आहे.^[३] या बेकरीत साधारणतः १५ ते २२ वर्षे वयोगटातील महिला काम करतात. या महिलांना खास करून महाराष्ट्रातील पुणे येथील विज्ञान आश्रमात बेकरीचे विशेष प्रशिक्षण देण्यात आले. बऱ्यापैकी अनुभव आणि सराव आल्यावर 'जिल्हा व्यापार उद्योग' आणि 'महिला व बाल विकास विभाग' यांच्या मदतीने कर्ज मिळवून बेकरी उघडण्यात आली. लवकरच पुढील काही दिवसांनी म्हणजे इ.स. २०१८ पर्यंत बेकरी दैनंदिन नफ्यात मिळवायला लागली. साधारणतः येथील दहा कर्मचारी त्यांचा प्रारंभिक खर्च प्रति महिना ८,८०० रुपये प्राप्त करू शकत होते. यात इतर खर्चामध्ये अनुक्रमे ४,००० रुपये बेकरीचे दरमहा भाडे आणि वीज बिल ५,२०० रुपये समाविष्ट आहे.^[४]^[५]^[६]

पुरस्कार[संपादन]

या बेकरी कामगारांना इ.स. २०१७ साली भारताचे तत्कालीन राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांच्या हस्ते नारी शक्ती पुरस्कार प्रदान करण्यात आला. यात बक्षीस म्हणून निव्वळ रक्कम १,००,००० रुपये रोख आणि प्रमाणपत्र पुरस्कार म्हणून देण्यात आले. ही बेकरी भारतभरातील असंख्य प्रकल्पांपैकी असा एक प्रकल्प / उद्योग आहे, ज्याचा उद्देश अशा लोकांना मदत करणे आहे, ज्यांना रोजगार मिळणे कठीण वाटते.^[१]^[४]^[५] ^[६]

हा प्रकल्प सध्या भारतातील सामान्य माणसाच्या आयुष्यात उत्साह आणणारा ठरला असून, सध्या येथे गरीब, होतकरू आदिवासी २० महिलांना या व्यवसायाचे प्रशिक्षण देण्यात येत आहे. याशिवाय या महिलांना भारतात इतरत्र असा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी प्रधानमंत्री बेरोजगार योजनेतून कर्ज आणि मूलभूत सुविधा पुरवण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. यामुळे महिला उद्योजिकाना आर्थिक पाठबळ मिळवून देणे, महिला सक्षमीकरण करणे, समाजात कमावती महिला म्हणून उभे करून त्यांच्याद्वारे त्यांच्या घरच्या परिस्थितीस आर्थिक हातभार मिळवून देणे असा शासनाचा मानस आहे.^[७]

संदर्भ[संपादन]

^ ^a ^b "International Women's Day: President Kovind honours 39 achievers with 'Nari Shakti Puraskar'". The New Indian Express. IANS. 9 March 2018. Archived from the original on 14 January 2021. 31 January 2021 रोजी पाहिले.
^ Sharma, Chirali (31 December 2019). "5 Cafes Around India That Are Run By Acid Attack Victims, The Disabled And HIV Positive Staff". ED Times. Archived from the original on 26 July 2018. 31 January 2021 रोजी पाहिले.
^ Ghosh, Madhusree (23 June 2018). "Kolkata to Mumbai: Cafés give acid attack victims, disabled a chance in life". Hindustan Times (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 26 September 2020. 31 January 2021 रोजी पाहिले.
^ ^a ^b Rashmi, Drolia (7 March 2018). "Trafficked survivor of 'Beti Zindabad bakery' bags national award on Women's Day". The Times of India (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 3 January 2020. 31 January 2021 रोजी पाहिले.
^ ^a ^b Drolia, Rashmi (25 December 2017). "Chhattisgarh: Jashpur trafficking survivors now bakers of Christmas cakes". The Times of India (इंग्रजी भाषेत).
^ ^a ^b Ghose, Dipankar (12 May 2018). "Trafficking victims script success story with bakery in Chhattisgarh town". The Indian Express (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 21 October 2020. 31 January 2021 रोजी पाहिले.
^ "First of its kind, 'Beti Zindabad Bakery' empowers women rescued from Human Trafficking - NewsBharati" (इंग्रजी भाषेत). ३० सप्टेंबर २०२१ रोजी पाहिले.

[TNIE-1] "International Women's Day: President Kovind honours 39 achievers with 'Nari Shakti Puraskar'". The New Indian Express. IANS. 9 March 2018. Archived from the original on 14 January 2021. 31 January 2021 रोजी पाहिले.

[EDT-2] Sharma, Chirali (31 December 2019). "5 Cafes Around India That Are Run By Acid Attack Victims, The Disabled And HIV Positive Staff". ED Times. Archived from the original on 26 July 2018. 31 January 2021 रोजी पाहिले.

[HT-3] Ghosh, Madhusree (23 June 2018). "Kolkata to Mumbai: Cafés give acid attack victims, disabled a chance in life". Hindustan Times (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 26 September 2020. 31 January 2021 रोजी पाहिले.

[ToI-4] Rashmi, Drolia (7 March 2018). "Trafficked survivor of 'Beti Zindabad bakery' bags national award on Women's Day". The Times of India (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 3 January 2020. 31 January 2021 रोजी पाहिले.

[ToI2-5] Drolia, Rashmi (25 December 2017). "Chhattisgarh: Jashpur trafficking survivors now bakers of Christmas cakes". The Times of India (इंग्रजी भाषेत).

[Express-6] Ghose, Dipankar (12 May 2018). "Trafficking victims script success story with bakery in Chhattisgarh town". The Indian Express (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 21 October 2020. 31 January 2021 रोजी पाहिले.

[7] "First of its kind, 'Beti Zindabad Bakery' empowers women rescued from Human Trafficking - NewsBharati" (इंग्रजी भाषेत). ३० सप्टेंबर २०२१ रोजी पाहिले.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

ब च सं नारी शक्ती पुरस्कार विजेते
१९९९	के.व्ही. राबिया चिन्ना पिल्लई किंकरी देवी
२०१३	मानसी प्रधान एम वेंकय्या बिना शेठ लष्करी टी. राधा के.प्रशांती वर्तिका नंदा सीमा साखरे
२०१४	रश्मी आनंद नंदिता कृष्णा लक्ष्मी गौतम नेहा किरपाल लतिका ठुकराल साई लक्ष्मी बलीजेपल्ली पी कौसल्या स्वराज विद्वान
२०१५	लुसी कुरियन सौरभ सुमन बसंती देवी (पर्यावरणवादी) सुपर्णा बक्षी गांगुली मीना शर्मा प्रिती पाटकर उत्तरा पदवर पोलूमती विजया निर्मला वासू प्रीमलानी सुजाता साहू ज्योती म्हापसेकर सुमिता घोष अंजली शर्मा (पशु प्रेमी) कृष्णा यादव शकुंतला मुजुमदार
२०१६	राजस्थान छाव फाउंडेशन मिझो हेमीच्छे इन्सुईख्वाम पॉल साधना महिला संघ शिक्षित रोजगार केंद्र प्रबंधक समिती त्रिपुनिथुरा कथकली केंद्रम महिला मंडळ अमृता पाटील अमला अक्किनेनी Anatta Sonney अनोयारा खातून B. Codanayaguy बानो हरलू दीपा माथुर दिव्या रावत Ilse Köhler Rollefson जानकी वसंत कल्पना शंकर कल्याणी बालकृष्णन मुमताज काझी नंदिता शाह पल्लवी फौजदार पमेला मल्होत्रा कमर डागर रीमा साठे रिंग्युइचोन वशुम संगीता अय्यर स्मिता तंडी सुमित्रा हजारीका सुनीता सिंग चोकन सुभा वारीअर तियासा अध्या V. Nanammal झुबोनी हमत्सो
२०१७	गार्गी गुप्ता सिंधुताई सपकाळ गौरी मौलेखी नाविका परिक्रमा मालविका अय्यर आर उमादेवी नागराज Thinlas Chorol एस्. शीवा सत्या भारती कश्यप बेटी जिंदाबाद बेकरी मित्तल पटेल साबरमती जयम्मा बंडारी K. Syamalakumari वनस्त्री Lizymol Philipose Pamadykandathil चिरोम इंदिरा उर्मिला आपटे दीपिका कुंडाजी पूर्णिमा देवी बर्मन अनिता भारद्वाज अंबिका बेरी पुष्पा गिरीमाजी अवनी श्रुजन सी.के. दुर्गा रेखा मिश्रा मेहवीश मुश्ताक करूणा सोसायटी फॉर अनिमल्स ॲण्ड नेचर वन स्टॉप सेंटर, रायपूर मिलेट नेटवर्क ऑफ इंडिया पंजाब मधू जैन जेटसन पेमा एम. एस्. सुनिल शीला बालाजी अनुराधा कृष्णमूर्ती आणि नम्रता सुंदरेसन गीता मित्तल
२०१८	ए. सीमा अंशु खन्ना अनु मल्होत्रा अनुराधा नाईक चेतना गाला सिन्हा दर्शना गुप्ता देवकी अम्मा दीदी कॉन्ट्रॅक्टर गौरी कामाकाशी हेकानी जखालू इप्सिता बिस्वास इति त्यागी कागनपल्ली राधा देवी कल्पना सरोज ललिता वकील माधुरी बडथवाल मंजू मणीकुट्टन मीनाक्षी पाहुजा मिनी वासुदेवन मुनुस्वामी शांती नीलम शर्मा नोमिता कामदार पमेला चॅटर्जी प्रज्ञा प्रसून प्रियंवदा सिंग एन.एम. पुष्पा राहीबाई पोपेरे रजनी रजक रेशमा निलोफर नाहा रिया मजुमदार सिंघल रुमा देवी सीमा मेहता सीमा राव शिवानी वर्मा स्मृती मोरर्का स्नेहलता नाथ सोनिया जब्बार सुजाता मोहन (डॉक्टर) सुनीता देवी ट्विंकल कालिया उर्मी बसू वन स्टॉप सेंटर, रायपूर कसाब-कच्छ क्राफ्टस्वूमन प्रोड्यूसर कंपनी लि. सोशल वेलफेयर ॲण्ड न्यूट्रीशनल मील प्रोग्राम डिपार्टमेंट, तमिलनाडू
२०१९	आरिफा जान अवनी चतुर्वेदी भागीरथी अम्मा भावना कंठ बिना देवी चामी मुर्मु कलावती देवी कार्त्यायनी अम्मा कौशिकी चक्रवर्ती मोहना सिंग निलझा वांगमो पदला भुदेवी रश्मी उर्ध्वरेषे मान कौर ताशी आणि नुंगशी मलिक
२०२०	अनिता गुप्ता उशाबेन दिनेशभाई वसावा नसिरा अख्तर संध्या धर निवृत्ती राय टिफणी ब्रार पद्मा यांगचान जोधैया बाई बेग सायली नंदकिशोर आगवणे वनिता बोराडे मीरा ठाकूर जया मुत्थू, तेजम्मा (एकत्रित) एला लोध आरती राणा
२०२१	सतूपती प्रसन्ना श्री तागे रीता मधुलिका रामटेके निरंजनाबेन कलार्थी पूजा शर्मा अंशुल मल्होत्रा शोभा गस्ती राधिका मेनन कमल कुंभार श्रुती मोहपात्रा बातूल बेगम थारा रंगास्वामी नीरजा माधव नीना गुप्ता (गणितज्ञ)