लॉरेंझो दे मेदिची
लॉरेंझो दि पिएरो दे मेदिची तथा लॉरेंझो दे मेदिची (१ जानेवारी, १४४९:फिरेंत्से, तोस्काना, इटली - ८ एप्रिल, १४९२:करेज्जी, तोस्काना, इटली) हा इटलीतील फ्लोरेन्सचा अनभिषिक्त[१] शासक होता. लॉरेंझो पेशाने सावकार, राजकारणी, राजदूत होता. याने अनेक महान विद्वान, कवी आणि कलाकारांना पोसले.[२][३][४] त्याला त्याचे समकालीन लॉरेंझो इल मॅग्निफिको (महान लॉरेंझो, इंग्लिश:लॉरेंझो द मॅग्निफिसन्ट) असे संबोधत. लॉरेंझोचा शासनकाळ हा इटलीतील प्रबोधनाचा सर्वोच्चबिंदू होता.[५]
लॉरेंझोने इटलीच्या प्रादेशिक शासकांची युती घडवून आणुन त्यावेळच्या पोप सिक्स्टस चौथ्याच्या महत्वाकांक्षेला आळा घातला. यामुळे त्याच्यावर पाझी घराण्याने कट रचून खूनी हल्ला चढवला. त्यात लॉरेंझो वाचला परंतु त्याचा भाऊ जुलियानो दि पिएरो दे मेदिची त्यात बळी पडला.
लॉरेंझोच्या मृत्यूनंतर फ्लोरेन्सच्या प्रजासत्ताकाचा सुवर्णकाळ अस्तास जाण्यास सुरुवात झाली. त्याने मोठ्या प्रयत्नाने इटलीतील संस्थानांमध्ये घडवून आणलेले तह त्याच्या मृत्यूनंतर लगेचच कोसळले आणि पुन्हा यादवीस सुरुवात झाली.
लॉरेंझोला फ्लोरेन्समधील मेदिची चॅपेलमध्ये दफन करण्यात आले आहे.
बालपण आणि घराणे
[संपादन]लॉरेंझो दे मेदिचीचे आजोबा कोसिमो दे मेदिची हे त्यांच्या घराण्यातील फिरेंझेचे पहिले शासक होते. हे बांको दै मेदिची ही बँक चालवीत असत व त्याद्वारे ते युरोपमधील सर्वात धनाढ्य व्यक्तींपैकी एक झाले होते. त्याचवेळी त्यांनी फिरेंझेच्या राजकारणावर पकड बसवली. सत्तेवर असताना त्यांनी फिरेंझेच्या जनतेसाठीच्या सरकारी कामांवर आणि तेथे कलाप्रसार करण्यावर मुबलक पैसा खर्च केला.[६] लॉरेंझोचे वडील पिएरो दि कोसिमो दे मेदिची यांनीही अनेक कलांना आश्रय दिला तर त्याचे काका जियोव्हानी दि कोसिमो दे मेदिची यांनी परंपरागत व्यवसाय चालविला. लॉरेंझोची आई लुक्रेझिया तोर्नाबुओनी ही कवयत्री होती व फिरेंझेच्या प्लॅटोनिक अकादमीतील सदस्यांशी ती ओळख ठेवून होती.[७] लॉरेंझोच्या वडील आणि काकांच्या मृत्युपश्चात ती लॉरेंझोची मुख्य सल्लागार झाली.
पिएरो आणि लुक्रेझियाच्या पाच मुलांपैकी लॉरेंझो हा सगळ्यात कर्तबगार समजला जात होता. लहानपणी त्याला जेंतिले दे बेक्की या राजदूत आणि बिशपने तसेच मार्सिलियो फिचिनो या तत्त्वज्ञानने शिक्षण दिले.[८] त्याला रिनैसाँ काळातील महत्त्वाचे विद्वान जॉन आर्गिरोपूलस यांच्याकडून ग्रीक भाषा आणि संस्कृतीचे शिक्षण मिळाले.[९] याशिवाय लॉरेंझो आणि त्याचा भाऊ जुलियानो यांनी जाउस्टिंग, शिकार करणे, शिकारी पक्षी बाळगणे आणि घोडेस्वारीचे प्रशिक्षण घेतले. वयाच्या २०व्या वर्षी त्याने पालियो दि सियेना या घोड्यांच्या शर्यतीत भाग घेतल आणि तेथे जाउस्टिंगमध्ये पहिला क्रमांक मिळवला.[१०][११] याबद्दल लुइजी पुल्चीने कविता लिहून ठेवली आहे.[१२] ही स्पर्धा मेदिची कुटुंबाने प्रायोजित केली होती याची नोंद घेत निक्कोलो माकियाव्हेलीने (कदाचित उपरोधानो) लिहिले की लॉरेंझो वशिल्याने नव्हे तर स्वतःच्या कर्तृत्त्वेने ही स्पर्धा जिंकला.[१३]
लॉरेंझोला त्याच्या वडीलांनी लहानपणीच अनेक राजनैतिक दूत म्हणून महत्वाच्या व्यक्तींना भेटण्यास पाठविले. लॉरेंझो यासाठी अनेक वेळा रोमला जाउन पोप आणि इतर राजकारण्यांना भेटला.[१४]
लोरेंझोचे वर्णन अगदी साधारण दिसणारा, फार उंच नसलेला, नकट्या नाकाचा, आखूड पायांचा आणि आडव्या बांध्याचा माणूस असे केल गेलेले आहे. लॉरेंझोला दूरवरचे दिसत नसे आणि त्याचा आवाज खरखरीत असल्याची नोंद आहे. उलटपक्षी त्याचा भाऊ जुलियानो हा अतिशय देखणा होता. बॉतिचेल्लीने आपले मार्स अँड व्हीनस हे चित्र काढताना जुलियानोला समोर ठेवलेले होते.[१५] लॉरेंझोच्या अगदी खास मित्र निक्कोलो व्हालोरीने सुद्धा लॉरेंझोचे वर्णन करताना तो दिसायला कुरूप परंतु कुशाग्र बुद्धी असलेला, ज्याच्याकडे पाहताच त्याच्याबद्दल आदर वाटण्यासारखे काहीही नसलेला असे केले आहे.[१६]
राजकारण
[संपादन]लहानपणापासून घराण्याचा वारसा चालविण्यासाठी तयार केल्या गेलेल्या लॉरेंझोने १४६९मध्ये आपल्या आजोबा आणि वडीलांच्या मृत्यूनंतर बांको दै मेदिची आणि फिरेंझेच्या राजकारणाचे सुकाणू हाती घेतले. यावेळी तो २० वर्षांचा होता. कोसिमो आणि पिएरोने फिरेंझेच्या जनतेसाठी आणि इतर राजकारणातील खर्चासाठी बँकेतून पैसे उचलले होते. हे लॉरेंझोने आपल्या सत्ताकाळात परत मिळवले.[१७]
लॉरेंझोने फिरेंझे आणि फ्लोरेन्सच्या प्रजासत्ताकावर कधीच थेट सत्ता चालवली नाही. आपल्या आजोबा, वडील व नंतर मुलाप्रमाणेच त्याने आपले पित्ते सत्तेवर बसवले आणि पैसे चारून आणि नेमके हुनरी, कर्तबगार लोकांशी लग्नसंबंध करून त्याने सत्तेवर थेट १४९० पर्यंत मजबूत पकड ठेवली होती.[१८][१९] या कारणास्तव फिरेंझेमधील इतर महत्त्वाकांक्षी कुटुंबे मेदिचींना पाण्यात पहात असे. यांच्या विरोधामुळे प्रजासत्ताकाचे राजकारण ढवळून निघाले ते लॉरेंझोच्या मृत्यूनंतरही तसेच राहिले. यांपैकी पाझी कुटुंबाचा मेदिचींवर विशेष रोष होता व त्यांनी रचलेल्या कटात मेदिचींची सत्ता संपुष्टात येता राहिली.[१८][२०]
हा लेख/विभाग स्वत:च्या शब्दात विस्तार करण्यास मदत करा. |
कलाश्रय
[संपादन]कुटुंब
[संपादन]उतारवय आणि वारसा
[संपादन]संदर्भ आणि नोंदी
[संपादन]- ^ Kent, F.W. लॉरेंझो दे मेदिची अँड द आर्ट ऑफ मॅग्निफिसन्स (इंग्लिश). USA. p. 248.
- ^ Parks, Tim (2008). "Medici Money: Banking, Metaphysics, and Art in Fifteenth-Century Florence". The Art Book. New York: W.W. Norton & Co. 12 (4): 288. doi:10.1111/j.1467-8357.2005.00614.x. ISBN 9781847656872.
- ^ "Fact about Lorenzo de' Medici". 100 Leaders in world history. Kenneth E. Behring. 2008. 27 September 2014 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 15 November 2008 रोजी पाहिले.
- ^ Kent, F. W. (1 February 2007). Lorenzo De' Medici and the Art of Magnificence. The Johns Hopkins Symposia in Comparative History. USA: JHU Press. pp. 110–112. ISBN 978-0801886270.
- ^ Brucker, Gene (21 March 2005). Living on the Edge in Leonardo's Florence. Berkeley: University of California Press. pp. 14–15. doi:10.1177/02656914080380030604. ISBN 9780520930995. JSTOR 10.1525/j.ctt1ppkqw. S2CID 144626626.
- ^ Hugh Ross Williamson, Lorenzo the Magnificent, Michael Joseph, (1974), आयएसबीएन 07181 12040.
- ^ Milligan, Gerry (26 August 2011). "Lucrezia Tornabuoni". Renaissance and Reformation. Oxford Bibliographies. Oxford University Press. doi:10.1093/OBO/9780195399301-0174. ISBN 9780195399301. 25 February 2015 रोजी पाहिले.
- ^ Hugh Ross Williamson, p. 67
- ^ Durant, Will (1953). The Renaissance. The Story of Civilization. 5. New York: Simon and Schuster. p. 110.
- ^ Poliziano, Angelo (1993). The Stanze of Angelo Poliziano. University Park, Pa.: Pennsylvania State University Press. pp. x. ISBN 0271009373. OCLC 26718982.
- ^ Christopher Hibbert, chapter 9
- ^ Davie, Mark (1989). "Luigi Pulci's Stanze per la Giostra: Verse and Prose Accounts of a Florentine Joust of 1469". Italian Studies. 44 (1): 41–58. doi:10.1179/007516389790509128.
- ^ Machiavelli, Niccolò (1906). The Florentine History. 2. London: Archibald Constable and Co. Limited. p. 169.
- ^ निक्कोलो माक्याव्हेल्ली, History of Florence, Book VIII, Chap. 7.
- ^ Hugh Ross Williamson, p. 70
- ^ Janet Ross. "Florentine Palaces & Their Stories". 14 August 2016. Page 250.
- ^ Walter, Ingeborg (2013). "Lorenzo der Prächtige: Mäzen, Schöngeist und Tyrann" [Lorenzo the Magnificent: Patron, Aesthete and Tyrant]. Damals (जर्मन भाषेत). Vol. 45 no. 3. p. 32.
- ^ a b Reinhardt, Volker (2013). "Die langsame Aushöhlung der Republik" [The Slow and Steady Erosion of the Republic]. Damals (जर्मन भाषेत). Vol. 45 no. 3. pp. 16–23.
- ^ Guicciardini, Francesco (1964). History of Italy and History of Florence. New York: Twayne Publishers. p. 8.
- ^ चुका उधृत करा:
<ref>
चुकीचा कोड;Thompson
नावाने दिलेल्या संदर्भांमध्ये काहीही माहिती नाही