Universidad Jawaharlal Nehru (es); જવાહરલાલ નહેરુ યુનિવર્સિટી (gu); جَواہَر لال نِہروٗ یونِورسِٹی (ks); Universidá Jawaharlal Nehru (ast); Universitat Jawaharlal Nehru (ca); Jawaharlal-Nehru-Universität (de); Універсітэт імя Джавахарлала Нэру (be); دانشگاه جواهر لعل نهرو (fa); 賈瓦哈拉爾·尼赫魯大學 (zh); Jawaharlal Nehru University (da); जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय (ne); ジャワハルラール・ネルー大学 (ja); جامعة جواهر لال نهرو (arz); Університет Джавахарлала Неру (uk); जवाहरलालनेहरु विश्वविद्यालय (sa); जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय (hi); జవహర్ లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయం (te); 자와할랄 네루 대학교 (ko); জৱাহৰলাল নেহৰু বিশ্ববিদ্যালয় (as); Universitato Jawaharlal Nehru (eo); Jawaharlal Nehru universiteʹtt (sms); ஜவகர்லால் நேரு பல்கலைக்கழகம் (ta); জওহরলাল নেহরু বিশ্ববিদ্যালয় (bn); université Jawaharlal-Nehru (fr); Jawaharlal Nehru-universitetet (nb); Jawaharlal Nehru University (sv); אוניברסיטת ג'ווהרלל נהרו (he); Jawaharlal Nehru University (en); Jawaharlal Nehru universitehta (se); 贾瓦哈拉尔·尼赫鲁大学 (zh-cn); जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ (mr); Университет имени Джавахарлала Неру (ru); ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ (or); جواہر لعل نہرو یونیورسٹی (ur); Univerzitet Jawaharlala Nehrua (sh); Universitatea Jawaharlal Nehru (ro); जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय (awa); Prifysgol Jawaharlal Nehru (cy); Jawaharlal Nehru University (ceb); جواہر لال نہرو یونیورسٹی (pnb); جواهر لعل نهرو بیلیمیوردو (azb); Universitas Jawaharlal Nehru (id); Jawaharlal Nehrun yliopisto (fi); ജവഹർലാൽ നെഹ്രു സർവകലാശാല (ml); Jawaharlal Nehru Universiteit (nl); جواهر لال نهرو پوهنتون (ps); Ջավահառլալ Ներուի համալսարան (hy); ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ (kn); Jawaharlal Nehru ollâopâttâh (smn); Universidade Jawaharlal Nehru (gl); ਜਵਾਹਿਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (pa); Πανεπιστήμιο Τζαβαχαρλάλ Νεχρού (el); 賈瓦哈拉爾·尼赫魯大學 (zh-hant) universidad pública en Nueva Delhi, India (es); université de sciences sociales en Inde (fr); સાર્વજનિક કેન્દ્રીય વિશ્વવિદ્યાલય, નવી દિલ્હી, ભારત (gu); universidá pública india (ast); नवी दिल्लीतील सार्वजनिक केंद्रीय विद्यापीठ, भारत (mr); Prifysgol (cy); 印度大学 (zh); جامعة في الهند (ar); universitate în India (ro); インドにある国立大学 (ja); जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय भारतको राजधानी दिल्लीमा अवस्थित एउटा विश्वविद्यालय हो। (ne); ہندوستان کی صف اول کی یونیورسٹی (ur); universitas di India (id); public central university in New Delhi, India (en); אוניברסיטה בהודו (he); universiteit in New Delhi, India (nl); 印度大學 (zh-hant); भारत का केंद्रीय विश्वविद्यालय Rank-2 (hi); కేంద్ర విశ్వవిద్యాలయం, న్యూ ఢిల్లీ (te); yliopisto Intiassa (fi); কেন্দ্ৰীয় বিশ্ববিদ্যালয়, নতুন দিল্লী, ভাৰত (as); universitate en Barato (eo); universidade pública en Nova Delhi, na India (gl); Universität in Indien (de) Université Jawaharlal Nehru, Jawaharlal Nehru University, JNU (fr); જે.એન.યુ, જવાહરલાલ નહેરુ વિશ્વવિદ્યાલય (gu); Jawaharlal Nehru University, Университет им. Джавахарлала Неру, Университет Джавахарлала Неру (ru); Jawaharlal Nehru University, JNU, जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय (de); 尼赫魯大學, 尼赫鲁大学, 贾瓦哈拉尔·尼赫鲁大学 (zh); JNU (ne); Jawaharlal Nehru University (nb); Jawaharlal Nehru University, ജെ.എൻ.യു, ജവഹർലാൽ നെഹ്രു യൂണിവേഴ്സിറ്റി, ജെ.എൻ.യു., ജവഹർലാൽ നെഹ്റു സർവകലാശാല, ജവഹർലാൽ നെഹ്റു യൂനിവേഴ്സിറ്റി, ജവഹർലാൽ നെഹ്രു സർ വകലാശാല, നെഹ്റു യൂനിവേഴ്സിറ്റി (ml); Jawaharlal Nehru University, JNU (nl); 尼赫魯大學 (zh-hant); जे.एन.यू., जवाहरलाल नेहरु विश्वविद्यालय (hi); జె.ఎన్.యు., జవహర్లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయం (te); Jawaharlal Nehru University, JNU, जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय (ro); JNU (en); Jawaharlal Nehru University, JNU, जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय (eo); Університет імені Джавахарлала Неру (uk); ஜவகர்லால் நேரு பல்கலைக் கழகம் (ta)
जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ (जेएनयू) हे एक नवी दिल्लीमधील विद्यापीठ आहे. त्याची स्थापना १९६९ मध्ये झाली. विद्यापीठाची स्थापना संसदेच्या अधिनियमाने केली. भारताचे पहिले पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांच्या नावावर विद्यापीठचे नाव ठेवले गेले.
जी. पार्थार्थी हे विद्यापीठचे पहिले कुलगुरू होते. प्रा.मुनीस रझा हे संस्थापक अध्यक्ष आणि निरीक्षक होते. जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठाच्या स्थापनेचे विधेयक १ सप्टेंबर १९६५ रोजी तत्कालीन शिक्षणमंत्री एम. सी. चागला यांनी राज्यसभेत ठेवले होते. त्यानंतर झालेल्या चर्चेदरम्यान खासदार भूषण गुप्ता यांनी हे आणखी एक विद्यापीठ होऊ नये, असे मत व्यक्त केले. वैज्ञानिक समाजवादासह नवीन विद्याशाखा तयार केल्या पाहिजेत आणि या विद्यापीठाने एक गोष्ट निश्चित केली पाहिजे की त्यांनी उदात्त कल्पना मनात ठेवल्या पाहिजेत आणि समाजातील दुर्बल घटकांमधील विद्यार्थ्यांना प्रवेश प्रदान केला पाहिजे. जेएनयू विधेयक १६ नोव्हेंबर १९६६ रोजी लोकसभेत मंजूर झाले आणि जेएनयू कायदा २२ एप्रिल १९६९ रोजी लागू झाला.
जेएनयू कॅम्पसमध्ये जीवन तीव्र राजकीय घाडामोडींनी भरलेले आहे. जे विद्यार्थी कॅम्पस सोडतात ते विद्यार्थी राजकारणाच्या परिणामी जीवनाबद्दल कायमचा बदललेला दृष्टीकोन घेतात असे म्हणतात. कॅम्पस जीवनात राजकारणामुळे स्त्रीवाद, अल्पसंख्याक हक्क, सामाजिक आणि आर्थिक न्याय यासारख्या सामाजिक विषयांत भाग घेतला जातो. अशा सर्व बाबी औपचारिक आणि अनौपचारिक मेळाव्यात जोरदारपणे चर्चेत असतात. जेएनयू विद्यार्थ्यांचे राजकारण डावे केंद्रीत आहे, जरी अलिकडच्या वर्षांत, उजव्या विचारांच्या विद्यार्थी गटांनीही या क्षेत्रात प्रवेश केला आहे. विद्यार्थी संघटनांच्या निवडणुका आधी वादविवाद आणि बैठका घेऊन सर्व विद्यार्थ्यांना राजकारणात समावुन घेतात.[१]
फेब्रुवारी २०१६ मध्ये जेएनयू विद्यार्थी संघटनेचे अध्यक्ष कन्हैया कुमार यांना अन्वये "तुकडे तुकडे टोळी" साठी देशद्रोहच्या आरोपाखाली अटक करण्यात आली होती. निषेध मेळाव्यात "पाकिस्तान झिंदाबाद", "काश्मीर की आजादी तक जंग चलेगी, भारत की बरबादी तक जंग चलेगी" अफजल हम शरमिंदा हे तेरे कातील जिन्दा हे भारत तेरे तुकडे होंगे इंशह अल्ला ,अशा भारतविरोधी घोषणा काढण्यात आले असा आरोप झाला. त्यांच्या अटकेमुळे देशात राजकीय गोंधळ उडाला आणि शैक्षणिक कार्यकर्ते सरकारच्या या निर्णयाविरोधात मोर्चा काढत निषेध करत होते. निर्णायक पुराव्यांच्या अभावामुळे २ मार्च २०१६ रोजी जामिनावर त्यांची सुटका करण्यात आली होती.[२] १३ जानेवारी २०१९ रोजी दिल्ली पोलिसांनी कुमार आणि इतरांविरुद्ध २०१६ मध्ये दाखल केलेल्या देशद्रोहाच्या प्रकरणात दोषारोपपत्र दाखल केले.[३]
जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ हे भारतातील आघाडीचे विद्यापीठ आहे, आणि अध्यापन आणि संशोधनाचे जागतिक नामांकित केंद्र आहे. २०१६ मध्ये भारत सरकारच्या नॅशनल इन्स्टिट्यूशनल रॅंकिंग फ्रेमवर्क मध्ये तिसरा क्रमांक व २०१७ मध्ये दुसरा क्रमांक मिळाला होता.[४]
† २००९ नंतर स्थापित किंवा केंद्रीय विद्यापीठाचा दर्जा प्रदान झालेले.
^Roy Chowdhury, Sharmishtha (2013). "Jawaharlal Nehru University". In Mary Elizabeth Devine; Carol Summerfield (eds.). International Dictionary of University Histories. Routledge. pp. 224–227. ISBN978-1-134-26210-6.
विकिपीडिया
