"संगमेश्वर" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Chaitnyags (चर्चा | योगदान) No edit summary |
No edit summary |
||
| ओळ ७१: | ओळ ७१: | ||
'''{{PAGENAME}}''' हा [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र]] राज्यातील [[रत्नागिरी जिल्हा|रत्नागिरी जिल्ह्याचा]] एक तालुका आहे. संगमेश्वर तालुक्याच्या उत्तरेला चिपळूण |
'''{{PAGENAME}}''' हा [[भारत|भारताच्या]] [[महाराष्ट्र]] राज्यातील [[रत्नागिरी जिल्हा|रत्नागिरी जिल्ह्याचा]] एक तालुका आहे. संगमेश्वर तालुक्याच्या उत्तरेला चिपळूण, दक्षिणेला लांजा, पश्चिमेला रत्नागिरी व वायव्येला गुहागर हे तालुके आहेत. पूर्वेला सातारा, सांगली व कोल्हापूर हे जिल्हे आहेत. |
||
'''संगमेश्वर''' हे [[रत्नागिरी जिल्हा|रत्नागिरी जिल्ह्यातील]] ऐतिहासिक गाव व |
'''संगमेश्वर''' हे [[रत्नागिरी जिल्हा|रत्नागिरी जिल्ह्यातील]] ऐतिहासिक गाव व तालुक्याचे ठिकाण आहे. |
||
संगमेश्वर तालुक्याचे पंचायत समिती कार्यालय हे देवरुख या गावात आहे. |
संगमेश्वर तालुक्याचे पंचायत समिती कार्यालय हे देवरुख या गावात आहे. |
||
सोनवी आणि शास्त्री या दोन नद्यांच्या संगमावर हे शहर वसले असल्याने याला संगमेश्वर असे नाव मिळाले |
सोनवी आणि शास्त्री या दोन नद्यांच्या संगमावर हे शहर वसले असल्याने याला संगमेश्वर असे नाव मिळाले आहे. औरंगजेबाच्या सैनिकांनी मराठ्यांचा राजा संभाजी याला संगमेश्वर येथील एका देवळात पकडले आणि चालवत चालवत आळंदीजवळच्या तुळापूरला नेले. |
||
{{तक्‍ता भारतीय शहर |
{{तक्‍ता भारतीय शहर |
||
२२:५२, १३ नोव्हेंबर २०१४ ची आवृत्ती
| ?संगमेश्वर महाराष्ट्र • भारत | |
| — तालुका — | |
 | |
| |
| प्रमाणवेळ | भाप्रवे (यूटीसी+५:३०) |
| भाषा | मराठी |
| तहसील | संगमेश्वर |
| पंचायत समिती | संगमेश्वर |
संगमेश्वर हा भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील रत्नागिरी जिल्ह्याचा एक तालुका आहे. संगमेश्वर तालुक्याच्या उत्तरेला चिपळूण, दक्षिणेला लांजा, पश्चिमेला रत्नागिरी व वायव्येला गुहागर हे तालुके आहेत. पूर्वेला सातारा, सांगली व कोल्हापूर हे जिल्हे आहेत.
संगमेश्वर हे रत्नागिरी जिल्ह्यातील ऐतिहासिक गाव व तालुक्याचे ठिकाण आहे.
संगमेश्वर तालुक्याचे पंचायत समिती कार्यालय हे देवरुख या गावात आहे.
सोनवी आणि शास्त्री या दोन नद्यांच्या संगमावर हे शहर वसले असल्याने याला संगमेश्वर असे नाव मिळाले आहे. औरंगजेबाच्या सैनिकांनी मराठ्यांचा राजा संभाजी याला संगमेश्वर येथील एका देवळात पकडले आणि चालवत चालवत आळंदीजवळच्या तुळापूरला नेले.
| संगमेश्वर | |
| जिल्हा | रत्नागिरी जिल्हा |
| राज्य | महाराष्ट्र |
| लोकसंख्या | N/A २००१ |
| दूरध्वनी संकेतांक | ०२३५४ |
| टपाल संकेतांक | ४१५६११ |
| वाहन संकेतांक | MH-०८ |
| निर्वाचित प्रमुख | N/A (सरपंच) |
इतिहास
संगमेश्वर हे देवालयांचे गाव आहे. हया परिसरात सुमारे ७० पांडवकालिन देवालये आहेत. त्यातले कर्णेश्वराचे एका दगडातून कोरलेले भव्य देऊळ विशेष प्रसिद्ध आहे. ह्या महादेवाच्या देवालयात ५ पालथी ताटे कोरलेली आहेत. अख्यायिकेनुसार पांडव वनवासात असताना त्यांनी कर्ण नामक राजाच्या पणानुसार एका रात्रीत एका दगडातून हे देवालय कोरले. त्यानंतर थकून भागून ते जेवायला बसले असता कोंबडा आरवला. पांडव तसेच त्यांची ताटे पालथी टाकून उठले. देवालयात पांडवकालिन लिपीत कोरलेले लेख आहेत. अख्यायिकेनुसार, जेव्हा हे लेख कोणी वाचू शकेल तेव्हा पालथी पाने सुलटी होतील आणि त्या मनुष्याला ताटांखाली लपवलेले द्रव्य मिळेल. कर्णेश्वराच्या देवालयाजवळ दुर्मिळ सूर्यमंदिर आढळते.
मराठी साम्राज्याचे दुसरे छत्रपती संभाजी ह्यांना संगमेश्वर येथे औरंगजेबाच्या सरदाराने कैद केले.
भूगोल
संगमेश्वर हे शास्त्री आणि सोनवी ह्या नद्यांच्या संगमावर वसलेले आहे. ते परीसरातील एक मह्त्वाचे व्यापारी केंद्र आहे. स्वातंत्र्यपूर्व काळापर्यंत येथुन रत्‍नागिरीपर्यंत बोटीने जाता येत असे. संगमेश्वर मुंबई - गोवा महामार्गावर ( राष्ट्रीय महामार्ग १७) वसलेले आहे. तसेच कोकण रेल्वेने देखील संगमेश्वरला जाता येते. संभाजीराजांचे मुख्य ठाणे श्रृंगारपूर हे देखील संगमेश्वरच्या जवळ आहे.
प्रसिद्ध मार्लेश्वराचे देऊळ येथून सुमारे ३५ कि. मी. अंतरावर आहे. मार्लेश्वर हे देवालयातील साप आणि देवालयापाठच्या नयनरम्य धबधब्यासाठी प्रसिद्ध आहे.
| रत्नागिरी जिल्ह्यातील तालुके |
|---|
| मंडणगड तालुका | दापोली तालुका | खेड तालुका | चिपळूण तालुका | गुहागर तालुका | संगमेश्वर तालुका | रत्नागिरी तालुका | लांजा तालुका | राजापूर तालुका |