भारतातील पर्वतरांगा

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

भारत आणि भारतीय उपखंडात उत्तरेकडून दक्षिणेस आणि पूर्वेकडील पश्चिमेकडे विविध पर्वत आहेत. या पर्वतरांगांनी ह्या प्रदेशांच्या हवामान, जीवनशैली आणि अन्नाच्या सवयींवर परिणाम होतो. त्यांचा भारताच्या इतिहासावरही परिणाम झाला आहे.

सर्वोच्च प्रमुख शिखरे[संपादन]

कमीतकमी ५०० मीटर उंच भाग असलेले भारतातील शिखरे
क्रमांक (भारत) क्रमांक (पृथ्वी) नाव चित्र उंची (मीटर)[a] उंची (फूट) पर्वतरांग उंच भाग (मीटर)[b][c] निर्देशांक राज्य
१ ३ कंचनजंगा ८,५८६ २८,१६९ हिमालय ३,९२२ 27°42′09″N 88°08′48″E / 27.70250°N 88.14667°E / 27.70250; 88.14667 सिक्कीम
२ २३ नंदादेवी ७,८१६ २५,६४३ गढवाली हिमालय ३,१३९ 30°22′33″N 79°58′15″E / 30.37583°N 79.97083°E / 30.37583; 79.97083 उत्तराखंड
३ २९ कामेत ७,७५६ २५,४४६ गढवाली हिमालय २,८१७ 30°55′12″N 79°35′30″E / 30.92000°N 79.59167°E / 30.92000; 79.59167 उत्तराखंड
४ ३१ साल्टोरो कांग्री / के१० ७,७४२ २५,४०० साल्टोरो काराकोरम पर्वतरांग २,१६० 35°23′57″N 76°50′53″E / 35.39917°N 76.84806°E / 35.39917; 76.84806 * लडाख
५ ३५ सासेर कांग्री १ / के२२ ७,६७२ २५,१७१ सासेर काराकोरम पर्वतरांग २,३०४ 34°52′00″N 77°45′09″E / 34.86667°N 77.75250°E / 34.86667; 77.75250 लडाख
६ ४८ मॅमोस्टोंग कांग्री / के३५ ७,५१६ २४,६५९ रिमो काराकोरम पर्वतरांग १,८०३ 35°08′31″N 77°34′39″E / 35.14194°N 77.57750°E / 35.14194; 77.57750 लडाख
७ ४९ सासेर कांग्री २ ई 7,513 24,649 सासेर काराकोरम पर्वतरांग 1,450 34°48′17″N 77°48′24″E / 34.80472°N 77.80667°E / 34.80472; 77.80667 लडाख
८ ५१ सासेर कांग्री ३ ७,४९५ २४,५९४ सासेर काराकोरम पर्वतरांग ८५० 34°50′44″N 77°47′06″E / 34.84556°N 77.78500°E / 34.84556; 77.78500 लडाख
९ ५६ तेराम कांग्री १ 7,462 24,482 सियाचीन काराकोरम पर्वतरांग 1,702 35°34′48″N 77°04′42″E / 35.58000°N 77.07833°E / 35.58000; 77.07833 लडाख
१० ५७ जोंगसोंग शिखर 7,462 24,482 कंचनजंगा, हिमालय 1,298 27°52′54″N 88°08′09″E / 27.88167°N 88.13583°E / 27.88167; 88.13583 सिक्कीम
११ ६१ के १२ 7,428 24,370 साल्तोरो काराकोरम पर्वतरांग 1,978 35°17′45″N 77°01′20″E / 35.29583°N 77.02222°E / 35.29583; 77.02222 लडाख
१२ ६५ काब्रु एन 7,412 24,318 कंचनजंगा, हिमालय ७८० 27°38′02″N 88°07′00″E / 27.63389°N 88.11667°E / 27.63389; 88.11667 सिक्कीम
१३ ६९ घेंट कांग्री 7,401 24,281 साल्तोरो काराकोरम पर्वतरांग 1,493 35°31′04″N 76°48′02″E / 35.51778°N 76.80056°E / 35.51778; 76.80056 लडाख
१४ ७१ रीमो १ 7,385 24,229 रीमो काराकोरम पर्वतरांग 1,438 35°21′18″N 77°22′08″E / 35.35500°N 77.36889°E / 35.35500; 77.36889 लडाख
१५ ७३ तेराम कांग्री ३ 7,382 24,219 सियाचीन, काराकोरम पर्वतरांग ५२० 35°35′59″N 77°02′53″E / 35.59972°N 77.04806°E / 35.59972; 77.04806 लडाख
१६ ७६ कितट चूली 7,362 24,153 कंचनजंगा, हिमालय 1,168 27°47′16″N 88°11′43″E / 27.78778°N 88.19528°E / 27.78778; 88.19528 सिक्कीम
१७ ९२ माना पर्वत 7,272 23,858 गढवाली हिमालय ७३० 30°52′50″N 79°36′55″E / 30.88056°N 79.61528°E / 30.88056; 79.61528 उत्तराखंड
१८ ९६ अप्सरासस् कांग्री ७,२४५ २३,७७० सियाचीन, काराकोरम पर्वतरांग ६३५ 35°32′19″N 77°08′55″E / 35.53861°N 77.14861°E / 35.53861; 77.14861 लडाख
१९ ९७ मुकुट पर्वत ७,२४२ २३,७६० गढवाली हिमालय ८४० 30°56′57″N 79°34′12″E / 30.94917°N 79.57000°E / 30.94917; 79.57000 उत्तराखंड
२० ९८ रीमो ३ ७,२३३ २३,७३० रीमो काराकोरम पर्वतरांग ६१५ 35°22′31″N 77°21′42″E / 35.37528°N 77.36167°E / 35.37528; 77.36167 लडाख
२१ १०८ सिंगी कांग्री 7,202 23,629 सियाचीन काराकोरम पर्वतरांग 790 35°35′59″N 76°59′01″E / 35.59972°N 76.98361°E / 35.59972; 76.98361 Ladakh
22 Hardeol 7,161 23,494 Kumaon

Himalaya

1,291 30°34′N 80°01′E / 30.567°N 80.017°E / 30.567; 80.017 Uttarakhand
23 Chaukhamba I / Badrinath Peak 7,138 23,418 गढवाली हिमालय 1,594 30°44′53″N 79°17′19″E / 30.74806°N 79.28861°E / 30.74806; 79.28861 Uttarakhand
24 Nun-Kun 7,135 23,408 Zanskar Himalaya 2,404 33°59′N 76°01′E / 33.983°N 76.017°E / 33.983; 76.017 Ladakh
25 Pauhunri 7,128 23,385 Sikkim Himalaya 2,035 27°57′N 88°51′E / 27.950°N 88.850°E / 27.950; 88.850 Sikkim
26 Pathibhara / The Pyramid 7,123 23,369 Kangchenjunga Himalaya 900 27°49′N 88°10′E / 27.817°N 88.167°E / 27.817; 88.167 Sikkim
27 Trisul I 7,120 23,359 Kumaon Himalaya 1,616 30°18′57″N 79°46′36″E / 30.31583°N 79.77667°E / 30.31583; 79.77667 Uttarakhand
28 Satopanth 7,075[१] 23,212 गढवाली हिमालय 1,250 30°50′45″N 79°12′48″E / 30.84583°N 79.21333°E / 30.84583; 79.21333 Uttarakhand
29 Tirsuli 7,074 23,209 गढवाली हिमालय 674 30°35′N 80°01′E / 30.583°N 80.017°E / 30.583; 80.017 Uttarakhand
30 Chong Kumdang Ri 7,071[२] 23,199 रीमो काराकोरम पर्वतरांग 851 35°12′N 77°35′E / 35.200°N 77.583°E / 35.200; 77.583 Ladakh
31 Dunagiri 7,066 23,182 गढवाली हिमालय 1,346 30°30′55″N 79°51′56″E / 30.51528°N 79.86556°E / 30.51528; 79.86556 उत्तराखंड
३२ Kangto 7,060 23,163 Assam Himalaya 2,195 27°51′57″N 92°31′53″E / 27.86583°N 92.53139°E / 27.86583; 92.53139 अरुणाचल प्रदेश
३३ Nyegyi Kansang 7,047[३] 23,120 Assam Himalaya 1,752 27°56′N 92°40′E / 27.933°N 92.667°E / 27.933; 92.667 Arunachal Pradesh
३४ पद्मनाभ 7,030[२] 23,064 रीमो काराकोरम पर्वतरांग 870 35°26′N 77°11′E / 35.433°N 77.183°E / 35.433; 77.183 Ladakh
35 Shudu Tsempa 7,024[४] 23,045 Sikkim Himalaya 524 27°56′N 88°52′E / 27.933°N 88.867°E / 27.933; 88.867 सिक्कीम
36 Chamshen कांग्री / Tughmo Zarpo 7,017 23,022 सासेर काराकोरम पर्वतरांग 657 34°53′N 77°48′E / 34.883°N 77.800°E / 34.883; 77.800 लडाख
37 Aq Tash 7,016[५] 23,018 रीमो काराकोरम पर्वतरांग 1,176 35°05′N 77°38′E / 35.083°N 77.633°E / 35.083; 77.633 लडाख
३८ Chong Kumdang Ri II 7,004[२] 22,979 रीमो काराकोरम पर्वतरांग 624 35°12′N 77°32′E / 35.200°N 77.533°E / 35.200; 77.533 लडाख
३९ ऋषी पहाड 6,992 22,940 कुमाऊं प्रांत, हिमालय ६२२ 30°31′57″N 79°59′52″E / 30.53250°N 79.99778°E / 30.53250; 79.99778 उत्तराखंड
४० थलय सागर 6,984 22,913 गढवाली हिमालय 1,004 30°51′36″N 78°59′45″E / 30.86000°N 78.99583°E / 30.86000; 78.99583 उत्तराखंड
४१ लक्ष्मी शिखर 6,983 22,910 रीमो काराकोरम पर्वतरांग ८०० 35°27′N 77°10′E / 35.450°N 77.167°E / 35.450; 77.167 लडाख
४२ केदारनाथ पर्वत 6,968 22,769 गढवाली हिमालय १,४०० 30°47′50″N 79°04′03″E / 30.79722°N 79.06750°E / 30.79722; 79.06750 उत्तराखंड
४३ लांपो 6,965[६] 22,851 सिक्कीम हिमालय ५६० 27°51′13″N 88°11′47″E / 27.85361°N 88.19639°E / 27.85361; 88.19639 सिक्कीम
४४ सरस्वती पर्वत १ 6,940[१] 22,769 गढवाली हिमालय ९०० 30°01′N 79°30′E / 30.017°N 79.500°E / 30.017; 79.500 उत्तराखंड
४५ शाही कांग्री ६,९३४ २२,७४९ मध्य तिबेट पठार १,६४४ 35°10′N 77°50′E / 35.167°N 77.833°E / 35.167; 77.833 लडाख
४६ श्री कैलाश ६,९३२ २२,७४३ गढवाली हिमालय १,०९२ 31°01′03″N 79°10′39″E / 31.01750°N 79.17750°E / 31.01750; 79.17750 उत्तराखंड
४७ कलंका ६,९३१ २२,७३९ गढवाली हिमालय ८५० 30°30′8″N 79°56′20″E / 30.50222°N 79.93889°E / 30.50222; 79.93889 उत्तराखंड
४८ चोर्तेन न्यीमा री ६,९२७[६] २२,७२६ सिक्कीम हिमालय ८०७ 27°57′00″N 88°10′42″E / 27.95000°N 88.17833°E / 27.95000; 88.17833 सिक्कीम
४९ सफ मिनल / पी ६९११ ६,९११[७] २२,६७३ गढवाली हिमालय ५३१ 30°31′N 79°58′E / 30.517°N 79.967°E / 30.517; 79.967 उत्तराखंड
५० पंचाचुली २ ६,९०४[७] २२,६५१ कुमाऊं प्रांत, हिमालय १,६१४ 30°13′N 80°26′E / 30.217°N 80.433°E / 30.217; 80.433 उत्तराखंड


तळटीप
  1. ^ Hartemann & Hauptman 2005, pp. 233–244 is used as a reference for most peaks. Peaks not in the citation are referenced separately.
  2. ^ The table below only lists the 100 summits with at least 500 m (1,640 ft) prominence. A few spectacular peaks such as Abi Gamin (prominence of 217m) and Gimmigela Chuli (prominence of 432m) are therefore not included in the table.
  3. ^ Peakbagger is used as a reference for this column.

इतर महत्त्वपूर्ण पर्वत[संपादन]

पर्वत रांगा[संपादन]

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ a b Kapadia (Garwhal) 1999.
  2. ^ a b c Kapadia 2010.
  3. ^ Bisht 2008.
  4. ^ Weare 2009.
  5. ^ Kapadia (Karakoram) 1999.
  6. ^ a b Kapadia (Sikkim) 1999.
  7. ^ a b Kapadia (Kumaun) 1999.

संदर्भग्रंथ[संपादन]

"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=भारतातील_पर्वतरांगा&oldid=2366182" पासून हुडकले