पावस

?पावस महाराष्ट्र • भारत
—  गाव  —
प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
क्षेत्रफळ • उंची	१२.७४ चौ. किमी • ३८.९६६ मी
जवळचे शहर	रत्नागिरी
जिल्हा	रत्नागिरी
तालुका/के	रत्नागिरी
लोकसंख्या • घनता लिंग गुणोत्तर	४,७१८ (२०११) • ३७०/किमी२ १,००८ ♂/♀
भाषा	मराठी
कोड • पिन कोड • दूरध्वनी • आरटीओ कोड	• 415616 • +०२३५२ • MH08

लोकसंख्या

पावस हे रत्‍नागिरी जिल्ह्यातल्या रत्‍नागिरी तालुक्यातील १२७४.११ हेक्टर क्षेत्राचे गाव असून २०११ च्या जनगणनेनुसार ह्या गावात १०३३ कुटुंबे व एकूण ४७१८ लोकसंख्या आहे. ह्याच्या सर्वात जवळचे शहर रत्‍नागिरी १५ किलोमीटर अंतरावर आहे. यामध्ये २३४९ पुरुष आणि २३६९ स्त्रिया आहेत. यामध्ये अनुसूचित जातीचे लोक ५४ असून अनुसूचित जमातीचे १७ लोक आहेत.ह्या गावाचा जनगणना स्थल निर्देशांक ५६५६४९ आहे.

साक्षरता

• एकूण साक्षर लोकसंख्या: ३७७५
• साक्षर पुरुष लोकसंख्या: १९६८ (८३.७८%)
• साक्षर स्त्री लोकसंख्या: १८०७ (७६.२८%)

हवामान

पावसाळ्यात येथे भरपूर प्रमाणात पाऊस पडतो आणि हवामान समशीतोष्ण राहते. हिवाळ्यात येथील हवामान थंड असते व अनेकदा सकाळी धुके पडते. उन्हाळ्यात हवामान उष्ण असते. पावसाळ्यात येथे भातशेती, नागलीशेती केली जाते.

शैक्षणिक सुविधा

गावात ५ शासकीय पूर्व-प्राथमिक शाळा आहेत. गावात ८ शासकीय प्राथमिक शाळा आहेत. गावात ३ शासकीय कनिष्ठ माध्यमिक शाळा आहेत. गावात २ शासकीय माध्यमिक शाळा आहेत. गावात २ शासकीय उच्च माध्यमिक शाळा आहेत. सर्वात जवळील पदवी महाविद्यालय रत्‍नागिरी येथे १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील अभियांत्रिकी महाविद्यालय मिरजोळ येथे १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील वैद्यकीय महाविद्यालय कोल्हापूर येथे १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील व्यवस्थापन संस्था कोल्हापूर येथे १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील पॉलिटेक्निक रत्‍नागिरी येथे १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील व्यावसायिक प्रशिक्षण शाळा रत्‍नागिरी येथे १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील अनौपचारिक प्रशिक्षणकेंद्र रत्‍नागिरी येथे १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील अपंगांसाठी खास शाळा पावस येथे ५ किलोमीटरहून कमी अंतरावर आहे.

वैद्यकीय सुविधा (शासकीय)

सर्वात जवळील सामूहिक आरोग्य केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात १ प्राथमिक आरोग्य केंद्र आहे. सर्वात जवळील प्राथमिक आरोग्य उपकेंद्र ५ ते १० किलोमीटर अंतरावर आहे. गावात १ प्रसूति व बालकल्याण केंद्र आहे. गावात १ क्षयरोग उपचार केंद्र आहे. गावात १ ॲलोपॅथी रुग्णालय आहे. सर्वात जवळील पर्यायी औषधोपचार रुग्णालय १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात १ दवाखाना आहे. सर्वात जवळील पशुवैद्यकीय रुग्णालय १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील फिरता दवाखाना १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात १ कुटुंबकल्याण केंद्र आहे.

वैद्यकीय सुविधा (अशासकीय)

गावात १ बाह्यरुग्ण वैद्यकीय सुविधा आहे. गावात १ इतर पदवीधर वैद्यक व्यवसायी आहे. गावात १ औषधाचे दुकान आहे.

पिण्याचे पाणी

गावात शुद्धीकरण केलेल्या नळाच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात शुद्धीकरण न केलेल्या नळाच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात झाकलेल्या विहिरीच्या पाण्याचा पुरवठा नाही. गावात न झाकलेल्या विहिरीच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात हॅन्डपंपच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात ट्यूबवेलच्या/बोअरवेलच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात झऱ्याच्या पाण्याचा पुरवठा नाही. गावात नदी / कालव्याच्या पाण्याचा पुरवठा नाही. गावात तलाव /तळे/सरोवर यातील पाण्याचा पुरवठा नाही. गावात इतर पद्धतीने पाण्याचा पुरवठा नाही.

स्वच्छता

गावात बंद गटारव्यवस्था उपलब्ध नाही. गावात गटारव्यवस्था उघडी आहे. सांडपाणी थेट जलस्रोतांमध्ये सोडले जाते. या क्षेत्राचा संपूर्ण स्वच्छता अभियानात समावेश आहे. गावात न्हाणीघरासह सार्वजनिक स्वच्छता गृह उपलब्ध नाही. गावात न्हाणीघर नसलेले सार्वजनिक स्वच्छता गृह उपलब्ध आहे. गावात ग्रामीण उत्पादक केंद्रे किंवा सॅनिटरी हार्डवेरचे दुकान उपलब्ध नाही. गावात ग्रामीण सॅनिटरी हार्डवेरचे दुकान उपलब्ध नाही. गावात सामूहिक बायोगॅस किंवा कचऱ्याच्या उत्पादक पुनर्वापराची व्यवस्था उपलब्ध नाही.

संपर्क व दळणवळण

गावात पोस्ट ऑफिस आहे. गावात उपपोस्ट ऑफिस नाही.सर्वात जवळील उपपोस्ट ऑफिस १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात पोस्ट व तार ऑफिस उपलब्ध आहे. गावाचा पिन कोड ४१५६१६ आहे. गावात दूरध्वनी उपलब्ध आहे. गावात सार्वजनिक दूरध्वनी केंद्र उपलब्ध आहे. गावात मोबाईल फोन सुविधा उपलब्ध आहे. गावात इंटरनेट सुविधा उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील इंटरनेट सुविधा १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात खाजगी कूरियर उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील खाजगी कूरियर १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात शासकीय बस सेवा उपलब्ध आहे. गावात खाजगी बस सेवा उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील खाजगी बस सेवा १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात रेल्वे स्थानक उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील रेल्वे स्थानक १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात ऑटोरिक्षा व टमटम उपलब्ध आहे. गावात टॅक्सी उपलब्ध आहे. गावात व्हॅन उपलब्ध आहे. गावात ट्रॅक्टर उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील ट्रॅक्टर १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील समुद्र व नदीवरील बोट सेवा ५ किलोमीटरहून कमी अंतरावर आहे. राष्ट्रीय महामार्ग गावाला जोडलेला आहे. राज्य महामार्ग गावाला जोडलेला आहे. जिल्यातील मुख्य रस्ता गावाला जोडलेला आहे. जिल्ह्यातील दुय्यम रस्ता गावाला जोडलेला आहे. सर्वात जवळील डांबरी रस्ता ५ किलोमीटरहून कमी अंतरावर आहे.

आध्यात्मिक क्षेत्र

पावस गाव गौतमी नदीच्या काठावर वसले आहे. हे गाव रत्‍नागिरी जिल्ह्यात रत्‍नागिरीपासून अवघ्या २० कि.मी. अंतरावर आहे.

सोहम साधनेचा पुरस्कार करून लोकोद्धार करणारे स्वामी स्वरूपानंद यांच्या वास्तव्याने पुनीत झालेले हे गाव आहे. या ठिकाणी स्वामीजींचे समाधी मंदिर आहे. स्वामी स्वरूपानंदांनी आयुष्यभर ज्ञानेश्वरीतील आध्यात्मिक विचार भक्तांपर्यंत सुबोधपणे पोहचविला. त्यांचे प्रेमळ व्यक्तिमत्त्व, सर्वसामान्यांच्या हिताबद्दलची तळमळ आणि साधेपणा यामुळे त्यांचा भक्तपरिवार फार मोठा आहे. त्यांच्या भक्तमंडळींनी `स्वामी स्वरूपानंद सेवा मंडळ' हा ट्रस्ट स्थापन करून स्वामीजींच्या विचार व कार्याचा प्रसार करण्याचे कार्य सुरू केले आहे. पावस येथे येणाऱ्या भक्तांसाठी मंडळातर्फे अधिकाधिक सोयी सुविधा उपलब्ध करून दिल्या जातात. श्री स्वामी मंदिर, उत्सव मंडप, भक्त निवास, आध्यात्मिक मंदिर आदि प्रकल्प या मंडळाने प्रत्यक्षात आणले आहेत. स्वामीजींनी लिहिलेल्या ग्रंथांचे प्रकाशनही मंडळातर्फे केले जाते. ज्या निवासात स्वामीजींनी सतत चाळीस वर्षे वास्तव्य केले ते अनंत निवास भक्त मंडळाने श्रद्धापूर्वक जतन करून ठेवलेले आहे. मंडळातर्फे ग्रंथ पारायण, शैक्षणिक मदत, वैद्यकीय मदत तसेच भक्तांना भोजन व प्रसाद असे उपक्रम राबविले जातात. मंदिराच्या आवारात एका आवळीच्या झाडातून एक स्वयंभू गणपतीही प्रकट झाला आहे. येथे विश्वेश्वर व सोमेश्वर मंदिरे आहेत.

बाजार व पतव्यवस्था

गावात एटीएम नाही. सर्वात जवळील एटीएम १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात व्यापारी बँक आहे. गावात सहकारी बँक उपलब्ध आहे. गावात शेतकी कर्ज संस्था आहे. गावात स्वयंसहाय्य गट उपलब्ध आहे. गावात रेशन दुकान उपलब्ध आहे. गावात मंडया/कायमचा बाजार उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील मंडया/कायमचा बाजार १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात आठवड्याचा बाजार उपलब्ध आहे. गावात कृषी उत्पन्न बाजार समिती उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील कृषी उत्पन्न बाजार समिती १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे.

आरोग्य

गावात एकात्मिक बाल विकास योजना (पोषण आहार केंद्र) उपलब्ध आहे. गावात अंगणवाडी (पोषण आहार केंद्र) उपलब्ध आहे. गावात इतर पोषण आहार केंद्र उपलब्ध आहे. गावात आशा स्वयंसेविका उपलब्ध आहे. गावात समाज भवन (टीव्ही सह/शिवाय) उपलब्ध आहे. गावात क्रीडांगण उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील क्रीडांगण १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात खेळ/करमणूक केंद्र उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील खेळ/करमणूक केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात चित्रपटगृह / व्हिडिओ केंद्र उपलब्ध नाही.सर्वात जवळील चित्रपटगृह / व्हिडिओ केंद्र १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात सार्वजनिक ग्रंथालय उपलब्ध आहे. गावात सार्वजनिक वाचनालय आहे. गावात वृत्तपत्र पुरवठा आहे. गावात विधानसभा मतदान केंद्र उपलब्ध आहे. गावात जन्म व मृत्यु नोंदणी केंद्र उपलब्ध आहे.

वीज

प्रतिदिवस २२ तासांचा वीजपुरवठा उन्हाळ्यात (एप्रिल-सप्टेंबर) व हिवाळ्यात (ऑक्टोबर-मार्च) घरगुती वापरासाठी ,शेतीसाठी व व्यापारी वापरासाठी उपलब्ध आहे.

जमिनीचा वापर

पावस ह्या गावात जमिनीचा वापर खालीलप्रमाणे होतो (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• बिगरशेती वापरात असलेली जमीन: ९८.६२
• ओसाड व लागवडीला अयोग्य जमीन: ४८२.१
• लागवडीयोग्य पडीक जमीन: ३१.२४
• सद्यस्थितीतील पडीक जमीन: १२.१५
• पिकांखालची जमीन: ६५०
• एकूण बागायती जमीन: ६५०

सिंचन सुविधा

सिंचनाचे स्रोत खालीलप्रमाणे आहेत

• कालवे:
• विहिरी / कूप नलिका:
• तलाव / तळी:
• ओढे:
• इतर:

उत्पादन

पावस या गावी पुढील वस्तूंचे उत्पादन होते (महत्त्वाच्या उतरत्या अनुक्रमाने): भात,आंबा उत्पादने,काजू