केंदूर

केंदूर
गाव
देश	भारत
राज्य	महाराष्ट्र
जिल्हा	पुणे
तालुका	शिरुर
क्षेत्रफळ
• एकूण	४३.९६ km२ (१६.९७ sq mi)
Elevation	६५०.५७४ m (२,१३४.४२९ ft)
लोकसंख्या  (२०११)
• एकूण	४,८६४
• लोकसंख्येची घनता	११०/km२ (२९०/sq mi)
भाषा
• अधिकृत	मराठी
वेळ क्षेत्र	UTC+5:30 (भाप्रवे)
जवळचे शहर	शिरुर
लिंग गुणोत्तर	९९३♂/♀
साक्षरता	६९.५५%
जनगणना स्थल निर्देशांक	५५५५९४

केंदूर (५५५५९४) हे पुणे जिल्ह्यातल्या शिरूर तालुक्यातील गाव आहे.

भौगोलिक स्थान आणि लोकसंख्या

हे गाव ४३९५.६३ हेक्टर क्षेत्राचे असून २०११ च्या जनगणनेनुसार ह्या गावात १०३० कुटुंबे व एकूण ४८६४ लोकसंख्या आहे. ह्याच्या सर्वात जवळचे शहर शिरूर ३५ किलोमीटर अंतरावर आहे तसेच पुणे हे शहर ४५ किलोमीटर अंतरावर आहे. यामध्ये २४४० पुरुष आणि २४२४ स्त्रिया आहेत. यामध्ये अनुसूचित जातीचे लोक १३३ असून अनुसूचित जमातीचे ७६६ लोक आहेत.ह्या गावाचा जनगणना स्थल निर्देशांक ५५५५९४ आहे.

साक्षरता

• एकूण साक्षर लोकसंख्या: ३३८३ (६९.५५%)
• साक्षर पुरुष लोकसंख्या: १८८२ (७७.१३%)
• साक्षर स्त्री लोकसंख्या: १५०१ (६१.९२%)

हवामान

येथील सर्वसाधारण हवामान उष्ण व कोरडे आहे. हवामानातील बदलानुसार प्रत्येक वर्षात मुख्यतः तीन ऋतू असतात.मार्च ते मे पर्यंत उन्हाळा, जून ते ऑक्टोबर पर्यंत पावसाळा आणि नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी पर्यंत हिवाळा असतो. हिवाळ्यात शीतल वातावरण असते. तालुक्यातील वार्षिक सरासरी पर्जन्यमान ४७० मिमी पर्यंत असते.

शैक्षणिक सुविधा

गावात १५ शासकीय पूर्व-प्राथमिक शाळा,१५ शासकीय प्राथमिक शाळा, ३ शासकीय कनिष्ठ माध्यमिक शाळा,१ शासकीय माध्यमिक शाळा आणि १ शासकीय उच्च माध्यमिक शाळा आहे. सर्वात जवळील पदवी महाविद्यालय पाबळ येथे ७ किलोमीटर अंतरावर आहे. सर्वात जवळील अभियांत्रिकी महाविद्यालय व व्यावसायिक प्रशिक्षण शाळा पिंपळे जगताप येथे १० किलोमीटरहुन जास्त अंतरावर आहे. सर्वात जवळील वैद्यकीय महाविद्यालय पुणे येथे ३९ किलोमीटर अंतरावर, व्यवस्थापन संस्था वाघोली येथे ३२ किलोमीटर अंतरावर, पॉलिटेक्निक अवसरी येथे ३० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर,व्यावसायिक प्रशिक्षण शाळा तळेगाव येथे २१ किलोमीटर अंतरावर,अनौपचारिक प्रशिक्षणकेंद्र पुणे येथे ३९ किलोमीटर अंतरावर, आणि अपंगांसाठी खास शाळा पाबळ येथे ७ किलोमीटर अंतरावर आहे.

वैद्यकीय सुविधा (शासकीय)

गावात १ प्राथमिक आरोग्य केंद्र, १ प्रसूति व बालकल्याण केंद्र, १ क्षयरोग उपचार केंद्र, आणि १ कुटुंबकल्याण केंद्र आहे.  सर्वात जवळील पशुवैद्यकीय रुग्णालय १० किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे. गावात पशुवैद्यकीय रुग्णालय उपलब्ध आहे.

वैद्यकीय सुविधा (अशासकीय)

गावात २ खाजगी दवाखाने आणि ३ औषधी दुकाने उपलब्ध आहेत. गावात १ इतर पदवीधर वैद्यक व्यावसायी आहे.

पिण्याचे पाणी

गावात शुद्धीकरण न केलेल्या नळाच्या पाण्याचा पुरवठा आहे गावात न झाकलेल्या विहिरीच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. गावात हॅन्डपंपच्या पाण्याचा, ट्यूबवेलच्या/बोअरवेलच्या पाण्याचा पुरवठा आहे. पिण्याच्या पाण्याचा स्रोत म्हणून थिटेवाडी धरण आहे.

स्वच्छता

गावात गटारव्यवस्था उघडी आहे. सांडपाणी थेट जलस्रोतांमध्ये सोडले जाते. या क्षेत्राचा संपूर्ण स्वच्छता अभियानात समावेश आहे. गावात न्हाणीघर नसलेले सार्वजनिक स्वच्छता गृह उपलब्ध आहे.

संपर्क व दळणवळण

गावात पोस्ट ऑफिस (४१२४०३), मोबाईल फोन सुविधा, इंटरनेट सुविधा, शासकीय बस सेवा, ऑटोरिक्षा, टमटम, टॅक्सी, व ट्रॅक्टर उपलब्ध आहे. जिल्यातील मुख्य रस्ता व जिल्ह्यातील दुय्यम रस्ता गावाला जोडलेला आहे.

बाजार व पतव्यवस्था

गावात १ एटीएम, २ व्यापारी बँक, सहकारी बँक,शेतकऱ्यांसाठी कर्ज संस्था आणि स्वयंसहाय्य गट उपलब्ध आहे.या गावात महिला बचतगट आहे. गावात रेशन दुकान व आठवड्याचा बाजार उपलब्ध आहे. गावात कृषी उत्पन्न बाजार समिती नाही. सर्वात जवळील कृषी उत्पन्न बाजार समिती पिंपळे जगताप येथे १० किलोमीटर अंतरावर आहे.

आरोग्य

गावात एकात्मिक बाल विकास योजना (पोषण आहार केंद्र) उपलब्ध आहे. गावात अंगणवाडी (पोषण आहार केंद्र) उपलब्ध आहे. गावात आशा स्वयंसेविका उपलब्ध आहे. गावात सार्वजनिक ग्रंथालय, सार्वजनिक वाचनालय, आणि वृत्तपत्र पुरवठा उपलब्ध आहे. गावात विधानसभा मतदान केंद्र उपलब्ध आहे. गावात जन्म व मृत्यु नोंदणी केंद्र उपलब्ध आहे.

वीज

गावात घरागुती वापरासाठी २२ तास आणि शेतीच्या वापरासाठी ८ तास वीज उपलब्ध आहे.

जमिनीचा वापर

केंदूर ह्या गावात जमिनीचा वापर खालीलप्रमाणे होतो (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• बिगरशेती वापरात असलेली जमीन: १३.५
• ओसाड व लागवडीला अयोग्य जमीन: ४५१.२७
• कुरणे व इतर चराऊ जमीन: १४९.९४
• फुटकळ झाडीखालची जमीन: ५.२१
• लागवडीयोग्य पडीक जमीन: २६.१५
• कायमस्वरूपी पडीक जमीन: १२७.८३
• सद्यस्थितीतील पडीक जमीन: २६
• पिकांखालची जमीन: ३५९५.७३
• एकूण कोरडवाहू जमीन: ८९०
• एकूण बागायती जमीन: २७०५.७३

सिंचन सुविधा

सिंचनाचे स्रोत खालीलप्रमाणे आहेत (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• विहिरी / कूप नलिका: ७६५
• तलाव / तळी: १२५

पिके

या गावात बाजरी, ज्वारी, हरभरा, कांदे, गहू, मका, ऊस, पालेभाज्या ही पिके घेतली जातात.

सण-उत्सव

केंदूर या गावात गुढीपाडवा, बैलपोळा, दिवाळी, रामनवमी,होळी इ. सण साजरे केले जातात. केंदूर या गावात सायंबा देवाची यात्रा भरली जाते बगाडे नावानी यात्रा भरली जाते .या गावात कान्होबा महाराजाची यात्रा भरली जाते .

ग्रामदैवत

केंदूर गावचे केंद्राई माता हे ग्रामदैवत आहे. केंदूर गावचे श्री सायंबा महाराज हे ग्रामदैवत आहे. याच गावात श्री संत कन्होराज महाराज यांचे निवास स्थान आहे.दर आषाढी एकादशीच्या १५ दिवस आधी श्री संत कन्होराज महाराज यांची पालखी केंदूर मधून निगते.