पासवान

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
पासवान
Portrait of a Dusadh man from 1860, Bengal.
एकूण लोकसंख्या
लोकसंख्येचे प्रदेश
Eastern India
भाषा
धर्म
Hinduism


पासवान, ज्याला दुसाध म्हणूनही ओळखले जाते, हा पूर्व भारतातील दलित समाज आहे. ते प्रामुख्याने बिहार, उत्तर प्रदेश आणि झारखंड राज्यात आढळतात. पासवान या उर्दू शब्दाचा अर्थ बॉडीगार्ड किंवा "जो बचाव करतो". ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीच्या आदेशानुसार बंगालचे नवाब सिराज-उद-दौला यांच्याविरुद्ध झालेल्या लढाईत या समुदायाच्या श्रद्धेनुसार या शब्दाचे मूळ उद्भवले आणि त्यानंतर त्यांना चौकीदार पदाचा पुरस्कार मिळाला आणि जमींदाऱ्यांसाठी लाठी गोळा करणाऱ्या कर. ते आपले शौर्य गाजवण्यासाठी अग्नीवर चालण्यासारखे काही विधी पाळतात.

व्युत्पत्ती[संपादन]

पसार्वे अनेक लोक आणि उच्च वर्ण अनेक त्यांच्या मूळ दावा त्यांच्या सामाजिक स्थितीची उन्नतीसाठी प्रयत्न करीत आहेत करण्यासाठी. काही पास्कवन ते मूळ आहे असे वाटते Rahu, एक अतिमानवी आणि ग्रह एक हिंदू इतर Dushasana, एक Kaurava नेता. "गाहल क्षत्रिय "मूळ संबंधित दावे देखील कास्ट काही करून सक्तीचे आहे पण ते संबंधित करणे आवडत नाही म्हणून इतर, कनिष्ठ या कर्मचा-यांना पाहू Rajputs.[१]

हे देखील काही असा दावा करण्यात आला आहे Bhumihars असे आहेत की, कुटुंबातील सर्वांत लहान वंशज क्रॉस लग्न पुरुष आणि महिला दरम्यान दोन भिन्न जाती. मात्र, खेळ हा सिद्धांत नाकारतो आणि नाव 'काळसर'च्या मूळ कळते. Dusadhya, अर्थ"पराभव करणे कठीण आहे".[१]

इतिहास[संपादन]

त्यांना अस्पृश्य समुदाय मानले जाते. [२] बिहारमध्ये ते मुख्यत: भूमिहीन, शेतमजूर आहेत आणि ऐतिहासिकदृष्ट्या ते गाव पहारेकरी आणि संदेशवाहक आहेत. [३] १ 00 ०० पूर्वी ते उत्तर प्रदेश आणि बिहारमध्ये डुकरांना पाळत असत. Paswans डुकरांचा संगोपन विरुद्ध करण्यासाठी एक धोरण म्हणून आलेला उद्योग रक्षण मुस्लिम . ते ठामपणे सांगतात की, मुस्लिमांपासून स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी, पासवान मुली डुकरांच्या हाडांपासून बनविलेले ताबीज घालत असत आणि डुकरांनी मुस्लिमांचे वैर ठेवत डुकरांना त्यांच्या दाराजवळ ठेवत असत. असल्याने रजपूतच्या राजस्थान तसेच hunted वन्य डुकरांना म्हणून, ही वस्तुस्थिती त्यांनी खरं जुळावेत आहे, हे उद्योग रक्षण करण्यासाठी वापरले जाते चांगला बाजारभाव की संपल्यानंतर जमिनदारी प्रणाली, शिपायांची निर्वाह प्रदान करू शकत नाही म्हणून सेवा पारंपारिक व्यवसाय त्यांना. [१]

१w व्या शतकात बंगाल सैन्यात ईशान्येकडील कंपनीच्या वतीने अनेक जण युद्धात यशस्वी ठरले गेले [४] [५] उत्तर प्रदेशसाठी २०११ च्या जनगणनेनुसार पासवान लोकसंख्या अनुसूचित जाती म्हणून विभागली गेली असून ती २0०, 3 33 आहे. [६] याच जनगणनेत बिहारमधील लोकसंख्या 4,945,165 झाली. [७]

Paswans लोक नायक आहे Chauharmal . पासवान लोकसाहित्यात चौहरमल आणि रेश्मा यांची कहाणी सर्वश्रुत आहे. रेश्मा, एक शक्तिशाली भूमिहार जमीनदारांची मुलगी, तिच्या वडिलांच्या इच्छेविरुद्ध तिच्याशी लग्न करण्यास चौहरमलला राजी करतो. अखेरीस चौहरमल आपल्या प्रिय वडिलांशी सामना करतो आणि त्यांच्या पराभव करतो, त्यांच्या भूमीहार अत्याचार करणाress्यांवरील समुदायाच्या विजयाचे प्रतीक आहे. [८] कथेच्या इतर आवृत्त्यांमध्ये हा सशक्त संदेश नाकारतांना नकार दिला जातो की चौहरमलचा जन्म मागील जन्मात ब्राह्मण कुटुंबात झाला होता तर रेश्मा त्याची पत्नी म्हणून जन्माला आला होता. [९] [४]

चौहरमल बाबांव्यतिरिक्त काही दुसाध गौरीया बाबांचीही पूजा करतात. हा लोक नायक त्यांच्या मौखिक परंपरेनुसार भारतातील मोगल राजवटीचा समकालीन आहे. लोककथांनुसार तो घोड्यावर स्वार होता आणि स्वतःच्या जातीवंतांनाच नव्हे तर राजपुतांसह इतर हिंदूंनाही त्यांनी मुघल सैनिकांच्या हल्ल्यापासून आणि जबरदस्तीने इस्लाम स्वीकारल्यापासून संरक्षण केले. बाबा त्याच्या घरासमोर डुक्करच्या डोक्यावर दफन करत असत जे गावाच्या सीमेवर होते. डुक्कर मुसलमानांसाठी अभिमानास्पद असल्याने मुसलमान मुसलमानांच्या हल्ल्यापासून हे गाव संरक्षित होते. [१०]

राजकारण[संपादन]

१ 00 ०० मध्ये, जाती व संघटना ही सामाजिक आणि राजकीय हक्कांची पायरी घालण्याची प्रमुख पद्धत ठरली. या दरम्यान, राजकीयदृष्ट्या जागरूक जातींची संख्या असोसिएशन तयार झाली. कोएरी, कुर्मी आणि यादव समुदायाप्रमाणेच पासवानांनीही १ 11 ११ मध्ये क्षत्रिय दर्जाचा दावा करण्यासाठी स्वतःची पासवान सभा स्थापन केली. हे यश मिळवणारे ते दलितांमध्ये पहिले होते. [११]

मुख्यत: समाजवादी नेते रामविलास पासवान यांच्या पुनरुत्थानानंतर, पासवान बिहारमधील राजकीय शक्ती म्हणून उदयास आले. पासवान यांनी लालू प्रसाद यादव यांच्या नेतृत्वात राष्ट्रीय जनता दलाची सहयोगी ठरलेली लोक जनशक्ती पार्टी सुरू केली. पूर्वी पासवान समुदायासह दलितांनी काँग्रेसला मतदान केले होते पण आरजेडी-एलजेपी युतीच्या काळात ते त्या ब्लॉकचे समर्थक बनले ज्यात त्यांच्या आधीच्या पसंतीचा काँग्रेस तसेच नवीन पसंतीचा एलजेपीचा समावेश होता . विविध जातींच्या लोकसंख्येसंबंधी वास्तविक आकडेवारी सांगणे कठिण आहे परंतु राजकीय विश्लेषकांच्या मते एलजेपीच्या सहाय्याने आरजेडी-काँग्रेसच्या या नव्या गटात यादव, मुस्लिम तसेच पासवान समाजाचे मोठ्या प्रमाणात पाठबळ आहे. बिहारमधील २०० Lokच्या लोकसभा निवडणुकीत जेडीयू-भाजप युतीचा भडका उडवण्यात ही सामाजिक धुरा यशस्वी ठरली. [१२]

यापूर्वी पासवानांना त्यांच्या बाजूने धडपडण्याचे प्रयत्न आरजेडीचे प्रमुख लालू यादव ( बिहारचे तत्कालीन मुख्यमंत्री ) यांनी केले होते. त्यांनी चौहारमल यांना एक मूर्तिमंत व्यक्ति म्हणून चित्रित केले आणि त्यांच्या सामाजिक न्यायाच्या राजकारणाने त्यांच्याशी समेट करण्याचा प्रयत्न केला. 1995 मध्ये त्यांनी चौहरमल मेळाव्याचे आयोजन केले होते. रामविलास पासवान हेदेखील या रिंगणात होते, ज्यांनी या समाजाचा खरा चेहरा म्हणून स्वतःला जिंकणे तसेच आपल्या नव्याने स्थापन झालेल्या दलित सेनेला पाठिंबा मिळविण्याचे उद्दीष्ट ठेवले होते. [१३]

आंतरजातीय संघर्ष[संपादन]

बेलछी हत्याकांड[संपादन]

१ 1970 .० च्या दशकात बिहारमधील बेल्छी गावात बिहारच्या इतिहासातील सर्वात खून झालेल्या हत्याकांडाचे साक्षीदार होते. पासवान भूमिहीन शेतकरी आणि कुर्मी जमीनदार यांच्यात जातीय संघर्ष हा या हत्याकांडाचे मूळ कारण होते. या नरसंहारामुळे कुर्मिस आणि पासवान यांच्यात वाट वेगळी होती आणि जीवनाच्या सर्व क्षेत्रात एकमेकांच्या कारभाराबद्दल त्यांना संशय होता. [१४]

Bhojpur बंड[संपादन]

भोजपूर बंडखोरी हा शब्द म्हणजे १ 60 s० च्या दशकात मध्यमवर्गीय जाती- जमातीतील गरीब शेतकऱ्यांच्या नेतृत्वात उच्च जातीचे जमीनदार आणि भूमिहीन दलित यांच्यात आंतरिक संघर्षाचे वर्णन करण्यासाठी वापरले जाते. भोजपुरमधील जातीय युद्धांचे कारण केवळ आर्थिक समस्याच नव्हती तर दलित स्त्रियांपर्यंत उच्च जातींचा प्रतिबंधित प्रवेशदेखील होता. येथे, बंडाळी ठिणगी Ekwaari गावातून उदय, यांच्या नेतृत्वाखाली Koeri दहशतवादी, जगदीश महतो त्याच्या अधिपती रामनरेश राम (रामनरेश पासवान) आणि Rameswar अहिर द्वारे अनुदानित "Sadhuji." या तिघांनी माओवादाच्या झुंडीखाली असंख्य उच्च-जातीच्या जमीनदारांचे खून आयोजित केले. मुख्य सेनापतींच्या चकमकीनंतर भोजपुरमधील माओवाद्यांचे पुनरुत्थान कमी झाले. [१५] [१६] जगदीश महतोच्या मृत्यूनंतर खालच्या स्तरावर सुरू असलेल्या भोजपूर बंडखोरीचे एक कारण राजपूत जमीनदारांनी निम्न जातीच्या स्त्रियांना व्यभिचार करण्यास भाग पाडणे आणि या वंचित महिलांवर वारंवार बलात्कार करणे हे मानले जाते. ज्यांनी हे पुढे केले त्यांच्यामध्ये फागू महतो सारख्या लोकांचा समावेश आहे ज्यांना राजपूत जमीनदारांच्या सरंजामशाही वर्चस्वामुळे वैताग आला होता. [१७]

सेनारी हत्याकांड[संपादन]

१ 1990 1990 ० च्या दशकात जहानाबाद जिल्ह्यातील सेनारी येथे माओवाद्यांच्या कम्युनिस्ट सेंटर (एमसीसी) ने मुख्यत: पासवान आणि यादव यांनी बनविलेल्या unit Bh भूमीहारांची हत्या केली. २०१ of मध्ये बिहारच्या 'सत्र न्यायालयाने' दहा दोषींना फाशीची शिक्षा सुनावली. [१८] [१९]

संदर्भ[संपादन]

 

  1. ^ a b c Life as a Dalit: Views from the Bottom on Caste in India, 2013
  2. ^ Mendelsohn, Oliver; Vicziany, Marika (1998). The Untouchables: Subordination, Poverty and the State in Modern India. Cambridge University Press. p. 6. ISBN 978-0-52155-671-2.
  3. ^ Hewitt, J. F. (1893). "The Tribes and Castes of Bengal, by H. H. Risley. Vols. I. and II. Ethnographic Glossary, Vols. I. and II. Anthropometric Data". Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland: 237–300. ISSN 0035-869X. JSTOR 25197142.
  4. ^ a b Walter Hauser (2004). "From Peasant Soldiering to Peasant Activism: Reflections on the Transition of a Martial Tradition in the Flaming Fields of Bihar". Journal of the Economic and Social History of the Orient. 47 (3): 401–434. doi:10.1163/1568520041974684. JSTOR 25165055.
  5. ^ Markovits, Claude; Pouchepadass, Jacques; Subrahmanyam, Sanjay, eds. (2006). Society and Circulation: Mobile People and Itinerant Cultures in South Asia, 1750-1950. Anthem Press. p. 299. ISBN 978-1-843312-31-4.
  6. ^ "A-10 Individual Scheduled Caste Primary Census Abstract Data and its Appendix - Uttar Pradesh". Registrar General & Census Commissioner, India. 2017-02-06 रोजी पाहिले.
  7. ^ "DATA HIGHLIGHTS : THE SCHEDULED CASTES Census of India 2001" (PDF). censusindia.gov.in. 8 March 2014 रोजी पाहिले.
  8. ^ Vibodh Parthasarathi, Guy Poitevin, Bernard Bel, Jan Brouwer, Biswajit Das (2010). Communication, Culture and Confrontation. India: SAGE Publications. ISBN 978-8132104865. 2020-06-16 रोजी पाहिले.
  9. ^ Vibodh Parthasarathi, Guy Poitevin, Bernard Bel, Jan Brouwer, Biswajit Das (2010). Communication, Culture and Confrontation. India: SAGE Publications. p. 164,168. ISBN 978-8132104865. 2020-06-16 रोजी पाहिले.
  10. ^ Badri Narayan (2009). Fascinating Hindutva: Saffron Politics and Dalit Mobilisation. SAGE Publications India. pp. 73–74. ISBN 978-8132101055. 2020-10-05 रोजी पाहिले.
  11. ^ Kunnath, George (2018). Rebels From the Mud Houses: Dalits and the Making of the Maoist Revolution ... New york: Taylor and Francis group. p. 66. ISBN 978-1-138-09955-5. 2020-05-29 रोजी पाहिले.
  12. ^ Kumar, Sanjay (2018-06-05). Post mandal politics in Bihar:Changing electoral patterns. SAGE publication. p. 133,134. ISBN 978-93-528-0585-3.
  13. ^ Kunnath, George (2018). Rebels From the Mud Houses: Dalits and the Making of the Maoist Revolution ... New york: Taylor and Francis group. p. 164,165. ISBN 978-1-138-09955-5. 2020-05-29 रोजी पाहिले.
  14. ^ Sinha, A. (2011). Nitish Kumar and the Rise of Bihar. Viking. pp. 82–83. ISBN 978-0-670-08459-3. 7 April 2015 रोजी पाहिले.
  15. ^ Omvedt, Gail (1993). Reinventing Revolution: New Social Movements and the Socialist Tradition in India. M.E.Sharpe. p. 59. ISBN 0765631768. 2020-06-16 रोजी पाहिले.
  16. ^ Samaddar, Ranbir (2019). From popular movement to rebellion:The Naxalite dacade. New york: Routledge. p. 317,318. ISBN 978-0-367-13466-2. 2020-05-30 रोजी पाहिले.
  17. ^ Kalyan Mukherjee; Rajendra Singh Yadav (1980). Bhojpur: Naxalism in the Plains of Bihar. Rādhā Krishna Original from the University of Michigan. 25 January 2021 रोजी पाहिले. When Jagdish Mahto and his small band were scouring the Bhojpur villages they met a Kurmi named Fagu Mahto, who was disgusted by the Rajput habit of raping lower caste women . After Jagdish Mahto's death in December 1972, the villages around Hadiabad began to hear and see more of Fagu Mahto .
  18. ^ Tewary, Amarnath (2016-11-16). "10 get death penalty for Senari massacre". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2020-08-09 रोजी पाहिले.
  19. ^ Kumar, Ashwani (2008). Community Warriors: State, Peasants and Caste Armies in Bihar. Anthem Press. p. 165. ISBN 978-1-84331-709-8.
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=पासवान&oldid=2098793" पासून हुडकले