हाथरस सामूहिक बलात्कार व हत्या, २०२०
सामूहिक बलात्कार व हत्या | |||
| माध्यमे अपभारण करा | |||
 विकिपीडिया | |||
| प्रकार | सामूहिक बलात्कार | ||
|---|---|---|---|
| स्थान | हाथरस, हाथरस जिल्हा, अलीगढ विभाग, उत्तर प्रदेश, भारत | ||
| तारीख | सप्टेंबर १४, इ.स. २०२० | ||
 | |||
| |||
 | |||
१४ सप्टेंबर २०२० रोजी उत्तर प्रदेशातील हाथरस जिल्ह्यात एका १९ वर्षीय दलित महिलेवर चार उच्चवर्णीय पुरुषांनी सामूहिक बलात्कार केला. दोन आठवड्यांनंतर दिल्लीच्या रुग्णालयात तिचा मृत्यू झाला होता.[१][२]
सुरुवातीला असे नोंदवले गेले की एका आरोपीने तिची हत्या करण्याचा प्रयत्न केला होता. नंतर मॅजिस्ट्रेटला दिलेल्या निवेदनात पीडितेने तिच्यावर बलात्कार झाल्याचे सांगून चार आरोपींची नावे दिली.[३] घटना घडल्यानंतर पहिल्या १० दिवसांत कोणालाही अटक करण्यात आली नसल्याचा दावा पीडितेच्या भावाने केला. तिच्या मृत्यूनंतर पीडितेचे तिच्या कुटुंबाच्या संमतीशिवाय पोलिसांनी जबरदस्तीने अंत्यसंस्कार केले. हा दावा पोलिसांनी नाकारला.[४]
या प्रकरणाला आणि त्यानंतरच्या हाताळणीला देशभरातून मीडियाचे व्यापक लक्ष आणि निषेध प्राप्त झाला. या घटनेनंतर योगी आदित्यनाथ सरकारच्या विरोधात कार्यकर्ते आणि विरोधकांची अनेक निषेध प्रदर्शने झाली.[५]
घटना
[संपादन]ही घटना १४ सप्टेंबर २०२० रोजी घडली, जेव्हा १९ वर्षीय पीडित दलित महिला गुरांचा चारा घेण्यासाठी शेतात गेली होती. संदीप, रामू, लवकुश आणि रवी या चार पुरुषांनी कथितरित्या तिला तिच्या गळ्याभोवती दुपट्टा घालून ओढून नेले. यामुळे तिच्या पाठीच्या कण्याला इजा झाली. बलात्काराचा आरोप असलेले चार उच्चवर्णीय पुरुष ठाकूर जातीतील आहेत.[६] या हिंसाचारामुळे तिला पाठीच्या कण्याला गंभीर दुखापत झाली आणि तिची जीभ कापली गेली.[७] मुलीने बलात्काराच्या प्रयत्नाला प्रतिकार केल्याने गुन्हेगारांनी तिचा गळा दाबण्याचा प्रयत्न केला. गळा दाबला जात असताना तिने जीभ चावली. तिच्या रडण्याचा आवाज तिच्या आईने ऐकून शेतात आली तेव्हा पीडित मुलगी पडलेल्या अवस्थेत आढळून आली.
पीडितेला प्रथम चांद पा पोलीस ठाण्यात नेण्यात आले, जिथे पोलिसांनी तिचे दावे नाकारले आणि कुटुंबाच्या म्हणण्यानुसार त्यांचा अपमान केला. पोलिसांनी २० सप्टेंबर रोजी तक्रार नोंदवली. (घटना१४ सप्टेंबर रोजी घडली होती.) २२ सप्टेंबर रोजी पोलीसांनी पीडितेचा जबाब नोंदवला.[८] पीडितेने नोंदवलेल्या ३ जबाबांत "तिच्यावर बलात्कार झाला" असे तिने नमूद केले आणि तिने प्रतिकार करण्याचा प्रयत्न केला तेव्हा तिचा गळा दाबला गेला.
पीडितेला सुरुवातीला १४ सप्टेंबर रोजी अलिगढ येथील जवाहरलाल नेहरू मेडिकल कॉलेज आणि हॉस्पिटलमध्ये दाखल करण्यात आले होते, तेव्हा तिच्या पाठीचा कणा गंभीरपणे खराब झाला होता. त्यानंतर तिची प्रकृती बिघडल्याने तिला दिल्लीतील सफदरजंग रुग्णालयात हलवण्यात आले. पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, पीडितेचा तिच्या दुपट्ट्याने गळा आवळून खून करण्यात आला होता. २९ सप्टेंबर २०२० रोजी तिचा मृत्यू झाला. पीडितेच्या आईने सांगितले की संदीप आणि लवकुश अनेक महिन्यांपासून तिचा आणि पीडितेचा छळ करत होते.[९]
शवविच्छेदनाने मृत्यूचे कारण "मस्तिष्काच्या मणक्याला ब्लंट-फोर्स ट्रामामुळे झालेली दुखापत" म्हणून नोंदवले आणि वैद्यकीय इतिहासात "बलात्कार आणि गळा दाबून मारणे" असा संदर्भ दिला.[१०]
अंत्यसंस्कार
[संपादन]२९ सप्टेंबर २०२० रोजी रात्री सुमारे २:३० वाजता उत्तर प्रदेश पोलिसांनी पीडितेच्या कुटुंबीयांच्या संमती किंवा माहितीशिवाय तिच्यावर अंत्यसंस्कार केले.[९] पीडितेच्या भावाने आरोप केला की हे कुटुंबाच्या संमतीशिवाय केले गेले आणि त्यांना त्यांच्या घरात कोंडून ठेवण्यात आले. पेट्रोलचा वापर अंत्यसंस्कारासाठी केला जात असल्याचा आरोपही त्यांनी केला.[११]
तथापि प्रशांत कुमार, एडीजी (कायदा व सुव्यवस्था) यांनी सांगितले की कुटुंबाची संमती घेण्यात आली होती. सक्तीच्या अंत्यसंस्कारामुळे अलाहाबाद उच्च न्यायालयाने स्वतःहून दखल घेतली. खंडपीठाने पीडितेचे कुटुंब, जिल्हा दंडाधिकारी आणि पोलीस अधीक्षक यांनाही हजर राहण्यास सांगितले. खंडपीठाने पुढे सांगितले की, "२९/०९/२०२० रोजी पीडितेच्या मृत्यूनंतर तिच्या अंत्यसंस्कारापर्यंत घडलेल्या घटनांनी आपल्या विवेकबुद्धीला धक्का बसला आहे."[१२]
पोलीस आणि प्रशासन
[संपादन]समाज माध्यमांतून ही बातमी सुरुवातीला उघडकीस आली तेव्हा आग्रा पोलिस, हाथरस जिल्हा दंडाधिकारी आणि यूपीच्या माहिती आणि जनसंपर्क विभाग या सर्वांनी या घटनेला "फेक न्यूझ" म्हणले.
नंतर एका वरिष्ठ यूपी पोलिस अधिकाऱ्याने असा दावा केला की फॉरेन्सिक अहवालानुसार नमुन्यांमध्ये शुक्राणू आढळले नाहीत आणि काही लोकांनी "जातीय तणाव" निर्माण करण्यासाठी या घटनेला "टविस्ट" केले होते. अधिकाऱ्याने असेही सांगितले की फॉरेन्सिक अहवालात पीडितेवर बलात्कार झाला नसल्याचे उघड झाले आहे. परंतु समीक्षकांनी आरोप केला की हा पुरावा अविश्वसनीय आहे. मार्गदर्शक तत्त्वांचा हवाला देऊन ते म्हणाले की शुक्राणूंची चाचणी करण्यासाठी हल्ला मागील तीन दिवसात झाला असेल तरच फक्त स्वॅब घेतला पाहिजे. तीन ते चार दिवसांनंतर, फक्त वीर्य तपासण्यासाठी स्वॅब घ्यावा, शुक्राणूंसाठी नाही. कुमार यांनी असेही सांगितले की फॉरेन्सिक अहवालात "वीर्य किंवा वीर्य उत्सर्जन नाही" असे आढळले आहे; बीबीसीने उद्धृत केलेल्या एका सेवानिवृत्त अधिकाऱ्याने टीका केली की "पोलिस अधिकाऱ्यांनी निष्कर्षापर्यंत जाऊ नये. स्वतःहून वीर्य असणे किंवा नसणे हे बलात्कार सिद्ध करत नाही. आम्हाला इतर परिस्थितीजन्य आणि इतर पुराव्याची खूप गरज आहे."
पीडितेच्या कुटुंबीयांनी प्रशासनाकडून त्यांच्यावर दबाव आणल्याचा आरोप केला. एक व्हिडिओ समोर आला ज्यामध्ये हातरसचे जिल्हा दंडाधिकारी त्यांचे निवेदन बदलण्यासाठी कुटुंबावर दबाव आणताना दिसत आहेत. "तुमची विश्वासार्हता खराब करू नका. हे मीडियाचे लोक एक दोन दिवसात निघून जातील. अर्धे आधीच निघून गेले आहेत, बाकीचे २-३ दिवसांत निघून जातील. आम्हीच तुमच्या पाठीशी उभे आहोत. आता ते अवलंबून आहे. तुमची साक्ष बदलत राहायची असेल तर तुमच्यावर...."
३ ऑक्टोबर रोजी राज्य सरकारने पोलिस अधीक्षकांसह पाच पोलिस अधिकाऱ्यांना निलंबित केले. द वायर आणि इतरांनी वृत्त दिले की उत्तर प्रदेश सरकारने कन्सेप्ट पीआर या मुंबई जनसंपर्क फर्मला काम दिले. पीआर फर्मने कथितपणे प्रेस रिलीझ (सरकारच्या वतीने) पाठवले की हातरस किशोरीवर बलात्कार झाला नाही. प्रेस विज्ञप्तीमध्ये उत्तर प्रदेश राज्याला जातीय अशांततेत ढकलण्याच्या षड्यंत्राचाही उल्लेख करण्यात आला होता. ४ ऑक्टोबर रोजी योगी आदित्यनाथ यांनी सीबीआय चौकशीची शिफारस केली. पीडितेचे कुटुंब सीबीआय तपासाच्या बाजूने नव्हते आणि या प्रकरणाची न्यायालयीन चौकशी व्हावी अशी त्यांची इच्छा होती. तथापि, केंद्र सरकारच्या अधिसूचनेनंतर सीबीआयने १० ऑक्टोबर रोजी देशव्यापी संतापाच्या पार्श्वभूमीवर तपास सुरू केला.
उत्तर प्रदेश सरकारने एक "खोल रुजलेले षड्यंत्र" आणि हाथरसमध्ये जाती आधारित दंगली भडकवण्याचा आणि योगी सरकारची बदनामी करण्याचा "आंतरराष्ट्रीय कट" असल्याचा दावा केला. कथित सामूहिक बलात्कारानंतर उत्तर प्रदेश पोलिसांनी १९ एफआयआर दाखल केल्या. मुख्य एफआयआरवर पोलिसांनी सूचीबद्ध केलेल्या आरोपांमध्ये जातीवर आधारित फूट भडकावणे, धार्मिक भेदभाव, इलेक्ट्रॉनिक पुरावे, राज्याविरुद्ध कट रचणे आणि बदनामी करणे यांचा समावेश आहे. योगी आदित्यनाथ यांनी याआधी त्यांच्या पक्ष कार्यकर्त्यांना "ज्यांना जातीय आणि जातीय दंगली भडकवायचे आहेत त्यांचा पर्दाफाश करण्यास सांगितले होते". UP पोलिसांनी बेकायदेशीर क्रियाकलाप (प्रतिबंध) कायद्यांतर्गत दिल्ली स्थित पत्रकार सिद्दीक कप्पनसह ४ पुरुषांना, मथुरा टोल प्लाझा वर, पॉप्युलर फ्रंट ऑफ इंडिया PFI शी कथित संबंध असल्याबद्दल, गावाकडे जात असताना ताब्यात घेतले. जातीय आणि सांप्रदायिक हिंसाचार भडकावण्यासाठी हे पुरुष हातरसला जात असल्याचा आरोप प्रशासनाने केला.
अटक आणि नुकसान भरपाई
[संपादन]हातरस पोलिसांनी खूनाचा प्रयत्न, सामूहिक बलात्कार आणि अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती (अत्याचार प्रतिबंध) कायदा, १९८९ चे उल्लंघन केल्याच्या आरोपाखाली चार आरोपींना अटक केली - संदीप, रामू, लवकुश आणि रवी. आरोपींपैकी एक असलेला रवी आणि त्याच्या वडिलांना 15-20 वर्षांपूर्वी पीडितेच्या आजोबांवर हल्ला केल्याप्रकरणी अटक करण्यात आली होती. पीडितेच्या भावाने दावा केला की घटनेच्या पहिल्या 10 दिवसात कोणतीही अटक झाली नाही.
एसएसपी विक्रांत वीर यांनी चंदपा पोलिस स्टेशनच्या एसएचओची पोलिस लाईन्समध्ये तत्काळ कारवाई न केल्यामुळे बदली केली. राज्य सरकार, योगी आदित्यनाथ आणि जिल्हा प्रशासनाने पीडित कुटुंबाला ₹२५ लाखची भरपाई आणि कुटुंबातील एका सदस्याला कनिष्ठ सहाय्यक नोकरी देण्याची घोषणा केली. याशिवाय, कुटुंबाला राज्य नागरी विकास संस्था (SUDA) योजनेंतर्गत हातरस येथे घर देखील दिले जाईल.[१३]
संदर्भ
[संपादन]- ^ Sep 29, Anuja Jaiswal / TNN /; 2020; Ist, 06:32. "Rape survivor moved to Delhi, 'spine damage permanent' | India News - Times of India". द टाइम्स ऑफ इंडिया (इंग्रजी भाषेत). 2022-07-16 रोजी पाहिले.CS1 maint: numeric names: authors list (link)
- ^ "Hathras gangrape: Dalit woman succumbs to injuries in Delhi; security beefed up outside hospital amid protests". The Indian Express (इंग्रजी भाषेत). 2020-10-04. 2022-07-16 रोजी पाहिले.
- ^ "Impunity in Hathras". The Indian Express (इंग्रजी भाषेत). 2020-10-01. 2022-07-16 रोजी पाहिले.
- ^ DelhiSeptember 30, Tanseem Haider Himanshu Mishra New; September 30, 2020UPDATED:; Ist, 2020 22:24. "Hathras horror: Police, victim's family give contradictory accounts". India Today (इंग्रजी भाषेत). 2022-07-16 रोजी पाहिले.CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)
- ^ "Hathras gang-rape: Opposition parties demand resignation of U.P. Chief Minister Yogi Adityanath" (इंग्रजी भाषेत). Special Correspondent. New Delhi. 2020-09-30. ISSN 0971-751X.CS1 maint: others (link)
- ^ "Here's Why Caste Matters When A Dalit Woman Is Raped". https://www.outlookindia.com/ (इंग्रजी भाषेत). 2022-02-14. 2022-07-17 रोजी पाहिले. External link in
|website=(सहाय्य) - ^ N, ByPritish; N, yPritish; Oct 7, y / Updated:; 2020; Ist, 04:00. "Another girl, raped and murdered". Mumbai Mirror (इंग्रजी भाषेत). 2022-07-17 रोजी पाहिले.CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)
- ^ "Hathras case: Cops contradict victim's statement". Hindustan Times (इंग्रजी भाषेत). 2020-10-01. 2022-07-17 रोजी पाहिले.
- ^ a b "Hathras gang rape: India victim cremated 'without family's consent'" (इंग्रजी भाषेत). 2020-09-30.
- ^ "Hathras gangrape: Accused were harassing her for months, says mother of 19-year-old". Hindustan Times (इंग्रजी भाषेत). 2020-10-04. 2022-07-17 रोजी पाहिले.
- ^ Pathak, Analiza (2020-09-30). "Hathras horror: UP ADG denies claims of forceful cremation, says family's consent was taken". www.indiatvnews.com (इंग्रजी भाषेत). 2022-07-17 रोजी पाहिले.
- ^ Rashid, Omar (2020-10-01). "Hathras gang rape | Cremation of victim shocked our conscience, says Allahabad High Court" (इंग्रजी भाषेत). Lucknow. ISSN 0971-751X.
- ^ Hathras/LucknowSeptember 30, Chitra Tripathi Shivendra Srivastava; September 30, 2020UPDATED:; Ist, 2020 20:17. "UP CM Yogi Adityanath speaks to father of Hathras gangrape victim, announces Rs 25 lakh compensation". India Today (इंग्रजी भाषेत). 2022-07-16 रोजी पाहिले.CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)