बौद्ध सणांची यादी
बौद्ध धर्मातील सण व उत्सव हे बौद्ध राष्ट्रांसह जगभरात साजरी केले जातात. जपानी सण आणि बरुवा सण हे मुख्यतः बौद्ध संस्कृतीवर विशेषतः प्रादेशिक संस्कृतीनुसार साजरे केले जातात. पॅगोडा उत्सव हा म्यानमार येथे यात्रेच्या स्वरूपात असतो. तिबेटी सणांत चाम नृत्य उल्लेखनीय बौद्ध सण आहे. भारतीय बौद्ध सणांत बुद्ध जयंती, आंबेडकर जयंती, धम्मचक्र प्रवर्तन दिन व लोसर हे प्रामुख्याने साजरे होतात. तर अन्य बौद्ध सण व उत्सव नेपाळ व भूतानसारख्या देशात साजरे केले जातात. म्यानमारमध्ये पारंपरिक उत्सवात "चांद्र नववर्ष" हा सण साजरा होतो. तसेच हा सण आग्नेय देशात एकसारख्या प्रमाणात साजरा होतो.
जगातील अनेक देशात विविध बौद्ध सण व उत्सव साजरी केली जातात, त्यांची यादी खालिप्रमाणे.
बौद्ध पौर्णिमा
[संपादन]- वैशाख पौर्णिमा
- फाल्गुन पौर्णिमा
- चैत्र पौर्णिमा
- कार्तिक पौर्णिमा
- श्रावणी पौर्णिमा
- माघ पौर्णिमा
- भाद्रपद पौर्णिमा
- अश्विनी पौर्णिमा (महाप्रवारणा पौर्णिमा)
- मार्गशीर्ष पौर्णिमा
अ/आ/ओ
[संपादन]- अलुथ साहल मंगाल्लाना (Aluth Sahal Mangallaya) (New Rice Festival)
- आंबेडकर जयंती (Ambedkar's Birthday)
- असाल्हा पुजा (Asalha Puja)
- अशोक जयंती (Emperor Ashoka's Birthday)
- ओमिसोका (Ōmisoka)
उ
[संपादन]- उबोन मेणबत्ती उत्सव (Ubon Ratchathani Candle Festival)
- उपोस्थ व्रत (Uposatha)
- उल्लामबना (Ullambana)
- उथांग्याकी (शिंतो) (Utagaki)
ब/भ
[संपादन]- बरूआ (Barua festivals)
- भुमचु (Bhumchu)
- बोधी दिवस (Bodhi Day)
- बॉन सण (Bon Festival)
- बॉन ओम टूक (Bon Om Touk)
- बौन संग हूए (Boun Suang Huea)
- बुद्ध जयंती (Buddha's Birthday)
- बौंगा दया जत्रा (Bunga Dyah Jatra)
- भुकेला दैत्य (Hungry ghost)
- भूजल मुक्ती उत्सव (Liberation Rite of Water and Land)
च/छ
[संपादन]- चांद्र नव वर्ष (Lunar New Year)
- चाक फर (Chak phra)
- चौंग चाऊ बन उत्सव (Cheung Chau Bun Festival)
- चिनी नववर्ष (Chinese New Year)
- चौत्रूल दुचेन (Chotrul Duchen)
- चौसाक (Chuseok)
ध/ड/द
[संपादन]- धम्मचक्र प्रवर्तन दिन
- डोंगाझी उत्सव (Dongzhi Festival)
- द्रूपका तेशी (Drupka Teshi)
प/फ
[संपादन]- पॅगोडा उत्सव (Pagoda festival)
- परिनिर्वाण दिवस (Parinirvana Day)
- पवर्ण (Pavarana)
- पेचम बेन (Pchum Ben)
- फि ता खोन (Phi Ta Khon)
- पॉय संग लॉंग (Poy Sang Long)
- पोया (Poya)
- फुकागावा मात्सुरी (शिंतो) (Fukagawa Matsuri)
- पुष्प उत्सव (Festival of Floral Offerings)
- फुजीसाकी हाचिमांगु श्राईन उत्सव (शिंतो) (The Great Festival of Fujisaki Hachimangu Shrine)
ग/घ
[संपादन]- दैत्य सण (Ghost Festival)
- गोझाननो ओकुरीबी (Gozan no Okuribi)
- गुणला (Gunla)
- गुणला भजन (Gunla Bajan)
- गिओन मात्सुरी (शिंतो) (Gion Matsuri)
- गुरू पौर्णिमा (Guru Purnima)
ह
[संपादन]- हॅंरी-कुयो (Hari-Kuyo)
ज
[संपादन]- जन बहा दया जत्रा (Jana Baha Dyah Jatra)
- जपानी नववर्ष (Japanese New Year)
- जल महोत्सव (Water Festival)
क
[संपादन]- कागयेद (Kagyed)
- कंबोडियन नववर्ष (Cambodian New Year)
- कॅंन्डी इसेला पेराहेरा (Kandy Esala Perahera)
- कॅंथिना (Kathina)
- कोरियन नववर्ष (Korean New Year)
- कानामारा मात्सुरी (शिंतो) (Kanamara Matsuri)
- कांदा मात्सुरी (शिंतो) (Kanda Matsuri)
ल
[संपादन]- लाबा उत्सव (Laba Festival)
- लहाबाब ड्यूच (Lhabab Duchen)
- लोसर (Losar)
- लोई कारथॉग (Loi Krathong)
म
[संपादन]- मधू पौर्णिमा (Madhu Purnima)
- माघ पुजा (Magha Puja)
- मनुस्मृती दहन दिन (Mahusmriti Burning Day)
- मध्य-वसंत उत्सव (Mid-Autumn Festival)
- मोहिणी (Mohani)
व
[संपादन]- वानरराज उत्सव (Monkey King Festival)
- वान ओके फान्सा (Wan Ok Phansa)
- वेस्सा (Vassa)
- वैशाख (Vesak)
म
[संपादन]- मोन्लम प्रार्थना सण (Monlam Prayer Festival)
क
[संपादन]- क्विंग शान राजे त्याग दिन (Qing Shan King Sacrificial Ceremony)
- क्विंगीम सण (Qingming Festival)
स/श
[संपादन]- सम्बुद्धत्व जयंती (Sambuddhatva jayanthi)
- सम्यक (Samyak)
- संघमित्रा
- सांजा मात्सुरी (शिंतो) (Sanja Matsuri)
- सान्नो मात्सुरी (शिंतो) (Sannō Matsuri)
- सेत्सुबुन (Setsubun)
- सिंहली नववर्ष (Sinhalese New Year)
- सॉंगक्रन
- सोंगक्रण (लाओस) (Songkran (Lao))
- सोंगक्रण (थायलंड) (Songkran (Thailand))
- स्वांती उत्सव (Swanti (festival))
- शिचू (Tshechu)
ट/ठ/त/थ
[संपादन]- टाक बात थेओ (Tak Bat Thewo)
- टांगोनो सेक्यू (Tango no sekku)
- ताडो उत्सव (शिंतो) (Tado Festival)
- टाकेंगई (शिंतो) (Takengei)
- टांझाउंगेग उत्सव (Tazaungdaing festival)
- टेट (Tết)
- थाडिंग्युत उत्सव (Thadingyut Festival)
- थिनग्यान (Thingyan)
- तिबेटी उत्सव (Tibetan festivals)
- थोरग्य (Torgya)
- त्सागान सार (Tsagaan Sar)
- तुषार उत्सव (Water-Sprinkling Festival
य
[संपादन]- येन्या (Yenya)
- येन्यूगसांजी (Yeongsanjae)
र
[संपादन]- राजपुत्र वेस्सानत्रा उत्सव (Prince Vessantara festival)
- रॉकेट उत्सव (Rocket Festival)
- (Royal Ploughing Ceremony)
